จาก..ผักตบชวา..ถึงย่านาง

บ่ายสองโมงครึ่ง...บอกนักเรียนว่า ครูอ่านเจอบทความในวารสารการเกษตร..เขาบอกว่า..ไก่พันธุ์ไข่ ที่เลี้ยงกันอยู่ทั่วไป ถ้าอยากให้ไก่แข็งแรง ออกไข่ได้มาก สม่ำเสมอ..ต้องเลี้ยงด้วย..ผักตบชวา...

นักเรียนฟังแล้วยิ้ม ออกอาการขำขัน..เพราะนักเรียนมีประสบการณ์เกี่ยวกับผักตบชวา เพียงแค่นำมาถักทอกับนำมาทำปุ๋ยหมักเท่านั้น..พอบอกว่าจะนำมาให้ไก่กิน ก็เลยมีทีท่าไม่เชื่อถือ..

วันนี้จึงต้องทดลอง..ก่อนที่ผมจะให้นักเรียนหอบหิ้วผักตบชวา จากสระน้ำหน้าโรงเรียนไปยังเล้าไก่ ผมอธิบายให้นักเรียนฟังจนจบว่า..ผักตบชวา ให้ครั้งละ ๑๐ กิโลกรัม ตามด้วยข้าวเปลือก ๖ กิโลกรัม ถ้าการทดลองนี้ได้ผล จะช่วยให้โรงเรียนประหยัดค่าอาหารไก่ไข่สำเร็จรูป ที่มีราคากระสอบละ ๔๐๐ บาท ซึ่งไก่จะกินเดือนละ ๑ กระสอบ ถ้าไก่กินผักตบได้บ้าง ก็อาจจะซื้ออาหารไก่ ๒ เดือนต่อครั้ง

ข้าวเปลือกโรงเรียนก็พอมี ถึงแม้จะต้องซื้อ ราคาก็ไม่แพงมาก ช่วยประหยัดได้อย่างแน่นอน ปัญหาคือ..ไก่พันธุ์ไข่..จะกินผักตบชวาได้จริงหรือไม่ แต่ที่น่าสนใจ คือ ไก่กินผักตบชวา แล้วได้อะไร ทำไมถึงออกไข่ดี ผมบอกให้นักเรียนคิดในจุดนี้..ซึ่งผมเองก็ไม่รู้เหมือนกัน ในวารสารก็ไม่ได้บอก หรือว่า..ผักตบชวา ..ให้โปรตีน ช่วยเจริญอาหาร และช่วยย่อยข้าวเปลือกได้ดี เหมือนกับคนเรา เมื่อทานผักเข้าไปก็มักจะขับถ่ายดี มีความสุข..อย่างนั้นหรือเปล่า...

เสร็จธุระเรื่องไก่..พานักเรียนเข้าไปในป่าหลังโรงเรียน เดินสำรวจต้นย่านาง..บอกนักเรียนว่า ครูอ่านเจอบทความในวารสาร(อีกแล้ว) เขาบอกว่า จะปลูกย่านาง ให้ปลูกหน้าฝน ก็เลยเชิญชวนนักเรียนให้มาทดลองปลูกย่านางในกระถางต้นไม้กัน แต่วันนี้ไม่ทันแล้ว คงได้แค่เดินชมว่า มีต้นย่านางสวยๆ ขึ้นอยู่ตรงไหนบ้าง

ช่วงที่ฝนตกชุก..ผมกับนักเรียนไม่ค่อยจะมีเวลามาเที่ยวชมสมุนไพรใกล้ตัวแบบนี้ มีเถาย่านางขึ้นให้เห็นเต็มบริเวณ ใบย่านางจะใหญ่สีเขียวเข้ม..ดูสวยงาม มากกว่าย่านางในช่วงหน้าแล้ง ที่มักจะเห็นขอบใบไหม้และใบจะเล็ก ไม่น่าทาน..

ผมคุยเล่นๆกับนักเรียนว่า...เราน่าจะเก็บใบย่านาง เลือกใบที่สวยๆ ใส่ถุงพลาสติค แช่ตู้เย็นไว้ เวลาที่อยากทานน้ำย่านางก็นำออกมาตำแล้วคั้นน้ำทาน ช่วยให้สะดวกรวดเร็ว และทานได้บ่อยๆ ยิ่งถ้ามีมากพอ ก็อาจจะทำเป็นของฝากให้กับผู้ที่มาเยี่ยมเยือนโรงเรียน หรือนำไปฝากใครต่อใคร ที่เขาอยากทาน ชอบทาน แต่ไม่มีขาย..หรือหาซื้อได้ไม่ง่ายนัก..

เดินคุยกับนักเรียน ตั้งแต่ขอบสระ..ผักตบชวา ไปจนถึง..ดงย่านาง..สัมผัสสิ่งแวดล้อมที่สดใส เขียวไสวไปทั่วทั้งโรงเรียน..นี่ละครับ..สถานศึกษาขนาดเล็ก..สถานศึกษาพอเพียง..

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๒๘ กันยายน ๒๕๕๘

[คุณมะเดื่อ]

ผักตอบชวา และใบย่านาง

ริมสระริมทาง คุณค่ามากมี

หากรู้จักคิด ผลิตของดี

ประโยชน์ทวี นี่แหละของไทย

.............................................

[ขจิต ฝอยทอง]

ที่ภาคอีสาน

ชาวบ้านปลูกย่านางไว้เป็นไม้ประดับครับ