​โครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นิสิตผู้ช่วยอาจารย์ (Lecturer Assistant : LA) และถอดบทเรียนการขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไป (1)

โครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นิสิตผู้ช่วยอาจารย์ (Lecturer Assistant : LA) และถอดบทเรียนการขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไป

29 – 30 พฤษภาคม 2559 ณ วัดชัยประสิทธิ์ ต. แพง อ.โกสุมพิสัย จ. มหาสารคาม

สำนักศึกษาทั่วไป ได้ดำเนินโครงการต่างๆ เพื่อสร้างนิสิตแกนนำขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไปอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปีการศึกษา 2/2557 เป็นต้นมา ได้แก่ โครงการพัฒนาแกนนำขับเคลื่อนฯ โครงการส่งเสริมคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ฯ และโครงการพัฒนานิสิตผู้ช่วยอาจารย์ (Lecturer Assistant : LA ) หรือ “นิสิต LA” โดยมุ่งหวังจะให้นิสิตแกนนำทำหน้าที่ขยายผลของความสำเร็จในการพัฒนาตนเองสู่คนรอบข้างตามโอกาสอันสมควร

สำนักศึกษาทั่วไป เริ่มดำเนินโครงการ “นิสิต LA” มาตั้งแต่ปีการศึกษา 1/2558 โดยมีวัตถุประสงค์ในการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนทางอ้อมด้วยการให้นิสิต LA ทำหน้าที่ช่วยอาจารย์ผู้สอนในการตรวจสอบการเข้าเรียน การเข้าเรียนสาย การร่วมกิจกรรมต่างๆ และโดยเฉพาะช่วยแบ่งเบาภาระในการจัดการเรียนการสอนสำหรับกลุ่มการเรียนขนาดใหญ่ หลังจากดำเนินการต่อเนื่องในปีการศึกษาที่ 2/2558 ผู้รับผิดชอบโครงการได้รับเสียงสะท้อนถึงผลและกระบวนการดำเนินงานทั้งที่ดีและทั้งที่ยังมีข้อบกพร่อง เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และเกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จึงควรมีการจัดการความรู้และเปิดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และถอดประสบการณ์ในการทำงานที่ผ่านมาของนิสิต LA และบุคลากรสำนักศึกษาทั่วไปที่เกี่ยวข้อง

การสร้างนิสิตแกนนำ ในการดำเนินโครงการต่างๆ อย่างบูรณาการและต่อเนื่อง ทำให้เกิดนิสิตแกนนำขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ปัจจุบันนิสิตแกนนำที่ร่วมขับเคลื่อนคุณลักษณนิสิตที่พึงประสงค์ ยังมีจำนวนน้อย และนิสิตในโครงการเด็กดีมีที่เรียนเท่านั้น สำนักศึกษาทั่วไปจึงดำเนินการให้การสนับสนุนทุนการศึกษาสำหรับนิสิตที่มีจิตอาสาเพื่อเข้าร่วมเป็นนิสิตแกนนำ ในปี 1/2559 เป็นต้นไป และเพื่อให้กระบวนการขับเคลื่อน เป็นไปอย่างต่อเนื่องและขยายผลสู่นิสิตในวงกว้าง จึงควรมีการจัดการความรู้การขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์และเปิดโอกาสให้นิสิตหรือนักเรียนแกนนำในเขตพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างเครือข่ายขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ตามเอกลักษณ์ของนิสิตมหาวิทยาลัยต่อไป

โครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นิสิตผู้ช่วยอาจารย์ (Lecturer Assistant : LA ) และถอดบทเรียนการขับเคลื่อนคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไปครั้งนี้ จะส่งผลให้สำนักศึกษาทั่วไปได้แนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ในการขับเคลื่อนนิสิตแกนนำรวมถึงแผนพัฒนาเครือข่ายนิสิตจิตอาสาในมหาวิทยาลัย และแผนปฏิบัติกิจกรรมและโครงการที่จะขับเคลื่อนฯ ในปีการศึกษา 2559 และเป็นแนวทางในการพัฒนาเยาวชนอย่างบูรณาการในเขตพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งจะทำให้การขับเคลื่อนคุณลักษณนิสิตที่พึงประสงค์ เป็นองค์รวมมากขึ้น

วันที่ 29 พฤษภาคม 2559

กิจกรรมช่วงเช้า แบงออกเป็นดังนี้

1.กิจกรรม Check-in กิจกรรมนี้ถือได้เป็นกิจกรรมหลักที่ก่อนจะทำกิจกรรมอื่น ๆ เราต้องมีการเช็คอินกันก่อน ซึ่งเป็นการแนะนำตัวเองกับเพื่อน ๆ พี่ ๆ และกระบวนกร ทำความรู้จักกันก่อน เตรียมความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจ ก่อนที่เราจะร่วมทำกิจกรรม ร่วมเรียนรู้ไปด้วยกัน โดยกิจกรรมช่วงแรกมีดังนี้

-ตบมือ ถือว่าเป็นเตรียมความทั้งสติและสมาธิได้ดีที่เดียว สำหรับกฎกติกา ช่วงแรกก็ตบตามจำนวนที่กระบวนกรสั่ง เช่น ตบ 1 ครั้ง 2 ครั้ง 3 ครั้ง 5 ครั้งเป็นต้น หลังจากนั้นเราใส่เงื่อนไขเข้าไป เช่น ให้ ลบ 2 จากคำสั่ง เช่น ตบมือ 5 ครั้ง ก็ต้องลบ 2 เหลือ 3 ครั้ง แล้ววิทยากรก็ใส่เงื่อนไขมากขึ้น อีกเพิ่มเป็นตบตามจำนวนขาของสัตว์ที่กระบวนกรบสั่ง เช่น ตบไก่ ตบแมว ตบม้า ตบยุง ตบตะขาบ ตบจึ้งกือ เป็นต้น ซึ่งทุกคนก็ได้รับความสนุกสนานกันพร้อมทั้งได้ฝึกสติกันด้วย

-ส้ม เงาะ กิจกรรมนี้เป็นกิจกรรมที่ทำผู้เข้าร่วมได้รู้จักชื่อกัน โดยวิทยากรกำหนดเงื่อนไขการเล่นกิจกรรมดังนี้ ถ้าวิทยากรพูดคำว่าส้ม ให้บอกชื่อเพื่อนที่ขวามือ 2 คน ถ้าพูดว่าเงาะ ให้บอกชื่อเพื่อนที่อยู่ซ้ายมือ 5 คน กิจกรรมจะทำให้ทุกคนพยายามที่จะจำเชื่อเพื่อนให้ได้เยอะที่สุด และทุกคนก็ทำได้ดีมาก ๆ

-ลมเพ ลมพัด กิจกรรมที่ทำให้มีการตื่นตัวและต้องมีสติ และบ้างครั้งก็ฝึกการเป็นผู้นำ หรือทำให้วิทยากรสังเกตเห็นว่าใคร มีความเป็นผู้นำอยู่ตัว เพราะเงื่อนไขต่าง ๆ ที่วิทยากรสั่งนั้นมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่ว่าเป้าหมายของกิจกรรมนี้กระบวนกรต้องการอะไร กิจกรรมนี้เล่นง่าย ๆ โดยวิทยากรจะร้องเพลงว่า “ ลมเพ ลมพัด โบกสะบัดพัดมาไวไว ลมเพ ลมพัดอะไร ลมเพลมพัดอะไร.......” แล้วเราก็ใส่คำสังลงไป เช่น พัดกลุ่ม 5 คน พัดเรียงชื่อตามอักษร พัดเรียงกันตามวันเกิด พัดเรียงตามระยะทางจากบ้านมาถึงค่าย ฯ เงื่อนไขต่าง ๆ เหล่านี้ก็ขึ้นอยู่กับกระบวนกรจะใส่เข้าไป แล้วผลที่ออกมาเป็นไปตามเป้าหมายมาหน้อยแค่ไหน

กิจกรรม BAR (Before Action Review)

กิจกรรมเป็นการสำรวจความต้องการของผู้เข้าร่วมโครงการ โดยทีมกระบวนกรได้แจกกระดาษโพสอิท โดยกำหนดสี สีเขียวให้เขียนความรู้สึกอะไร ที่ทำให้สบายใจ สีชมพู เขียนสิ่งไม่อยากเจอ และสีขาวให้เขียนความควาดหวังหรือสิ่งที่อยากได้จากค่ายนี้

การทำ BAR (Before Action Review) เป็นกระบวนการที่สำคัญมากเพราะเราจะสามารถทราบถึงความต้องการของการมาทำกิจกรรมร่วมกันและเป้าหมายต่าง ๆ ก็จะให้เดินไปในทิศทางสอดคล่องกับวัตถุประสงค์ของโครงการและสิ่งที่ผู้เข้าร่วมคาดหวัง อีกทั้งยังทราบถึงสิ่งที่ผู้เข้าร่วมกังวลหรือไม่สบายใจหากทำกิจกรรมนั้น ๆ

ความคาดหวังก่อนเข้าร่วมโครงการ

• คาดหวังว่าจะได้ความรู้ และสิ่งที่จะสามารถนำไปใช้ในทางที่เกิดประโยชน์
• คาดหวังว่าจะได้ รับความรู้ใหม่ ๆ และเพื่อนใหม่
• คาดว่าจะได้รับประสบการณ์ด้านต่าง ๆ เพื่อนำไปต่อยอด
• มิตรภาพกับเพื่อนร่วมค่าย
• คาดหวังว่าจะได้เรียนรู้กิจกรรมต่าง ๆ และนำไปเล่าต่อให้เพื่อนฟังได้
• คาดหวังว่าจะได้แรงบัลดาลใจในการทำงานกิจกรรมต่อไป
• คาดหวังว่าจะได้ความรู้ประสบการณ์ในการทำกิจกรรม ทักษะ และกิจกรรมหรือแนวทางต่าง ๆ
• คาดหวังว่าทุกคนจะให้ความร่วมมือกัน และทำกิจกรรมสำเร็จบรรลุตามวัตถุประสงค์
• คาดหวังว่าจะได้การพัฒนาทักษะการทำงานภายในองค์กร / พัฒนาการทำงานของตนเอง
• คาดหวังว่าจะได้การสร้างทัศนคติในด้าน positive
• คาดหวังว่าจะได้เครือข่ายนิสิตแกนนำ นักเรียนแก่นนำด้านคุณธรรมและจริยธรรม
• คาดหวังว่าจะได้ความสบากาย สบายใจจากค่าย ความสุข รอยยิ้มที่จริงใจ
• คาดหวังว่าจะได้ประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่แตกต่างจากค่ายอื่น ๆ ซึ่งเราสามารถนำไปใช้ได้กับการเรียนและการทำงาน
• คาดหวังว่าจะได้รูปแบบกิจกรรมที่แปลกใหม่ กระบวนการทำงาน
• คาดหวังว่าจะได้ความรู้ความเข้าใจในการดำเนินชีวิตจากกิจกรรมที่เรียนรู้
• คาดหวังว่าจะได้เครือข่ายของการทำงานร่วมกันในอนาคต
• คาดหวังว่าจะได้ทักษะกระบวนการคิดที่เป็นแนวทางที่จะนำความรู้และประสบการณ์นำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

หลังจากที่เราทำกิจกรรมเช็คอินกันเสร็จกระบวนกรก็ได้พาทุก ๆ คนมาสำรวจตัวเองในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมาว่าเรามีช่วงเวลาที่ผ่านมาเราผ่านความสุข ผ่านความทุกข์ หรืออะไร อย่างไรมาบ้าง โดยผ่านกิจกรรมที่มีชื่อว่า “กราฟชีวิต”

“กราฟชีวิต”

กิจกรรมนี้จะให้ทุกคนเขียนกราฟชีวิตของตนเอง โดยกำหนด ให้เขียนตามรูป

โดยกำหนดหัวข้อ สุขมาก สุข ทุกข์ปานกลาง ทุกข์มาก และให้คิดย้อนกับไป 5 ปี ให้เราสำรวจตัวเองว่าในช่วงระยะเวลานั้นเรารู้สึกอย่างไร หลังจากที่ทุกคนทำกราฟชีวิตของตัวเองเสร็จแล้วนั้น กระบวนกรก็ได้ใส่เงื่อนไขเพิ่มเติมในการทำกิจนี้เข้าไปอีกดังนี้

• ปัจจัยอะไรที่ทำให้เรามีความสุข
• ปัจจัยอะไรที่ทำให้เรามีความทุกข์
• ถ้าจะทำให้ความทุกข์น้อย ต้องทำอย่างไร 3 ข้อ

หลังจากนั้นก็ให้จับกลุ่ม 4 – 5 คน แลกเปลี่ยน พูดคุยกัน โดยเป้าหมายของการแลกเปลี่ยนคือ แนวทางในการทำให้ทุกข์นั้นลดน้อยลงไป ทำให้มีความสุขเพิ่มขึ้น กิจกรรมนี้ผมสังเกตเห็นกระบวนการต่าง ๆ ที่กระบวนกรนำมาใช้นั้นจะเป็นการให้ทุกคนกลับสำรวจตัวเองว่าในช่วงระยะเวลา 5 ปีที่ผ่านมานั้น ตนเองได้ทำอะไรมาบ้าง มีช่วงเวลาที่ทุกข์ยากลำบาก หรือช่วงเวลาที่มีความสุขในช่วงเวลานั้น ๆ แล้วก็วิเคาระห์ถึงสาเหตุหรือปัจจัยอะไรที่ทำตนเองเกิดสภาวะเช่นนั้น แล้วก็มีการว่างแผนในการรับมือกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต และเกิดการพูดคุยกันของผู้เข้าร่วมโครงการ บรรยากาศในช่วงแรกของการพูดคุยแลกเปลี่ยนกันนั้นผมสังเกตว่า บางกลุ่มพูดคุยกันน้อยมาก บ้างกลุ่มก็พูดคุยกันอย่างสนุกสานาน แล้วหลังจากนั้นก็ให้นั้งล้อมวงกันแล้วพูดคุยแลกเปลี่ยนกันเป็นวงใหญ่

ข้อคิดของการทำกิจกรรมกราฟชีวิต

• สำรวจตนเอง
• มองปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิต
• การค้นหาแนวปฏิบัติที่ดี
• แลกเปลี่ยนประสบการณ์ แนวปฏิบัติที่ดีในการดำเนินชีวิต
• กล้าพูด กล้าแสดงความรู้สึกของตนเองต่ที่สาธารณะ

[อ.ต๋อย]

ขอบคุณ คุณเสือ (มานะ ภูพันนา) มากครับ ไม่ชอบบันทึกครึ่งแรกครับ เพราะเป็นการตัดโครงการมาวาง ควรทำลิงค์ไปไว้ในไฟล์มากกว่า หากต้องการแชร์ ... แต่ชอบครึ่งหลังของบันทึกมากครับ เขียนเก็บกิจกรรมที่ทำเรียงมาไว้ให้ระลึกได้ ... และชอบที่สุดตรงที่ นำเอาข้อความในกระดาษปี้น้อย BAR ออกมาเขียน ... แสดงให้เห็นถึงการทำงานแบบละเอียด ใส่หัวใจ และสนใจเป้าหมาย ... สู้ต่อไปครับ ...