ในการประชุมสภามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์เมื่อวันเสาร์ที่ ๒๐ มกราคม ๒๕๖๑ มีวาระ ภารกิจการพัฒนาประเทศด้วยการบริหารงานวิชาการแบบคลัสเตอร์ และวาระ ร่างแผนพัฒนามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ระยะ ๔ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ ๒๕๖๕) และมีเอกสารแจกร่างหนังสือ ทำไมต้องปฏิรูปอุดมศึกษาไทย โดย ศ. นพ. จรัส สุวรรณเวลา รวมทั้งท่านนายกสภามหาวิทยาลัย (ศ. นพ. จรัส สุวรรณเวลา)ได้ปรารภเรื่องคณะกรรมการอิสระเพื่อปฏิรูปการศึกษากำลังจับเรื่องการปฏิรูปอุดมศึกษา
เหตุการณ์ทั้งสาม ประกอบกับการได้อ่านหนังสือ Designing the NewAmerican Universityเขียนโดย Michael M. Crow (อธิการบดีของ ArizonaState University) และ William B. Dabars กระตุ้นให้ผมเขียนบันทึกนี้
โครงสร้างหลักของมหาวิทยาลัยในศตวรรษที่๒๑ ต้องเปลี่ยนไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง คือเปลี่ยนจากโครงสร้างตามสาขาวิชาการ (disciplinary) เปลี่ยนไปเป็นโครงสร้างตามงานของสังคมหรือบ้านเมือง หรือโครงสร้างเพื่อการทำงานกับภาคีหุ้นส่วน (engagement) ซึ่งจะต้องเป็นโครงสร้างแบบสหวิทยาการ(interdisciplinary)
วิธีเปลี่ยนโครงสร้างต้องเริ่มจากการไปทำงานหุ้นส่วนสังคม แล้วกลับมาทำ reflection ร่วมกันว่าจะให้ทำงานหุ้นส่วนสังคมได้อย่างได้ผลดีต้องมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้างในด้าน (๑)การจัดองค์กร (organization) (๒) กติกาต่างๆ (regulation) และ (๓) ระบบให้คุณให้โทษ (rewardsystem)
ท่านนายกสภาฯ สรุปว่าต้องมีโครงสร้างและการบริหารแบบ matrix เปลี่ยนจากแบบ linear / silo โดยหัวใจของการเปลี่ยนแปลงคือ mindset หรือ อัตตา ที่มองคุณค่าของภารกิจหลักที่บ้านเมืองไม่หยุดอยู่แค่ที่วิชาการ
วิจารณ์ พานิช
๒๐ ม.ค. ๖๑
The Future of Higher Education: The Real Innovations That We Need, a keynote address by Prof. Michael M. Crow, President of Arizona State University, at the ASU-GSV Summit 2017: