ตามรอยมดแดง

ระหว่างปลูกต้นไม้จะพบมดแดงบนต้นไม้ พบมดตัวแดงๆที่เรียกกันว่ามดคันไฟตามผิวดิน พบมดสีดำตัวไล่เรี่ยกับมดแดงในดิน เมื่่อไรเผลอทิ้งเศษอาหารไว้มักเห็นตัวมดได้ง่าย ที่เห็นบ่อยๆก็จะเป็นมดแดง

เพิ่งรู้จากนักการเกษตรว่า จุลินทรีย์ย่อยสารอินทรีย์ชิ้นโตๆด้วยเวลานานมาก เมื่อไรสารอินทรีย์ขนาดเล็กลง จุลินทรีย์จะย่อยสลายได้เร็ว แล้วดินจะสมบูรณ์ด้วยธาตุอาหารเร็ว เขาว่าเมื่อเห็นมดให้ดีใจว่าดินตรงนั้นจะสมบูรณ์ได้เร็ว ด้วยมดนี่แหละที่เป็นพี่เลี้ยงช่วยจุลินทรีย์ย่อยสารอินทรีย์ เมื่อมดย่อยสิ่งที่เป็นชิ้นให้เล็กลงๆ จุลินทรีย์ก็ง่ายในการย่อยสลาย ธาตุอาหารในดินก็เพิ่ม.....โอ้ะโอ๋ อย่างนี้เห็นมดที่ไหน ต้องดีใจว่าตรงนั้นดินกำลังจะมีธาตุอาหารเยอะซิน่า

มีหลายเรื่อง ที่ฟังแล้วทึ่งกับความพิเศษของมด จึงเก็บมาเล่าสู่กันฟัง :

- ดินตรงไหนมีรังมด ตรงนั้นดินจะร่วนซุยและระบายน้ำได้ดี

- บนต้นไม้ที่ติดเมล็ดยาก เมื่อไรเห็นมดตอมดอกเยอะ ดีใจได้เลยว่าในไม่ช้าต้นไม้นั้นจะติดเมล็ด

- เห็นมดขนไข่ ให้เตรียมพร้อมรับมือฝนตกหนัก น้ำท่วม

- เห็นมดแดงทำรังต่ำๆ อีกไม่นานจะมีพายุลมแรงพัดผ่านมา

- เห็นมดคันไฟ มดเหม็น มดดำ แถบไหน แถบนั้นมีต้นไม้ที่กำลังโดนเพลี้ยรุกราน

- มดคันไฟไม่ชอบกลิ่นของใบสาบเสือ

- ต้นไม้ต้นไหนมีมดแดงอยู่มาก ต้นไม้นั้นจะไม่มีเพลี้ย หนอนและแมลงรบกวน จะมีผลดก

ชาวบ้านใช้ประโยชน์ป่าแบบป่าใช้สอย อิงประโยชน์เพื่อการลดรายจ่ายครัวเรือนด้วยการเก็บหน่อไม่้ สมุนไพร ผักป่า เห็ด ไข่มดแดงไปเป็นอาหาร หาไม้สร้างบ้าน ทำคอกสัตว์ รั้ว และฟืน ปล่อยแพะ วัว ควาย ไว้หากิน ไม่ได้พึ่งป่าเป็นแหล่งต้นน้ำ ไม่มีฐานความเชื่อเกี่ยวกับป่าและศาสนา ผักหวานไม่ใช่เหตุจูงใจหลักของการใช้ไฟ ที่จูงใจเป็นกองขยะใกล้ป่าและไข่มดแดง

จะชวนเลิกกิจกรรมเก็บไข่มดแดงไม่ใช่เรื่องง่าย ชาวบ้านมีน้ำใช้สอยสะดวกจากประปาหมู่บ้าน มีแอ่งน้ำส่วนบุคคลสำรองใช้ในหน้าแล้ง การสื่อสารในหมู่บ้านเร็ว โล่งอีกหน่อยถ้ามีเพลิงไหม้เกิดขึ้น ได้ทางออกไม่ให้ต้นไม้เป็นเชื้อเพลิงของไฟป่าแล้ว ถ้ามีทางออกของการลดใช้ไฟเก็บไข่มดแดงจะดีกว่าเยอะเลย