804. Appreciative Inquiry 2017 (ตอน 3)

หลักทรงงาน ข้อ 2 ระเบิดจากข้างใน

ผมเขียนมาสองตอนแล้ว ถ้าคุณยังสนใจอยู่แสดงว่าคุณสนใจ Appreciative Inquiry (AI) ศาสตร์นี้เป็นศาสตร์ ศาสตร์การพัฒนาองค์กร ที่เน้นการตั้งคำถามเชิงบวก โดยเชื่อว่าในตัวทุกคน ทุกองค์กรมีเรื่องราวดีๆ ซ่อนเร้นรอการค้นพบ องค์กรคืออะไร เกี่ยวอะไร องค์กรคือที่ที่มีคนตั้งแต่สองคนอยู่ด้วยกัน แน่นอนคนจึงเป็นทุกอย่าง ดังนั้นการพัฒนาองค์กร คือการพัฒนาคนนั่นเอง พัฒนาให้ทำอะไร ไปผิดทางจะเจออะไร ไปถูกทางจะเห็นอะไร มาดูประวัติศาสตร์ก่อน

Appreciative Inquiry คิดค้นขึ้นมาโดยศาสตาจารย์ใจดีคนหนึ่งชื่อ ดร.เดวิด คูปเปอร์ไรเดอร์แห่งมหาวิทยาลัย Case Western Reserves อาจารย์ค้นพบเรื่องนี้โดยบังเอิญตอนที่กำลังทำวิทยานิพนธ์ปริญญาเอก โดยอาจารย์ทำเรื่องภาวะผู้นำ กลุ่มเป้าหมายของอาจารย์คือผู้บริหาร พนักงานที่โรงพยาบาลคลีฟแลนด์ อาจารย์ก็ออกแบบสอบถามถึงเรื่องภาวะผู้นำ ท่านถามทั้งด้านดีและไม่ดี เป็นไงครับ พอถามด้านไม่ดี ได้เรื่องครับ เกิดเสียโอดครวญ ด่าทอ ว่าร้าย เกิดความแตกแยก ได้ข้อมูลก็จริงแต่ไม่มีใครมาร่วมทำอะไรเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงด้วย แต่พอถามถึงเรื่องดีๆ ของโรงพยาบาล อาจารย์สังเกตเห็นข้อมูลดีๆ หลั่งไหลออกมาไม่หยุด เกิดแรงบันดาลใจ เห็นไหมครับอาจารย์ค้นพบปรากฏการณ์นี้ อาจารย์เลยลองไปถามผู้บริหารและที่ปรึกษาดูว่าจะมุ่งไปเน้นการดึงประสบการณ์เชิงบวกไหม ที่สุดผู้ใหญ่ OK เลยลุยต่อหลายเรื่องที่ได้จากคำถามดีๆ กลายมาเป็นคำตอบแก้ปัญหาโอดครวญในเวลาต่อมา

ตรงนี้กลายเป็นต้นกำเนิดของวิชา Appreciative Inquiry การค้นหาข้อมูลดีๆ จากทุกผู้มีส่วนได้เสีย ที่จะทำให้เราเห็นโอกาสการแก้ปัญหา เกิดแรงบันดาลใจ ขึ้นมาเอง แล้วอาจารย์ก็พัฒนาเป็นวงจร 4D ก็คือ Discovery มาร่วมกันค้นหาสิ่งดีๆ โดยทั่วไปเวลาคุยเรื่องดๆี เราจะเกิด Vision อยากทำอะไรขึ้นมาเอง ตรงนี้เราเรียกว่า Dream แล้วเราจะออกแบบการขยายผลกันเอง (Design) สุดท้ายเราก็ทำจริง วัดผล ปรับเปลี่ยน หรือเรียกว่า Destiny

เท่าที่ผมทำมาสิบปีบรรยากาศลักษะนี้เกิดจริงๆ ถ้าคุณขุดคุ้ยด้านลบ จะเกิดบรรยากาศห่อเหี่ยว ตำหนิติเตียน ที่สำคัญไม่ได้เทคนิดอะไรมาต่อยอด แต่ถามบวกเมื่อไหร่จะได้ข้อมูล ที่เราเกิดแรงบันดาลใจ ได้เทคนิคทันที และนำมาสู่การสร้างสรรค์ตามมาได้ไม่ยาก

บางที่เกิดภาวะที่ยอากอธิบายด้วยหลักทรงงงานอย่างที่สองคือข้อที่

“ระเบิดจากภายใน สร้างความเข้มแข็งจากภายในให้เกิดความเข้าใจ และอยากทำ มิใช่สั่งให้ทำ คนไม่เข้าใจจะไม่ทำ แยกให้ออกระหว่างคุณค่า กับมูลค่า ว่ามีเหตุผลอย่างไรจึงควรทำ”

เอาแค่เรื่องเงินที่เป็นปัญหาโลกแตก เห็นทุกองค์กรพนักงานบนเรื่องเงิน ลองถามว่าเพราะอะไรทำไม่ถึงไม่มีเงิน ได้เรื่องครับ องค์กรมีปัญหา นายไม่รัก ไปจนถึงเกิดมาใช้กรรม แต่คุณลองถามเรื่อง การเงินดีๆ สิด้วยคำถามเช่นในเรื่องเงินคุณภาคภูมิใจอะไรมากที่สุด ...มีที่หนึ่ง “หนูภาคภูมิใจที่ใช้หนี้นอกระบบหมดค่า” เลยถามว่าทำอย่างไร เธออธิบายยังกับจบ MBA การเงิน ทั้งๆ ที่เรียนจบป. 6 นี่คับ Discovery ในที่นั้นเกิด Dream กันทันที เพราะพนักงานมีติดหนี้นอกระบบหลายคน เห็นโอกาสยกมืออยากปลดหนี้บ้าง ก็มา Design กันว่าให้พี่คนนี้เป็นคนแนะนำ เป็นโค้ช Destiny ก็เริ่มดูแลการเงินกันใหม่ ชัดไหมครับ

คุณไปสั่งให้เขาทำไม่ได้ อย่างที่ในหลวงบอกไว้เป๊ะ

ถ้าคุณสอนให้เขาหาข้อมูลดีๆ แทนที่จะพากันโอดครวญอย่างเดียว เขาจะเข้าใจ เขาจะเริ่มเกิดความเข้มแข็ง และเห็นทางว่าจะทำอะไร ระเบิดจากข้างในชัดๆ

คุณล่ะ คิดอย่างไร

บทความโดยดร.ภิญโญ รัตนาพันธุ์

MBA KKU/AI Thailand