ผู้บริหารกับการสร้างวิสัยทัศน์ในองค์กร

ผู้บริหารกับการสร้างวิสัยทัศน์ในองค์กร

ดร. ถวิล อรัญเวศ

รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาชำนาญการพิเศษ

สพป.นครราชสีมา เขต 4

บทนำ

ผู้บริหารนับว่าเป็นบุคคลที่มีความสำคัญมากในองค์กรหรือหน่วยงาน
กล่าวกันว่า องค์กรหรือหน่วยงานใด ๆ ก็ตาม จะสามารถดำเนินงาน
ให้ประสบความสำเร็จหรือไม่นั้น จะต้องอาศัยกลไกสำคัญใน
การขับเคลื่อนคือผู้บริหาร หรือผู้นำในองค์กรเป็นตัวจักรสำคัญนั่นเอง
ในการคัดเลือกบุคคลหรือการสรรหาบุคคลที่จะมาดำรงตำแหน่งผู้บริหาร
ไม่ว่าจะเป็นผู้บริหารระดับต้น ผู้บริหารระดับกลาง หรือผู้บริหาร
ระดับสูงก็ตาม มักจะกำหนดให้บุคคลที่จะเข้ารับการคัดเลือกหรือ
เข้ารับการสรรหาได้แสดงวิสัยทัศน์ในอันที่จะพัฒนาองค์กรหรือ
หน่วยงานไว้เสมอ ดังนั้น ผู้ที่จะประสบผลสำเร็จในการบริหาร
ประการหนึ่ง คือผู้ที่มีวิสัยทัศน์นั้นเอง

วิสัยทัศน์คืออะไร

วิสัยทัศน์ (Vision) หมายถึง การมองการณ์ไกล
(พจนานุกรม ราชบัณฑิตยสถาน, 2554)

วิสัยทัศน์ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
ฉบับที่ 10 (2550-2554) มีว่า

มุ่งพัฒนาสู่ “สังคมที่เข้มแข็งและมีคุณภาพ”
เพื่อความอยู่ดีมีสุขของคนไทยที่ยั่งยืน

วิสัยทัศน์ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
ฉบับที่ 12 (2560-2564)

วิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน
เป็นประเทศพัฒนาแล้ว ด้วยการพัฒนาตาม
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง”

ประเวศ วะสี วิสัยทัศน์ หมายถึงความเคลื่อนไหว
ของประชาชาติ เพื่อสร้างจินตนาการใหม่เกี่ยวกับการศึกษา

เกษม วัฒนชัย วิสัยทัศน์ มาจากคำภาษาอังกฤษ คำว่า “Vision” แปลว่า
ความคาดหมายที่จะกระทำในอนาคต หรือ การมองเป็นสร้างระบบให้
เพื่อให้เพื่อรองรับแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นในอนาคต หรือเพื่อการพัฒนา
แนวโน้มที่เกิดขึ้นในอนาคต ส่วนคำว่า Visionary หมายถึง
คนที่จะทำให้ Vision ประสบผลสำเร็จ

บูรชัย ศิริมหาสารคร ได้กล่าวว่า วิสัยทัศน์เป็นศัพท์เฉพาะศาสตร์
(Technical Term) เกี่ยวกับการบริหารที่ถูกบัญญัติขึ้นจากคำว่า
“Vision” ในภาษาอังกฤษ ซึ่งตามความหมายทั่วไปแปลว่า
“การเห็นหรือภาพ” แต่ในทางการบริหาร วิสัยทัศน์ (Vision)
หมายถึงความสามารถในการมองเห็นภาพที่จะเกิดขึ้น
ในอนาคตได้ไกลที่สุดและชัดที่สุด การมองเห็นที่ว่านี้
มิใช่การมองเห็นด้วยสายตา แต่เป็นการมองเห็นด้วยปัญญา
วิสัยทัศน์เป็นจินตนาการ หรือภาพเสมือนจริงที่เกิดขึ้นในอนาคตข้างหน้า

จำนงค์ ทองประเสริฐ วิสัยทัศน์ คือการดูแลในสิ่งที่อยู่ในวิสัย
ซึ่งหมายถึงว่ามีความสามารถเพียงใด ก็ดูได้เพียงนั้น
อาจารย์ได้กล่าวถึงคำ Vision ว่าน่าจะตรงกับคำว่า

“วิทัศน์” มากกว่า เพราะคำว่าวิทัศน์ มีความหมายว่า
“ ดูได้อย่างวิเศษ หรือมองอย่างวิเศษ มองอย่างแจ่มแจ้ง”
สายสุรี จุติกุล วิสัยทัศน์ คือ การมองไปข้างหน้าในส่วนที่ดี
ในส่วนที่เราคาด ในส่วนซึ่งเรามองจะใช้คำว่า Visual Thinking
ว่าเป็นความคาดหวังที่อยากจะเห็นให้เป็น Expectation
ซึ่งหมายความว่าพยายามจะมองไปในทางที่ดีที่สุดเท่าที่จะดีได้

สนั่น มีสัตยธรรม (2543 : 77) วิสัยทัศน์ คือการรู้จักสร้างภาพ
ที่มีเอกลักษณ์ เป็นอุดมคติ มีความน่าพึงปรารถนา มีความเป็นไปได้
เหมาะสมกับกับสภาพแวดล้อมขององค์กร และมุ่งมั่น
ผลักดันทุกวิถีทางที่จะทำให้วิสัยทัศน์เป็นจริง”

สรุปคือ วิสัยทัศน์ หมายถึง การสร้างภาพอนาคต
หรือการมองอนาคตซึ่งจะเป็นเป้าหมายในการเดินไปสู่อนาคต
โดยวิธีการนำเอาระบบการวางแผนมาใช้ หรือหมายถึงสิ่งที่
อยากเห็นในอนาคตและเป็นสิ่งที่ดีกว่าเดิม วิสัยทัศน์
จะเกิดจากการรู้จักคิดโดยใช้ปัญญา และมุ่งมั่นให้เกิดขึ้นจริง
ซึ่งวิสัยทัศน์ที่ดีนั้นมีคุณสมบัติเฉพาะ 8 ประการ ดังนี้
1. มุ่งเน้นอนาคต (Future Oriented)
2. เต็มไปด้วยความสุข (Utopian)
3. ความเหมาะสม (Appropriate)
4. สะท้อนความฝันสูงสุด (Reflect High Ideals)
5. อธิบายจุดมุ่งหมาย (Clarify Purpose)
6. ดลบันดาลความกระตือรือร้น (Inspire Ethusiansm)
7. สะท้อนความเป็นหนึ่งเดียว (Reflect the Uniqueness)
8. ความมักใหญ่ใฝ่สูง (Ambition)