บทเรียนจากครูรุ่นใหญ่แปลงกายเป็นนักเรียนมัธยม
หลายคนคงเคยได้ยินคำว่า job shadow นะครับ คำนี้หมายถึงการติดตามสะกดรอยคนในสายอาชีพที่เราสนใจ อย่างเช่นผมเป็นพี่ต้นแบบให้กับโครงการ a-chieve ก็จะมีน้องๆ มาคอยติดตามดูว่าแต่ละวันอาชีพอาจารย์เขาทำอะไรกันบ้าง
เมื่อพูดถึง job shadow เรามักจะนึกถึงคนที่ไม่เคยมีประสบการณ์มาติดตามคนที่มีประสบการณ์โชกโชนในสายงานนะครับ แต่ประสบการณ์หากมีมากไปก็อาจกลายเป็นดาบสองคม โดยเฉพาะอาชีพที่ต้องถ่ายทอดความรู้ให้ผู้อื่นอย่างครูอาจารย์ ยิ่งมากประสบการณ์ความชำนาญสูงก็ทำให้ห่างไกลจากความเป็น “มือใหม่” ไม่สามารถสอนคนอื่นได้ ฝรั่งเขามีวลีที่ว่า “ Curse of knowledge” หรือคำสาปของความรู้ หมายถึงยิ่งรู้มากก็ยิ่งไม่สามารถมองด้วยมุมมองของคนรู้น้อยได้ สอนไม่ได้อธิบายไม่เป็นเพราะทุกอย่างมันอยู่ในหัวเต็มไปหมด ฟังแล้วเป็นปัญหาหลักสำหรับครูอาจารย์เลยนะครับ
ถ้าอยากจะแก้ไขปัญหานี้ก็ต้องบังคับให้ครูอาจารย์กลับมามองในมุมของผู้เรียนให้ได้ และมีโรงเรียนหนึ่งตัดสินใจทำอย่างนั้นจริงๆ ด้วยการมอบหมายให้ครูมากประสบการณ์คนหนึ่ง (ที่เพิ่งได้รับตำแหน่ง High school learning coach หรือผู้ฝึกการเรียนรู้ระดับมัธยม) ไป job shadow นักเรียนมัธยม และมีผู้มาแชร์เรื่องราวไว้ใน บันทึกนี้ นั่นหมายความว่าเขาจะตามนักเรียนไปทุกที่ เรียนทุกวิชา ทำข้อสอบกับนักเรียนทุกครั้ง ในช่วงเวลาสองวัน
ผมคาดเดาจากบทความนี้ว่าผู้เขียนน่าจะมีอายุเลยเลข 4 หรือมากกว่านั้น และการให้คนอายุขนาดนั้นมาทำตัวเป็นเด็กมัธยมมันก็คงไม่ใช่เรื่องง่ายนัก เรื่องแรกคือประสบการณ์ในฐานะผู้สอนทำให้มีมุมมองที่ต่างจากผู้เรียนไปมาก และเรื่องของอายุที่แตกต่างจากผู้เรียน ซึ่งหมายถึงสภาพทางร่างกายและจิตใจต่างจากเด็ก การนั่งนานอาจเป็นปัญหา ความสามารถในการฟังหรือสมาธิก็ต่างจากเด็ก แต่อย่างไรก็ดี ครูท่านนี้ได้นำเอาประสบการณ์ที่มีค่ามาแลกเปลี่ยนให้เราฟังดังนี้ครับ
- เด็กนักเรียนใช้เวลากับการนั่งเยอะมาก และการนั่งเป็นเรื่องที่เหนื่อยหน่าย ต่างกับครูผู้สอนที่ได้ขยับตัวไปมา เดินเข้าหาผู้เรียน ทำให้ไม่น่าเบื่อ
ทางแก้ไข- จัดให้มีการลุกขึ้นยืดเส้นยืดสาย
- ออกแบบกิจกรรมการเรียนที่ให้ผู้เรียนได้ขยับตัวไปมา เดินหาเพื่อนบ้าง
- ในขณะที่นั่งอยู่ทั้งวันนั้นเด็กนักเรียนฟังและฟังและฟังถึง 90% ของเวลาทั้งหมด
ทางแก้ไข- จัดกิจกรรมที่สลับไปมาระหว่างการสอนและการประเมินหรือการพูดคุยระหว่างผู้เรียน
- ตั้งเวลาให้ตัวเองเพื่อจะได้ไม่พูดนานไป เพราะครูส่วนใหญ่บ้าน้ำลาย
- เริ่มต้นชั่วโมงด้วยการตั้งคำถามเกี่ยวกับบทเรียนที่ได้เตรียมมา และให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเลือก (แบบเดี่ยวหรือแบบกลุ่มก็ตาม) ที่จะเรียนรู้เนื้อหานั้น เขาบอกว่านี่คือสิ่งที่เขาเสียใจที่สุดที่ไม่ได้ทำ เพราะเป็นการพลาดโอกาสของการเรียนรู้ร่วมกัน การกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสงสัยใคร่รู้
- เขารู้สึกเหมือนเป็นตัวปัญหาตลอดเวลา เพราะผู้สอนต้องพูดสั่งงานหรือซ้ำซาก ปากเปียกปากแฉะบอกให้ตั้งใจเรียน ซึ่งในมุมมองของครู นี่คงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เพราะอยากให้เด็กได้รับความรู้ทั้งหมดที่เตรียมมา แต่ในมุมมองนักเรียน ความเหนื่อยหน่ายที่มีมาทั้งวันทำให้ไม่สามารถทนฟังอะไรได้นานๆ คำสั่งของครูบางครั้งก็ยาวเหยียดและซ้ำซ้อนกับกิจกรรมที่กำลังทำอยู่ ทำให้นักเรียนไม่สามารถแบ่งความสนใจไปได้ทุกอย่าง ตอนเป็นครูเขาเองก็พูดถากถางและเหน็บแนมนักเรียนอยู่โดยไม่รู้ตัวเมื่อเหนื่อยหน่ายกับการพูดซ้ำซาก
ทางแก้ไข- สวมบทบาท “พ่อแม่” ให้มากขึ้น เพิ่มความอดทนให้ตัวเอง
- บอกกับนักเรียนในชั้นว่าจะไม่พูดจะถากถางประชดประชัน และสัญญาว่าจะทำโทษตัวเองถ้าพูดจาไม่ดีกับผู้เรียน
- ออกแบบการเรียนให้เป็นเหมือน IB โดยให้เวลาผู้เรียน 5 นาทีเพื่ออ่านงานและถามคำถามให้จบก่อน โดยในช่วงเวลานี้ห้ามลงมือทำกิจกรรม เมื่อผู้เรียนทุกคนเข้าใจแล้ว ถึงเริ่มลงมือทำได้
ใครอยากลองทำบาง ในบันทึกเขามีขั้นตอนการเตรียมตัว การพูดคุยกับนักเรียนที่เราจะไปทำ job shadow ให้อ่านอย่างละเอียดเลยครับ ส่วนตัวผมคิดว่าถ้าหน่วยงานสถานศึกษาแหน่งไหนอยากจะลองคงต้องเลือกตัวแทนดีๆ ให้ดูเนียนๆ ตัวเป็นนิสิตนักศึกษา แต่จะว่าไปเวลาผมใส่เสื้อขาวกางเกงดำมาทำงาน เพื่อนร่วมงานก็ทักว่าเหมือนนักเรียน แถมบางที รปภ. ก็เคยขอตรวจกระเป๋า (ปกติเขาไม่ตรวจของอาจารย์) ด้วยครับ ฮา!
photo credit: Shadow puppetry by Marina del Castell, on Flickr
ความเห็น (5)
น่าสนใจมาก
บ้านเราไม่ค่อยมีแบบนี้นะครับ
ผมส่งเมล็ดข้าวโพดไปที่ทำงาน
ได้รับไหมครับ
ส่งที่อยู่ไปให้ทาง inbox นะครับอาจารย์ ขอบคุณมากครับ ^^
ผมส่งเมล็ดข้าวโพดไปนานแล้วครับ
ส่งแบบ EMS ครับอาจารย์
แงๆๆ
ส่งไปแบบ EMS นานแล้ว
ส่งไปที่ทำงานอาจารย์
ไม่แน่ใจว่าจะได้รับไหมครับ
ยังไม่ได้เมล์จาก ระบบครับ
ไม่ได้รับเลยครับ สงสัยไปรษณีย์เอาไปปลูกแล้ว
ไม่ทราบว่าทางเมลเข้าไปหรือยังครับอาจารย์