เฮือนน้อยอีสาน...ความรักข้ามมิติ
เมื่อคุณยายของทิมดาบ พระราชทานเพลิงศพเสร็จ ประมาณสี่โมงเย็นกว่าๆ พวกเรากลับมาบ้าน เพราะมีแขกเหรือมาทานข้าวที่บ้าน ซึ่งแม่ครัวได้เตรียมพร้อมไว้แล้ว
ระหว่างการจัดงานศพอีสาน การทำอาหารจะมีแม่บ้านใกล้บ้านเรือนเคียงมาช่วยกันทำ จะมีอาหารหวานและคาว ผลไม้ เช่น ทอดไก่ ทอดปลา ทอดหมู ส้มตำ ผัดผัก แกงปลา แต่ไม่มีอาหารที่ใช้เส้นทำ เช่น ผัดหมี่ ขนมจีน เพราะความเชื่อว่า จะโยงใยถึงความตาย
แต่พอพระราชทานเพลิงศพเสร็จ อาหารจะง่าย ๆ และมีเส้น คือ ทอดปลา ไก่ ขนมจีน ผัดหมี่ แกงเขียวหวาน วางเป็นหม้อๆ เลือกตักเหมือนบุฟเฟ่ต์ เลือกนั่งตามสบายๆ พูดคุยให้กำลังใจเจ้าภาพ บางคนไม่ได้เจอกันมานาน ได้มาเจอกันในงานนี้ บรรยากาศทำให้เจ้าภาพได้คลายความเศร้าโศกไปบ้าง
ระหว่างนั้น มีผู้อาวุโส มาจัดบ้านใหม่ ประดับประดาด้วยกระดาษสีสันงดงาม และเตรียมสถานที่รอพระมาสวดมนต์เย็น
ผมได้พาผู้อาวุโสท่านหนึ่ง ไปซื้อกระดาษหลากหลายสีสัน และชั้นวางของ ซึ่งเมื่อก่อน ทำจากไม่ไผ่ แต่ยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป ความสะดวกสบายมีมากขึ้น จึงใช้ชั้นวางของแทน เพื่อมาทำ
"เฮือนน้อย"
เฮือนน้อย เป็นการสร้างบ้านจำลองหลังเล็ก ๆ ไปให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว ตามความเชื่อที่กลัวว่าคนเมื่อตายไปแล้วอาจจะตกทุกข์ได้ยาก อดอยากหรือได้รับทุกข์เวทนา ไม่มีที่อยู่อาศัยและเร่ร่อน
คุณตายท่านที่ผมพาไป บอกว่า จะมีคุณตาอีกท่านหนึ่งมาช่วยทำ อายุ 94 ปี เป็นคนเก่าแก่ในหมู่บ้าน และมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องนี้ เมื่อสมัยหนุ่มๆ มีหญิงวัยกลางคนหมดลมหายใจไป เกือบชั่วโมงแล้วฟื้นขึ้นมา
บอกว่า ตนเองได้เดินทางไปเจอคนที่ตายไปแล้วและเคยรู้จัก และเคยช่วยทำเฮือนน้อยให้ มีความเป็นอยู่ที่ดี บ้านที่อาศัยเหมือนปราสาทราชวังงดงาม ประดับประดาด้วยเพชรนิลจินดา นับแต่นั้นมา ความเชื่อการทำเฮือนน้อย ยังมีความขลังและคงอยู่ถึงปัจจุบัน
เมื่อพระสวดมนต์เย็นเรียบร้อยแล้ว คนในหมู่บ้านก็มากินข้าวกัน ช่วยเก็บของ และช่วยกันทำเฮือนน้อย ซึ่งมีทั้งเด็ก วัยรุ่น ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ
มาตัดกระดาษ มาพับกระดาษ ติดกระดาษ ตัดแผ่นขี้ผึ้ง พับธนบัตรสวยงาม ประดับประดา จนเป็นเฮือนน้อยที่สวยมาก เพื่อใช้ในวันเก็บอัฐที่จะมีในรุ่งเช้า
"เป็นกิจกรรมที่รวมหลายเพศ หลายวัย มาช่วยกัน เพื่อช่วยกันคนละไม้คนละมือ กับมิติในใจและความเชื่อแห่งความรัก ความห่วงใย และความกตัญญู แด่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว"
ความเห็น (3)
เฮือนน้อย เป็นการสร้างบ้านจำลองหลังเล็ก ๆ ไปให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว ตาม ความเชื่อ.....
ยิ่งมีผู้เฒ่าผู้แก มาช่วยกันทำ เป็นการบ่งบอกถึง ... ความเอื้ออาทร ที่มีให้กันนะคะ และมีค่าและมีความหมาย มากๆ ค่ะ พี่เปิ้นเชื่อเช่นนั้นค่ะ ... เพราะชีวิตหลัง
ความตายเป็นเช่นไร มิอาจรู้จริงได้ แต่การกระทำในขณะปัจจุบัน เช่นนี้...มีคุณค่า มีน้ำใจไมตรีแฝงอยู่มากมายนัก นะคะ
ขอบคุณค่ะ พี่คิดถึงครอบครัวของน้องและทิมดาบ
เสมอ นะคะ
พี่มะเดื่อเคยมางานศพที่หนองบัวลำภู
จะมีพิธีการที่แตกต่างจากที่บ้านพี่มะเดื่อ
แต่ก็ได้เห็นความสามัคคีมีน้ำใจของเพื่อนบ้าน
ที่มาช่วยงาน น่าชื่นชมมาก ๆ จ้ะ
อ้อ...งานที่ไปนี้ ไม่มีเฮือนน้อยจ้ะ
สวัสดีจ้าน้องทิมดาบ
ความรัก ความสามัคคี การสืบทอดประเพณีของคนบ้านเราในการจัดงานบุญประเพณีต่างๆ ยากที่จะลบล้างได้จ้า