แด่ครูด้วยดวงใจ โดย ชาตรี สำราญ ตอนที่ 7/1 ถามให้คิด

คำถาม

เป็นทักษะที่ผู้สอน จะต้องหมั่นฝึกฝน ฝึกซ้อม อยู่อย่างสม่ำเสมอ

จนกระทั่ง ฝังลึก เข้าไปในตัวของผู้สอน

สามารถดึงออกมาใช้เมื่อไรก็ได้เมื่อนั้น

การตั้งคำถาม

เป็นเทคนิคที่ครูจะต้องสอนให้ผู้เรียน

ตั้งคำถามเป็น

ตั้งคำถามตรงประเด็น

และเป็นคำถามที่ ผู้ถาม ก็ต้อง คิด ถาม

ผู้ตอบก็ต้อง คิด ก่อนตอบ

คำถาม ที่ถามให้คิด

ต้องเป็นประเภท ทำไมเหตุใดอย่างไร

มันเชื่อมโยงกันแบบใดผลที่เกิดขึ้นน่าจะเป็นอย่างไร

ทำไมจึงเป็นอย่างนั้น

เรียกว่า ถามเป็น

การคิดวิเคราะห์

คือ การคิดแยกแยะองค์ประกอบ ของสิ่งหนึ่งสิ่งใด

ที่อาจจะเป็น วัตถุ สิ่งของ หรือ เรื่องราวข่าวสาร

ว่า มีองค์ประกอบอย่างไร ประกอบด้วยสิ่งใดบ้าง

มีความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันอย่างไรบ้าง

คำถาม ในการคิดวิเคราะห์

จะต้องไม่ใช่ประเภทความจำ

แต่ต้องให้ผู้อ่าน อ่าน แล้ว คิดวิเคราะห์ ตีความ ออกมา

คำตอบ จะไม่บอกไว้ในตำรา หรือ ข้อความนั้น อย่างตรงไปตรงมา

คิดวิเคราะห์

• เพื่อวิเคราะห์แจกแจงให้รู้ว่าสิ่งนั้นประกอบด้วยอะไรบ้าง เช่น

ภาษาไทย

1.1 รูปแบบการประพันธ์

1.2 ใครทำอะไร ที่ไหน อย่างไร เพราะเหตุใด เมื่อไร

1.3 มีรายละเอียดว่า เรื่องเหล่านั้นประกอบกันอย่างไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง

1.4 ทัศนคติของผู้ประพันธ์เป็นอย่างไร (เพื่อทราบจุดมุ่งหมายที่ผ่านทางภาษาและถ้อยคำที่ใช้)

2. เพื่อค้นหาเหตุและผลของสิ่งที่เกิดขึ้น

2.1 เกิดจากเหตุใด

2.2 มีความสมเหตุสมผลมากน้อยเพียงใด

2.3 มีความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันอย่างไร

2.4 คาดการณ์ว่าอนาคตจะเป็นอย่างไร โดยการประเมินวินิจฉัยจากข้อมูลที่ค้นหาได้

ถามคิดเพื่อวิเคราะห์ (อีกแบบหนึ่ง)

• พฤติกรรมของ...แสดงว่าเขาเป็นคนอย่างไร
• มีใครอีกบ้างที่มีพฤติกรรมแบบนั้น
• อะไรคือความเด่นของเรื่องนี้
• เหตุใดเขาจึงไม่...
• เรื่องนี้มีอะไรซ่อนเร้นอยู่ในนั้นบ้าง
• จุดเด่น จุดด้อยของเรื่องนี้อยู่ที่ตรงไหน มีปัจจัยใดเป็นตัวบ่งชี้
• องค์ประกอบของสิ่งนี้ได้อก่อะไรบ้าง
• ขั้นตอนที่สำคัญของ (การทำสิ่งนี้) ได้แก่อะไรบ้าง
• ถ้า...(ทำอย่างนี้แล้ว) จะเกิดอะไรขึ้น
• สามารถสรุปเพิ่มเติมเกี่ยวกับ (เรื่องนี้) ได้อย่างไรบ้าง
• ความแตกต่างระหว่าข้อเท็จจริงกับสมมติฐานคือ...
• วิธีแก้คือ...

คำถามเพื่อค้นหาความสัมพันธ์

• อะไรเป็นสาเหตุให้เกิดเรื่องนี้ขึ้นมา
• เรื่องนี้กับเรื่องนั้นมีความเชื่อมโยงกันได้อย่างไร
• มีใครเข้ามาเกี่ยวข้องบ้าง/อย่างไร
• ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นมีอะไรบ้าง ทำไม
• องค์ประกอบที่ก่อให้เกิดเรื่องนี้คืออะไร
• วิธีการขั้นตอนที่ทำให้เกิดสิ่งนี้คืออะไร
• น่าจะมีแนวทางแก้ไขอย่างไร
• คาดคะเนว่า ถ้าทำสิ่งนี้จะเกิดอะไรขึ้นในอนาคต
• จะตีความว่าอย่างไร

อ่านเป็นเล่มได่ที่นี่ครับ https://sites.google.com/site/chatreesamran/-2559