​สอนอะไร สอนอย่างไร ในอาร์ดีเอ (RDA-Resource Description and Access) ตอนที่ 4​

ว่าด้วยเรื่องหัวข้อเนื้อหาที่จะสอนในแต่ละสัปดาห์เกี่ยวกับมาตรฐานอาร์ดีเอ

แต่เดิม การสอนมาตรฐานด้านการบรรยายข้อมูลทางบรรณุกรม (Description of bibliographic data) และการเลือกจุดเข้าถึง (Choice of access points) โดยยึดตาม AACR นั้น ผู้สอนก็จะสอนไปตาม “รูปแบบ” ของทรัพยากรสารสนเทศ (Formats) ไล่เรียงไปตามสิ่งที่ AACR กำหนดไว้ให้ ดังต่อไปนี้

1. หนังสือ แผ่นพับ และเอกสารตีพิมพ์
2. วัสดุแผนที่
3. ต้นฉบับตัวเขียน
4. ดนตรี
5. วัสดุบันทึกเสียง
6. ภาพยนตร์ และวัสดุบันทึกภาพเคลื่อนไหว
7. วัสดุกราฟิก
8. ทรัพยากรอิเล็กทรอนิกส์
9. วัสดุย่อส่วน (Microforms)
10. ทรัพยากรต่อเนื่อง (Continuing resources)

คำถามที่ตามมาก็คือ การเรียนการสอนวิชาการทำรายการขั้นสูง (Advanced cataloguing) จะยังคงจัดเรียงหัวข้อเนื้อหาแต่ละสัปดาห์ (ที่ปรากฏในประมวลรายวิชา) ตาม “รูปแบบ” ของทรัพยากรสารสนเทศทั้ง 11 รูปแบบ หรือจะสอนตามมาตรฐานใหม่คือ อาร์ดีเอ เลย หากเลือกสอนตามมาตรฐานนี้ ผลลัพธ์ที่ตามมาก็คือ ผู้สอนจะไม่สามารถออกแบบการสอนในวิชานี้ โดยล้อไปกับโครงสร้างแต่ละบทตามมาตรฐาน AACR ได้อีกต่อไป

เนื่องจากมาตรฐานอาร์ดีเอไม่มีการแยกเป็นบทๆ ตาม “รูปแบบ” ของทรัพยากรสารสนเทศ แต่มุ่งเน้นไปที่ “กระบวน” (Process) ที่เหมือนๆ กันในการจัดระบบให้กับทรัพยากรสารสนเทศ โดยไม่คำนึงว่าจะอยู่ใน “รูปแบบ” ใดก็ตาม ซึ่งกระบวนการเหล่านี้ประกอบด้วย (Maxwell, 2014: v)

1. การบรรยายสารสนเทศที่ปรากฏอยู่ในสื่อเผยแพร่ (Manifestation) และสิ่งที่มีให้บริการในห้องสมุด (Items)
2. การบรรยายชื่อบุคคล
3. การบรรยายชื่อครอบครัว
4. การบรรยายชื่อนิติบุคคล (Corporate bodies)
5. การบรรยายชื่อทางภูมิศาสตร์ (Geographic entities)
6. การบรรยายผลงานสร้างสรรค์ (Work)
7. การบรรยายลักษณะของการนำเสนอผลงาน (Expressions)
8. การบันทึกความสัมพันธ์ระหว่างผลงานสร้างสรรค์ การนำเสนอผลงาน สื่อเผยแพร่ และสิ่งที่มีให้บริการในห้องสมุด (รวมเป็นทั้งหมด 4 เอนทิตี้ -Entities)

สรุปได้ว่า ในการออกแบบหัวข้อที่จะสอนในรายวิชาที่นำมาตรฐานอาร์ดีเอมาใช้นั้น ผู้สอนตัดสินใจที่จะจัดเรียงหัวข้อเนื้อหาตาม “รูปแบบ” ของทรัพยากรสารสนเทศ ซึ่งเป็นโครงสร้างแบบเดิม หรือ จะจัดเรียงตาม “กระบวนการ” ของการบรรยายและการเข้าถึงทรัพยากร เชิญเลือกได้ตามสะดวกเลยครับ