รู้สึกหลงรักหญ้าคาแฮะ
ตั้งใจใช้เวลาของการเดินทางไปบนถนนสาย ๖๐ กับการปลูกต้นไม้ ก่อนเดินบนถนนเส้นนี้ก็ลงมือเรียนรู้การเปลี่ยนพื้นที่เสื่อมโทรมในหมู่บ้านให้กลายเป็นป่านิเวศแบบทำไปเรื่อยๆ เหนื่อยกายก็พัก เหนื่อยใจก็หยุดตั้งหลัก ไม่มีเวลาก็รอไว้ก่อน หวังพึ่งธรรมชาติทำงานฟื้นฟูป่า ๘๐ เปอร์เซ็นต์ ใช้สมองและแรงมนุษย์ตัวเล็กๆ ๒๐ เปอร์เซ็นต์ ธรรมชาติเป็นใจสอนอะไรให้มากมาย ดีใจที่ ณ วันนี้โลกมีอินเตอร์เน็ตให้ใช้ ขอบคุณอากู๋และเว็บไซด์เผยแพร่ความรู้ต่างๆ ตลอดจนบล็อกส่วนตัวของผู้มีประสบการณ์ที่ช่วยเสริมแรงใจให้เดินทางก้าวต่อไปได้เรื่อยๆกับการพัฒนาผืนดิน
ปลูกต้นไม้มาระยะหนึ่งแล้วรู้สึกว่าต้นไม้สอนความเป็นมนุษย์ให้มากมาย อยากจะเข้าใจความเป็นองค์รวม ต้นไม้ก็มีบทเรียนสอน อยากจะเข้าใจคำว่า "ทีม" "ความมีส่วนร่วม" "ความเป็นผู้นำและผู้ตาม" ต้นไม้ก็สอนอีกแหละ
ที่รู้สึกทึ่งมากๆก็ตรงที่ต้นไม้สอนให้เข้าใจคนพิการได้ลึกซึ้งนัก เกริ่นความตรงนี้เพื่อชวนให้ค้นหาการเรียนรู้จากต้นไม้ให้มากไว้ จากพื้นฐานวิทยาศาสตร์นำไปสู่ความเป็นมนุษย์ที่สังคมเพรียกหาได้
เพียงแต่ชวนคนให้เริ่มต้นเดินทางเรียนรู้ด้วยหลักคิด ไม่เบียดเบียนตน ไม่เบียดเบียนคนอื่น ไม่ใช้เศรษฐกิจเป็นเป้าหมาย เป้าหมายมีเพียงพึ่งตนเอง สร้างสมดุลป่านิเวศไว้ให้ตนได้พึ่งดิน น้ำ อากาศดำรงชีวิต ลงทุนด้วยต้นทุนเงินต่ำ ต้นทุนแรงงานปานกลาง ต้นทุนความคิดสูง และต้นทุนเวลาแห่งการเรียนรู้มากๆหน่อย ยอมรับกับการรอคอยความเปลี่ยนแปลงแบบค่อยๆเป็นไป ขอยืนยันไว้ตรงนี้ว่าการปลูกต้นไม้สร้างคนให้เป็นมนุษย์โดยแท้จริงได้
เคยตามรอยต้นไม้ใหญ่ที่ขึ้นอยู่เดิม เพื่อสาวต่อไปสู่หนทางป้องกันไฟป่า มาตามรอยอีกครั้งก็พบว่า สภาพดินที่เสื่อมโทรมดีขึ้นมาก
ผิวดินที่เปลือยร่างรับแดดฝนหดหายไปเกือบสิ้น หญ้าคาที่มีอยู่เต็มทุ่งลดพื้นที่ ลดความหนาแน่นลง
สาบเสือเปลี่ยนพื้นที่เติบโต ไม่ไกลจากไม้ใหญ่ต้นเดิมๆ มีไม้เล็กๆเติบโตขึ้นใหม่ประปราย มียอป่า มะเดื่อป่า แต้วป่า เป็นอาทิ เส้นทางน้ำไหลบนดินในหน้าฝนเปลี่ยนไป
ข้อมูลแนะนำการป้องกันไฟป่าที่ไปค้นมาบอกว่า ไม่ให้ปลูกป่าล้วนๆ จะเลือกปลูกต้นไม้ ให้เลือกเติมต้นไม้ชนิดที่ทนไฟลงไป ดินแถบนี้มีคุณสมบัติที่หากอุ้มน้ำไว้เยอะยามฝนตกหนักและนานจะอุ้มน้ำไม่ไหว แรงดันน้ำจะพาให้ดินเลื่อนตัวจนสไลด์ แถมผิวดินก็สามารถมีน้ำไหลและกัดเซาะหน้าดินได้ ตรงไหนลาดชันก็จะเกิดดินถล่มเมื่อเกิดแรงน้ำหนักกดลง การเลือกชนิดต้นไม้มาปลูกเพื่อป้องกันปัญหาใน ๒ เรื่องพร้อมกันไปท้าทายมาก
ตามรอยต่อก็พบความเปลี่ยนแปลงของดิน มีรอยแยกจากแรงน้ำรอยใหม่ น้ำเปลี่ยนเส้นทางไหล แรงน้ำชะดินเป็นร่องลึกใหม่ๆ ตรงที่ลึกมากขึ้นก็มีดินถล่มลงไปกองในที่ต่ำกว่า ใกล้ๆปลายร่องเป็นที่เติบโตใหม่ของต้นสาบเสือ หากไม่มีสาบเสือดินตรงนั้นคงแตกเป็นร่องลึกกว่าที่เห็น
โชคดีที่ได้ปลูกต้นไม้ที่พ่อแห่งแผ่นดินแนะนำให้ปลูกทั่วไทยอย่างแฝกไว้ในบางจุด แม้งอกงามไม่โดนใจนัก ก็ช่วยได้เยอะกับการกันหน้าดินถูกน้ำชะ
หญ้าคาที่มีอยู่เดิมก็ช่วยไว้ รากยาว ๑๐ ซม.ของมันช่วยไม่ให้น้ำชะดินที่มันยึดไว้ร่วนน้ำ เอื้อให้ดินระหว่างกอของมันกลายเป็นหลุมขนมครกเก็บน้ำไว้เป็นหย่อมๆเล็กๆ
และหลุมขนมครกเล็กๆนี่แหละที่ให้คุณจนได้ ไม้ยืนต้นเล็กๆเติบโตขึ้นใหม่ประปราย เมล็ดพืชที่ตกอยู่ได้น้ำจากหลุมขนมครกบวกเข้ากับซากแห้งตายของหญ้าคาเป็นแหล่งบำรุงตน พิสูจน์ความรู้ที่กสิกรรมธรรมชาติถ่ายทอดบอกไว้จะจะเลย
อืม หญ้าคานี่เป็นพืชคลุมดินที่เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีหลุมขนมครกเล็กๆจริงๆนะ เมื่อน้ำเปลี่ยนทางไหล ดงหญ้าคาก็เปลี่ยนตาม ได้ไม้ยืนต้นมาแทนที่ช้าๆ ตรงที่แฝกงามไม่พบหญ้าคา อย่างนี้เห็นหญ้าคาที่ไหน รักมันไว้นะเธอ ธรรมชาติได้เลือกสรรและสอนให้มันเลือกที่เหมาะๆเติบโตอย่างให้คุณอยู่นะหยุดมองว่ามันเป็นวัชพืชได้แล้วหละ
ฝนครองเวลา ๑ ใน ๓ ของรอบปี และมีบทบาทต่อความเปลี่ยนแปลงของพีเอชดินที่นี่ พืชยืนต้นอายุน้อยเพิ่มจำนวนขึ้น ถือเป็นสัญญาณที่ดีแห่งการคืนชีพของดินที่สมบูรณ์ขึ้นกว่าเดิม เห็นแค่นี้ก็หายเหนื่อยแล้ว
ความเห็น (8)
ปลูกมากๆเลยครับพี่หมอ
มาเชียร์ๆครับบ
I have a theory on developing a paradise ;-) based on observations of - evolution of coral islands and - the Serengeti in Tanzania, Northern Africa: both show common factors "animals" making use of the land. Deeper observations say the common factor is "animal dung" and deeper still "microbiota"...
Human is an "animanl" ;-)
เรียนคุณหมอเจ๊....
เกษตรเชิงเดี่ยว
เกษตรพัฒนา
เกษตรธุรกิจ
สุดท้ายต้องมาพึ่งพาเกษตรธรรมชาติ
หญ้าคา มีคุณประโยชน์มากมาย รากหญ้าคา หวาน ปกคลุมดิน
เกษตรกรไม่เข้าใจ ใช้ยาฉีดหญ้า ปราบ
โดยธรรมชาติการจัดการหญ้าคา ใช้ไม้ถือคนละข้าง ทับหญ้าคาให้ลม แล้วจะมีหญ้าคารุ่นใหม่ขึ้นมา
พ่อผมที่บางเตยพังงา สอนให้ทำ พอหญ้าคาต้นใหญ่ตายต้นเล็กขึ้น ก็ขุดหลุมปลูกต้นไม้ที่ต้องการลง
ไม่ต้องถางไม่ต้องฉีดหญ้า
มาวันหนึ่งยางที่ปลูกแบบธรรมชาติรักษา ถูกการส่งเสริมทางเกษตร ขอทุนสงเคราะห์
ปลูกยางเชิงเดียว ต้นไม้ทุกชนิด ตาย"ฉาด"
นี้ยังไม่นับรวมการถักใบหญ้าคามาทำสานสิญย์ รอบรั้วบ้าน
หมอลองวิวิจัยหญ้าคา มาศึกษาซิครับ
5555 คุณ sr ค่ะ ยังโชคดีค่ะ ที่คนแถวนั้น ไม่นิยมสวรรค์กลางแจ้ง มีบ้างที่หวังดีนำไอ้ทุยมาหาสวรรค์นอนเล่น กิน ถ่ายทิ้งรอยไว้เปรอะไปหมด ถือเป็นโชคดีของสิ่งมีชีวิตในดินแถบนั้นไปเลย มีร่องรอยสัตว์เลี้ยงของคนเข้าไปหาอาหารอยู่บ้าง มีบางครั้งก็มีเจ้ากุ๊กๆไก่มาแวะเวียนส่งเสียงข้างกายค่ะและสัตว์ก็ช่วยสะท้อนให้ได้สติกับอารมณ์ข้างในของตัวด้วยนะคะ คือวันไหนที่อารมณ์ไม่นิ่ง มันจะไม่เข้ามาหากินใกล้ๆ วันไหนที่อารมณ์นิ่ง มันจะเข้ามาอยู่ใกล้ๆ ส่งเสียงไล่มันก็ไม่หนีอ่ะค่ะ
บังค่ะ เรื่องราวของประโยชน์จากหญ้าคามีอยู่ตรึมแล้วค่ะ ประโยชน์เกี่ยวกับปัจจัย ๔ ก็มี เกี่ยวกับหลักธรรม พิธีกรรมก็มีค่ะ
ในด้านที่อยู่อาศัย คุณเพชรน้ำหนึ่งเคยนำมาเล่าไว้ใน G2K ที่นี่ ค่ะ ปัจจุบันราคาของไพคา อยู่ที่ราคา ๑๓-๒๐ บาทที่ต้นทาง อีกหน่อยคงพุ่งขึ้นไปอีกตามกระแสหวนกลับสู่การใช้วัสดุธรรมชาติ
ในด้านความเป็นยา ก็อยู่ในตำรับยาแพทย์แผนไทย-จีน หมอพื้นบ้านไทย สรรพคุณนั้นถือว่าทันสมัย ทันโลกที่มีคนเป็นโรคไตเพิ่มขึ้นๆอย่างเดี๋ยวนี้ มีข้อมูลเผยแพร่อยู่ค่ะ
ในด้านการเกษตร ก็มีกลุ่มกสิกรรมธรรมชาติแหละค่ะ ที่เผยแพร่ไว้
ในด้านวัฒนธรรม มีเรื่องน่าทึ่งที่คนรู้ลดจำนวนไปเกือบหมดแล้ว เกี่ยวข้องกับพิธีกรรมอย่างที่บังว่าด้วยและที่หมอทึ่งมาก คือ หลักธรรมเกี่ยวกับโลกธรรม ๘ ที่ซ่อนอยู่ในพิธีกรรมอ่ะค่ะ เรื่องราวเหล่านี้มีคนบอกเล่าไว้ค่ะ
หมอก็ใช้วิธีปลูกต้นไม้ฝากกอคาอย่างที่พ่อบังสอนค่ะ เพียงแต่ยังอ่อนหัดไปหน่อยกับการเลือกตำแหน่งปลูกค่ะ
ค่ะ น้อง ขจิต ฝอยทอง ปลูกไปครั้งละนิดละหน่อยอยู่ค่ะ ปลูกไปเรียนไปด้วยค่ะ
ตั้งแต่เด็กมาก็คิดว่าหญ้าคาเป็นวัชพืชที่ตายยาก เพิ่งรู้ว่าเขาก็มีประโยชน์
ไม่เห็นหญ้าคานานมาก เพื่งเห็นมันงอกงามเต็มที่ดินว่างหน้าบ้านหลังเจ้าของที่เอาดินมาถม เข้าใจว่าเขามากับดิน ดอกหญ้าคาสวยมาก ดูเพลินตา
อ่านบันทึกนี้แล้วเกิดความคิดว่า ถ้าเอาหญ้าคาไปปลูกตามแนวกำแพงรั้วกลังบ้านที่ติดคลอง ดินในบ้านไหลลงคลองไปเรื่อยๆ จะช่วยหรือไม่
เคยเอาหญ้าแฝกมาปัก เขาตายเรียบเพราะดินเค็มค่ะ
คุณ nui ค่ะ
รากหญ้าคายาวแค่ ๑๐ ซม.เองค่ะ รากยาวสู้หญ้าแฝกไม่ได้ แต่ปลูกง่ายกว่าแฝก แค่เอาเหง้าโยนๆให้ดินกลบ ไม่นานมันก็งอก ยังไงดินเปลือยหน้าดินก็สู้มีพืชคลุมไม่ได้ ที่จริงแฝกขึ้นในดินเค็มได้ค่ะ เพียงแต่ตอนปลูกในหลุมปลูกให้รองด้วยปุ๋ยขี้ไก่ก่อนแล้วกลบดินเหนือปุ๋ยแล้วจึงลงแฝก ลงแล้วกลบโคนแฝกให้แน่น รดน้ำทุกวันเช้า-เย็น แฝกก็งอกค่ะ ที่แนะนำปุ๋ยขี้ไก่เพราะว่าส่วนใหญ่เขาจะคลุกแกลบมาให้แล้วเรียบร้อยค่ะ ปุ๋ยขี้ไก่ที่มีแกลบช่วยลดความเค็มของดินลงบางส่วนด้วยค่ะ ถ้าต้องการยึดดินให้อยู่เชียร์ให้ปลูกแฝกค่ะ ทนน้ำท่วมได้ดีกว่าด้วย