ผมฟังธรรมะจากยูทูปของพระอาจารย์กฤช นิมฺมโล ได้ทราบว่า "ธรรมทาน" นั้น ยิ่งใหญ่กว่า "อภัยทาน" มากนัก และประทับใจตอนท่านอธิบายที่มาของคำว่า "อภัย" อย่างยิ่ง ... จึงนำมาบันทึกให้อ่าน จะเขียนให้สั้น ๆ ที่สุดครับ แนะนำให้ฟังเองจากคลิปด้านล่างครับ
ตามตำรา...ครั้งหนึ่ง พระอินทร์องค์ก่อน (ไม่ใช่องค์นี้) รบแพ้พระอินทร์องค์ปัจจุบัน ต้องอพยพลงมาอยู่เชิงเขาติดกับชายทะเล ท่านพิจารณาว่าตนเองรบแพ้เพราะดื่มสุราเป็นเหตุ จึงอุทาน (ปฏิญาณกับตนเอง) ว่า ... "อสุรา" ... คือต่อไปจะไปดื่มสุราอีกแล้ว .... ด้วยเหตุนี้ พวกอสูรหรืออสุรกาย คือกลุ่มที่ไม่ดื่มเหล้า และอาจเป็นเทวดา (ตกสวรรค์) พวกหนึ่ง ...
ทุกครั้งที่ขึ้นไปรบกับพระอินทร์แล้วแพ้ อสูรกลุ่มนี้มักไประบายอารมณ์กับที่พักของฤาษีที่พำนักอยู่แถวริมทะเล ฤาษีได้รับความเดือดร้อนมาก จึงขอไป แล้วไปพูดคำว่า "ขออภัย" จากหัวหน้าอสูร ... เพื่อขอ "ความไม่มีภัย" จึงมีแก่พวกตน
สรุปคือ คำว่า "ขออภัย" คือ ขอความไม่มีภัยจงมีแก่ผู้พูด โดยที่ผู้พูด ไม่ได้ไปก่อเวรใด ๆ (ในภพชาตินั้น) ดังเช่น พวกฤาษีที่อยู่ดีๆ ก็ถูกพวกอสูรไปทำลายที่พัก
ส่วนคำว่า "ขอโทษ" เป็นคำพูดของผู้มีสำนึกที่ได้กระทำผิด และต้องการจะขอให้ตนเองพ้นจากการจงเวรของผู้ถูกกระทำ ตรงกับความหมายและบริบทที่มักพูดว่า "เสียใจ" (sorry) ที่พูดกันทั่วไปทั่วโลก
คำว่า "ขอโทษ" จึงแตกต่างจาก "ขออภัย" ทั้งความหมายและการใช้ ...นำมาให้ท่านพิจารณา
Is it not common to hear 'ขออภัยโทษ'? We're betting each way ;-)