ทำความรู้จักหญ้าแฝก
มีอยู่ครั้งหนึ่ง พี่ที่เคยทำงานร่วมกันหิ้วหญ้าแฝกมาฝากจากกรุงเทพฯ ตอนส่งถุงให้เธอพูดว่า ชอบที่เลี้ยงง่าย แค่วางใกล้ทางน้ำไหล รดน้ำให้ด้วย เดี๋ยวเดียวก็แตกกองาม
รับมาแล้วก็นำไปวางใต้ร่มไม้หลังบ้าน แดดส่องถึงจุดที่วางตรงๆ เป็นแดดบ่ายที่ส่องอยู่กว่า ๒ ชั่วโมง จุดที่วางไม่ใกล้ทางน้ำไหล จะมีน้ำไหลผ่านบ้างเวลาฝนตก ไม่ได้พิถีพิถันรดน้ำให้ ด้วยวางใจว่าเป็นหญ้าทนแล้ง บวกกับฟังพี่เขาพูดแล้วคิดว่าหมูมากกับการปลูก ปรากฏว่าไม่รุ่ง แทนที่หญ้าแฝกจะแตกกองาม กลับเฉาเอาๆ ไม่ยอมโต งงเลย โชคดีไม่ตาย
ไม่มีโอกาสเห็นของจริงว่ารากหญ้าแฝกเจริญเร็วแค่ไหน รากยาวๆที่ว่าโตก็ไม่เคยเห็น พอจะเห็นแขนงรากเป็นฝอยประสานกันแน่นเหมือนร่างแหอยู่บ้าง
เรื่องราวคุ้นๆทำนองนี้ หญ้าแฝกสามารถยึดดินไว้ให้แข็งแรงมั่นคง ชะลอการไหลซึมของน้ำใต้ดิน เพิ่มความชื้นในดิน ปลูกต่อๆกันแล้วระบบรากจะเป็นม่านใต้ดิน รากยาวหลายเมตร สามารถหยุดการเกิดร่องขนาดเล็ก ขนาดใหญ่จากด้านล่างของแนวลาดชันย้อนขึ้นมาด้านบนแทนคันดินได้ ยังไม่เคยเห็น เพราะเคยแค่ปลูกหญ้าแฝกใส่ถุง และถุงนั้นวางบนพื้นปูน
ได้ยินบ่อยๆว่าหญ้าแฝกปลูกที่ไหนก็ได้ สภาพพื้นที่แบบไหนก็ได้ ต้องการแสงไม่เหมือนหญ้าอื่น แตกหน่อที่ข้อของลำต้นหรือเหง้าเหนือดินได้ตลอดเวลา ย่างปล้องออกดอกได้ตลอดปี มีข้อจำกัดน้อย ยกเว้นพื้นที่บางพื้นที่ ซึ่งมีปัญหาดินเค็มจัด เป็นกรดจัด ความเข้มแดดไม่พอ แต่ปลูกเองแล้วหญ้าแฝกไม่แตกกอ ก็หมายความว่า มีข้อจำกัดสำคัญอื่นอยู่อีกที่ควรได้รู้ให้ชัดแจ้ง จะได้ไปต่อตลอดรอดฝั่ง
ตอนไปที่ห้วยฮ่องไคร้ก็มัวแต่ดูต้นไม้ใหญ่ ไม่ได้สนใจกับแฝก จึงพลาดโอกาสเห็นแถวหญ้าแฝกและแถวหญ้าแฝกแบบขั้นบันไดดินของจริงจะจะตา รู้สึกทึ่งมากเมื่อรู้ว่าขั้นบันไดดินเป็นฝีมือหญ้าแฝกเอง เจริญเติบโตยกตัวสูงให้อยู่เหนือระดับผิวดินที่สูงขึ้นตลอดเวลา เมื่อตะกอนดินมาทับถมตามแนวแถวของหญ้า กอหญ้าใหม่ที่แตกขึ้นเป็นหน่อหรือเป็นเหง้าเหนือดินจะอยู่ที่ระดับผิวดิน ตลอดทุกเมื่อ ความลาดชันของพื้นที่ถูกปรับจนเปลี่ยนมาอยู่ในแนวระดับ ทั้งหมดนี้แหละที่ทำให้ทึ่ง
ไม่คุ้นเคยกับหญ้าแฝก จะลงมือปลูกลองดู ก็จำต้องปลูกแบบสุ่มสี่สุ่มห้า ตัดสินใจย้ายต้นหญ้าแฝกที่มีไปปลูกใกล้บ้านชาวบ้าน ขุดหลุมนำถุงแฝกวางลง กลบดินปิดหลุม รดน้ำแก้วเดียว เลือกจุดปลูกใต้ร่มไม้ที่มีแดดรำไร มีทางน้ำไหลผ่านเวลาฝนตก ตามไปดูหลังปลูก อะฮ้า แตกกอช้าเหมือนเดิม ต่างจากเดิมก็แต่มีใบยาวขึ้นบ้าง มีใบใหม่เพิ่มบ้าง มีใบเฉาแห้งกลายเป็นสีน้ำตาลบ้าง โหงวเฮ้งส่อแววจะไม่รอด แต่ก็รอด เวลาผ่านไปเป็นปี หญ้าแฝกรุ่นนี้กอยังเล็กอยู่เลย
ได้มาลองปลูกอีกรุ่นจากลูกศิษย์ เป็นรุ่นมาถึงมือในเวลาที่ไม่ว่าง โดนแช่น้ำรอปลูกอยู่หลายวัน เกรงจะปลูกแล้วไม่รอด จึงลงมือล้างราก ทำความสะอาดและโด๊ปอาหารให้ก่อนปลูกลงถุง รุ่นนี้ปลูกแล้วมีความก้าวหน้า รอดแข็งแรงงอกงามดี ใบยาวเขียวดี
ปลูกไปแล้ว ๒ รุ่น ก็ได้เห็นพัฒนาการของหญ้าแฝกว่าเมื่อแช่น้ำทิ้งไว้ ที่โคนจะมีรากใหม่งอกภายใน ๒-๓ วัน ถ้ารากใหม่งอกแล้วแช่น้ำต่อไม่นำไปลงดิน โคนจะเน่า รากจะอ่อนแอ ปลูกไม่ขึ้น เหมือนตะไคร้ยังไงยังงั้น
ไม่เคยคิดว่าหญ้าแฝกโดนไฟเผาแล้วจะไม่เป็นไรจนกระทั่งได้เห็นกับตาแถวบ้านลูกศิษย์ หญ้าแฝกแตกหน่อตั้งกออย่างสบายทั้งๆที่โคนกอโดนไฟเผาไปแล้ว หน่อที่แทรกกอเก่าขึ้นมาเบียดแน่นคล้ายกอตะไคร้มากเลย
พ่อของแผ่นดินย้ำบ่อย ว่าให้ขยายการปลูกหญ้าแฝกไปทั่วประเทศ เพราะเป็นพืชที่เหมาะกับการพัฒนาปรับปรุงดิน ฟื้นฟูดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ และแก้ปัญหาดินเสื่อมโทรม ระบบรากฝอยของหญ้าแฝกที่หยั่งลงไปตามความลึกของดิน เกาะยึดดินให้เกิดความมั่นคงแข็งแรง เป็นพืชที่เปลี่ยนหน้าดินให้กลายเป็นดินดี มีความชุ่มชื้นมากขึ้น
เมื่อกอแฝกโดนเผา หมายความว่าไม่มีคนต้องการใช้งานแล้ว จึงเอ่ยปากขอขุดมาขยายปลูกต่อ ต้องใช้แรงขุดมากรากจึงขาด กว่าจะขุดสำเร็จไม่ง่ายเลย เชื่อแล้วว่ารากหญ้าแฝกยึดดินแข็งแรงแน่นหนา
ความเห็น (6)
ชอบมากมีประโยชน์จริง
มีประโยชน์มากค่ะ .... เห็นด้วยจริงๆๆ ค่ะ
Merry Christmas & Happy New Year 2015 ค่ะ
หญ้าแฝกเป็นหญ้าที่น่าสนใจ
ขอให้พี่หมอมีความสุขมากๆครับ
คิดสิ่งใดสมความปรารถนาครับ
สุดยอครับ..มีความพยายามสูง...ขอให้คูณหมอเจ๊มีความสุขตลอดปีนะครับ..
-สวัสดีครับพี่่หมอ
-สวัสดีปีใหม่นะครับ
-โชคดี..สุขภาพกาย-ใจ แข็งแรง ๆ นะครับ
-ทราบว่าพี่หมอสนใจและเรียนรู้ด้านการเกษตรมาก..
-ขอติดตามเรื่องราวดี ๆ จากบันทึกนะครับ
