วันนี้..ก็ให้แปลกใจ..โรงเรียนส่วนใหญ่จะทะยอยปิดกันแล้ว..ทั้งที่อยู่ในสังกัดเดียวกัน..และในเขตพื้นที่เดียวกันแท้ๆ..แต่ระบบระเบียบ..การปิดเรียน..ต่างกันเหลือเกิน..
นึกถึงถ้อยคำ..ออเจ้า.การะเกด..ที่บอกว่า..”อย่างนี้ก็หลายมาตรฐานน่ะสิ” ก็คงไม่มีใครว่ากระไรดอก..ใครใคร่ทำไร..ก็ว่ากันไป..นโยบายเหมือนกัน แต่หลากหลายในการปฏิบัติ..ก็สนุกไปอีกแบบ..
เห็นเขาปิดเรียน..ก็ใช่ว่าจะอิจฉา ก็แค่สงสัยว่าให้สอนไม่น้อยกว่า ๑,๐๐๐ ชั่วโมง หรือ ๒๐๐ วัน..วันนี้..มันถึงแล้วรึ..?
บางโรงเรียน..จัดอีเว้นท์กันทั้งปี..วันนี้ปิดไปเรียบร้อยแล้ว..แต่ที่บ้านหนองผือ..ไม่มีเวลาได้สัญจรไปไหน..ครูจะให้เด็กมาเรียนถึงวันที่ ๓๐ มีนาคม..แม่เจ้า...?
จะว่ากันไปแล้ว..เดือนเมษายน ไปจนถึงต้นเดือนพฤษภาคม..ครูอาจจะต้องไปอบรมสัมมนา และสะสางงาน ตลอดจน..อยู่เวรยามช่วงปิดภาคเรียน..
หักลบกลบหนี้..ครูยังมีเวลาพักเหลือเฟือ..ซึ่งเป็นสิทธิที่ครูพึงมีพึงได้ อันนี้กระมัง..ที่ใครต่อใคร..ก็อยากเข้ามาเป็นข้าราชการครู..ที่นับวันสวัสดิการและค่าตอบแทนเริ่มสูงขึ้น
คราวนี้..มามองที่มุมเด็กบ้าง..เฉพาะเจาะจงที่เด็กในระดับรากหญ้า..ในหมู่บ้าน..ท้องถิ่นห่างไกล..ในชุมชน..ที่เศรษฐกิจฝืดเคือง ผุ้ปกครองหาเช้ากินค่ำ..
ความคิดส่วนตัว..ผมคิดว่า..โรงเรียนปิดช้าน่ะ..ดีแล้ว..ได้บุญโข (มาก) เพราะเราได้ดูแลลูกหลานของชาวบ้าน ให้ทั้งความรู้และอาหารกลางวัน เปิดโอกาสให้ชาวบ้านได้มีอิสระในการทำมาหากิน..
แล้วยิ่งการศึกษายุคใหม่..ที่เปิดโอกาสให้เด็กได้รับโอกาสทางการศึกษาที่เท่าเทียม ตามศักยภาพและความสนใจ..ซึ่งในเวลาที่เท่ากันนั้น..เด็กแต่ละคนเรียนรู้ได้ต่างกันมาก..
นักวิชาการ..เขาจึงแนะนำให้เพิ่มเวลารู้ หรือซ่อมเสริมเด็กในตัวชี้วัด ที่เด็กยังเข้าไปถึง โดยไม่ปล่อยให้เด็กเลื่อนชั้นไปตามยถากรรม...
ผมคิดและทำแบบนี้..มาทุกปี..โดยไม่มีเจตนาใดแอบแฝง หมายความว่า..ทำเป็นประจำและต่อเนื่อง..ทั้งที่รู้ว่า..ถึงอย่างไร.?.เขตก็ไม่ได้มานิเทศติดตาม..แต่ผมทำตามใจตัวเอง..
เพราะคิดว่า..มันดีต่อใจ..ได้ใจลูกค้าไปเต็มๆ เรื่องแบบนี้..รู้ถึงไหน..ไม่ต้องอายไปถึงนั่น..ใครๆก็อยากส่งลูกมาเรียน..มีคนเลี้ยงดูอบรมสั่งสอนให้ลูกเขา..(ฟรี)
หัวอกคนเป็นพ่อเป็นแม่ คิดไม่แตกต่าง เด็กอยู่กับครูปลอดภัย..สิ้นเปลืองไม่มาก..ลดความกังวลไปได้เยอะ..โรงเรียนต้องเป็นที่พึ่งให้เขา..
แนวคิดแบบบ้านๆแบบนี้..ผมว่ามันน่าจะเอาอยู่นะ สังเกตจากการรับสมัครเด็กเข้าเรียน ณ วันนี้..ที่ยังไม่ปิดรับเสียทีเดียว คิดดูเถิด..เด็กจะออกไป ๙ คนแต่เข้าใหม่ ๒๒ คน...
นับรวมตอนนี้ก็ ๙๖ คนแล้ว..อีก ๔ คน ครบ ๑๐๐..เพราะฉะนั้น..อย่าดูแคลนโรงเรียนขนาดเล็ก..ที่ใช้มุมมองเล็กๆ แต่ทำใจให้กว้าง..ก็สามารถนำพาโรงเรียนมาถึงจุดนี้ได้..
พรุ่งนี้..จะมีภาคเอกชน จากโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กในชุมชน จัดผ้าป่าการศึกษามาทอดที่โรงเรียน..สมทบทุนสร้างห้องน้ำห้องส้วมให้นักเรียน..
โรงงานที่ว่านี้..ไม่มีบุตรหลานเรียนที่โรงเรียน แต่เขาศรัทธามาตั้งแต่งานวันเด็ก ที่เห็นผู้ปกครอง..ร่วมมือกันจัดงานให้ครูและนักเรียน ได้สนุกสนานและมีความสุข..
เจ้าภาพผ้าป่า..ก็ยังต้องปลื้มต่อไป..เมื่อเห็นการเตรียมการของโรงเรียน มีความพร้อมมากมาย..โดยครูมีหน้าที่สอนและสอบปลายปี..
ส่วนผู้ปกครอง..ก็มาช่วยจัดสถานที่ ผูกผ้า..จัดอาสนะสำหรับพระสงฆ์ กางเต็นท์จัดโต๊ะเก้าอี้..มีการวางแผนเรื่องอาหารเสร็จสรรพ..
โรงเรียนไม่ต้องทำครัว...ผู้ปกครองแต่ละคน จะนำอาหารคาวหวานมาเอง ส่วนกรรมการโรงเรียน..จะทำอาหารพิเศษเป็นหม้อๆ ทั้งแกง ต้มยำ และขนมจีนน้ำยา..
โรงเรียนขนาดเล็ก..อาจจะยากเรื่องการเรียนการสอน คือเราเลือกเด็กและครูไม่ได้..ในความจำกัด ก็เปิดโอกาสให้คิด ที่จะทำงานอย่างจริงจัง..แบบเชิงรุก และท้าพิสูจน์ เพื่อหาข้อค้นพบที่เป็นแนวปฏิบัติที่ดี..แล้วผมก็พบแล้วด้วย...
กล่าวคือ..ให้ทำตัวแบบนี้แหละ..ทำให้ดู อยู่ให้เห็น เป็นแบบอย่าง..มีทางเดินเป็นของตนเอง..สักวัน..ก็เชื่อว่า..ศรัทธาทั้งเขาและเราจะยั่งยืน ถึงวันนั้น..คงไม่ใช่โรงเรียนขนาดเล็กแล้วล่ะ...ออเจ้า..
ชยันต์ เพชรศรีจันทร์
๑๖ มีนาคม ๒๕๖๑
ความมั่นคงในหลัก การเป็นครูบาอาจารย์ ไม่โอนเอนตามกระแสทุนนิยม เพราะคุณธรรมที่เมตตาต่อเด็ก อนาคตของชาติ ในที่สุดอาจจะกลายเป็นแกนหลักในการแก้ไขปัญหาการศึกษาระดับชาติไทย แท้จริงแล้วง่าย...
ขอแสดงความนับถือ