๑๘๐. 'ศิลปะกับสันติภาพ' ... ทำไม ?
(ข้อมูลเพื่อการเลือกสรรผลงานเข้าร่วมเวทีและเตรียมมีส่วนร่วมตามความถนัด)
บางแง่มุมของศิลปะกับสันติภาพ ที่บอกว่าสุขภาวะสังคมจะดี ทุกหนแห่งจะงอกงามด้วยพลังความสร้างสรรค์ มีสีสัน มีชีวิตชีวา .....
ศิลปะกับการเปิดพื้นที่อ่านสังคมและเรียนรู้เพื่อสร้างสรรค์ถิ่นอาศัย
ที่แพร่ อดีตสถาปนิกและมือออแกไนซ์เซอร์ที่อยู่ในวงการจนอิ่มตัว ออกจากเมืองหลวงกลับสู่ถิ่นฐานบ้านเกิด รวมตัวกับกลุ่มคนในพื้นที่จำนวนหนึ่งทำงานอนุรักษ์ย่านเมืองเก่า อนุรักษ์คุ้มเจ้าหลวง เปิดพื้นที่ศิลปะและพื้นที่เพื่อการแสดงออกทางศิลปะของเด็กและเยาวชนตามริมถนน ถนนคนเดิน แหล่งสาธารณะในเมือง สอนศิลปะเด็ก ทำให้เกิดความเคลื่อนไหวและสร้างความตื่นตัว ให้คนเมืองแพร่และผู้อยู่อาศัยอยู่ในเมืองแพร่ได้ลุกขึ้นมาเรียนรู้และซาบซึ้งกับสิ่งต่างๆของเมืองแพร่ ฟื้นฟูประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตที่ดีงามของเมือง พรมแดนความแตกต่างและความขัดแย้งเชิงวัฒนธรรมชีวิตที่แฝงฝังอยู่ในวิถีเมือง มีวิธียกระดับขึ้นสูงและจัดวางสภาวะใหม่ของตนเองได้ลงตัวดีกว่าเดิม แรงกดดันและปัญหาความต้องการที่แตกต่างกันของผู้คนอันหลากหลาย มีวิธีเรียนรู้และจัดการหาทางออกด้วยกันศิลปะและกระบวนการศิลปะ เป็นบทเรียนและกระบวนการทำงาน ให้คนทำงานสร้างสังคม พัฒนาคูณภาพแห่งชีวิต ปรับปรุงรสนิยมชีวิตและสรรสร้างวิถีการอยู่อาศัยรว่มกันทั้งในเมืองและชนบท บนรากฐานของความรู้สึกงาม มีศานติภาวะมาแต่ภายใน และมีสุนทรียะในชีวิตที่ลึกซึ้งกว่าทางวัตถุภายนอกมิติเดียว
ศิลปะและกระบวนการศิลปะกับการสลายพรมแดนชาติพันธุ์ พัฒนาการศึกษา และสร้างพลเมืองชนเผ่า
ที่น่าน ครูศิลปะและผู้บริหารโรงเรียนและสถานศึกษา ครูและคนมีความรู้ของท้องถิ่น รวมทั้งปัจเจกจิตสาธารณะและผู้ประกอบกิจการที่เอาใจใส่ต่อการสร้างสังคมส่วนรวม ได้ใช้ศิลปะและกระบวนการทางศิลปะ สร้างพลังทางสังคมทางด้านสิ่งแวดล้อม การอนุรักษ์แหล่งต้นน้ำน่าน การสร้างโอกาสทางการศึกษาและการพัฒนาการศึกษาให้กับกลุ่มเด็กและเยาวชนชนเผ่า โดยเปิดพื้นที่การเรียนรู้ด้วยศิลปะในหลายโอกาส ทำถนนคนเดินให้เป็นถนนศิลปะวัฒนธรรม จัดค่ายศิลปะเพื่อสิ่งแวดล้อม ทำบ้านให้เป็นสตูดิโอและแหล่งสร้างคนด้วยกระบวนการศิลปะ ก่อให้เกิดความตื่นตัวและร่วมมือกันอย่างกว้างขวาง
การสร้างองค์ความรู้ การสื่อสารข้อมูล และการบอกเล่าเรื่องราวหลายอย่าง มีพื้นที่และเครือข่ายสร้างการไหลเวียนอย่างหลากหลายและต่อเนื่อง แรงกดดันและปัญหาหลายอย่างหายไป และกลายเป็นการมุ่งไปสู่การได้ริเริ่มและทำสิ่งสร้างสรรค์หลายอย่างเพื่อเมืองน่านและเพื่อประเทศชาติเข้ามาแทน
ศิลปะและกระบวนการศิลปะเพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมของเมือง
ที่แพร่อีกเช่นกัน ศิลปินและครูศิลปะกับกลุ่มการรวมตัวของคนในพื้นที่กลุ่มหนึ่ง พาเด็กๆและกลุ่มประชาชนผู้สนใจไปนั่งเขียนรูปที่สวนสาธารณะและโรงบ่มใบยาร้าง ได้ศึกษาศิลปะและสร้างทักษะชีวิตทางศิลปะให้กับตนเอง พร้อมกับออกไปสัมผัสสิ่งแวดล้อม แหล่งประวัติศาสตร์ทางเศรษฐกิจสังคมของเมือง นำไปสู่การขยายผลและเกิดเครือข่ายศิลปะเมืองน่านอีกกลุ่มหนึ่ง ที่ร่วมมือกันสร้างวิถีชีวิตและแหล่งการใช้ชีวิตให้ใกล้ชิดกับศิลปะและความสุนทรีย์ในชีวิต ทำร้านกาแฟและหนังสือ ทำแหล่งเรียนรู้และแหล่งแสดงงานศิลปะชุมชน จัดกิจกรรมศิลปะของเมือง และร่วมมือกับองค์กรท้องถิ่นของจังหวัดจัดจัดแสดงงานศิลปะร่วมกับศิลปินระดับชาติและทำสื่อสิ่งพิมพ์เผยแพร่เรื่องราวของจังหวัดอย่างกว้างขวางในแนวทางที่เน้นรสนิยมชีวิตและวิถีชีวิตที่อิงอยู่กับวัฒนธรรมทางจิตใจมากขึ้น
ศิลปะและกระบวนการสถาปัตยศิลป์เพื่อออกแบบวิถีชีวิตเมือง
ที่เชียงใหม่ กลุ่มสถาปนิก นักวิชาการทางศิลปะ นักวิจัย คนทำงานเชิงสังคม และผู้ประกอบกิจการในกาดมิ่งเมือง ซึ่งเป็นตลาดเก่าแก่และมีสถาปัตยศิลป์ที่สวยงาม กับชุมชนที่อยู่รอบตลาด ได้ศึกษารวบรวมข้อมูลของชุมชนแล้วนำมาทำสื่อศิลปะ สื่อโปสการ์ด สื่อสารและเผยแพร่ พร้อมกับเป็นการรระดมทุนการทำงานเชิงอนุรักษ์ ทำให้กิจการ การค้าขาย และการอยู่อาศัย เกิดมิติความหมาย และการได้สัมผัสกับสิ่งที่มีคุณค่าเชิงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตที่มีเอกลักษณ์ ทำให้ชาวบ้านโดยรอบอยู่ได้และการอนุรักษ์ก็อยู่ได้กับความเป็นจริงของเศรษฐกิจสังคมมากขึ้น
ศิลปะและกระบวนการศิลปะ กับการสร้างความรื่นรมย์ให้กับสังคมและสภาพแวดล้อมเมือง สร้างงาน และเปลี่ยนความหมายขยะไปสู่ความงามเพื่อการใช้สอย
ที่บ้านห้วยส้มสันป่าตอง คนทำงานศิลปะจำนวนหนึ่ง ดำเนินชีวิตอยู่กับการทำงานศิลปะ และสร้างงานศิลปะเพื่อสร้างงาน สร้างเศรษฐกิจรายได้ เพื่อนำไปสู่การสร้างสรรค์สุขภาวะสังคมอีกหลายด้าน ครอบครัวหนึ่งสร้างศูนย์ฝึกอบรมชีวิตด้านในและเปิดบริการแก่สาธารณชนสำหรับเป็นแหล่งรวมกลุ่มปฏิบัติชีวิตตามหลักศาสนธรรม ครอบครัวหนึ่งสร้างงานศิลปะด้วยเศษไม้ ขยะ และขี้เลื่อย ขายถนนคนเดินและส่งไปยังผู้ที่สนใจทั่วโลก ชาวบ้าน คนเฒ่าคนแก่ ได้อยู่กับบ้านและทำงานผลิตวัตถุดิบส่งสตูดิโอ สิ่งเหลือใช้จากสังคมได้รับการแปรไปสู่การใช้สอยและส่งความงามไปถึงมือของผู้คนทั่วไป
อีกครอบครัวหนึ่งทำโอคารินาดินเผาและขลุ่ยไทย ขายถนนคนเดินและรับสั่งทางสื่อออนไลน์ ส่งไปยังผู้ที่ต้องการทั่วโลก ทำเป็นงานฝีมือ สร้างเครื่องมือเพื่อให้มนุษย์ได้สร้างความสุขด้วยตนเอง และทำอย่างมีความหมาย มีความพอดีในชีวิตด้วยตนเอง ได้ความสมดุลทางวัตถุและจิตใจมากขึ้น สิ่งที่เป็นปัญหาและภาวะกดดันต่างๆหายไป เป็นสันติภาพจากภายใน
ศิลปะและกระบวนการศิลปะ กับสุขภาวะนิเวศของเมืองและชุมชน
ที่เชียงใหม่ อาจารย์และนักศึกษาจากมหาวิทยาลัย พากันออกไปทำโครงการศิลปะชุมชนบนถนนจากวัดอุโมงค์ซึ่งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติและแนวป่าเชิงดอยสุเทพที่กำลังมีสภาพความเป็นเมืองแทรกตัวเข้าไปอย่างไร้ระเบียบและไร้ความสอดคล้องกลมกลืนกับธรรมชาติโดยรอบ ไปถึงวัดโป่งน้อยซึ่งอยู่ไกลออกไปเกือบ ๓ กิโลเมตรและมีสภาพความเป็นเมืองหนาแน่นมากกว่า การติดตั้งงานศิลปะกระจายไปบนรายทาง ทำให้ชุมชนเกิดกิจกรรมชีวิตที่ต่างออกไปจากที่เคยเป็น ความจอแจและรถติดจากความเฉอะแฉะ กลายเป็นบรรยากาศของการหยุดดูงานศิลปะและถามไถ่พูดคุยกัน
ศิลปะและกระบวนการศิลปะ ได้มีบทบาทจัดความสัมพันธ์ของมนุษย์กับสิ่งรอบข้าง ขึ้นโครงสร้างการปฏิสัมพันธ์ที่ได้ใช้ภาวะภายในของมนุษย์ในความหมายที่ต่างออกไป และทำให้ผู้คนก้าวข้ามสภาพปัญหาในเมือง ไปสู่การเห็นลำดับความสำคัญของสิ่งจำเป็นต่างๆที่เหมาะสมกว่าเดิม แปรแรงปะทะและการประทุอารมณ์ต่อแรงกดดันจากสิ่งแวดล้อมของเมือง ไปสู่การสร้างชีวิตรื่นรมย์ให้กัน ผู้คนเดินถนนและมีชีวิตส่วนรวมบนพื้นที่สาธารณะร่วมกันอย่างมีความสุขมากขึ้น เพราะเกิดสันติภาพจากภายในมากขึ้นด้วยศิลปะ
................................................. ฯลฯ
และอีกเป็นจำนวนมาก ที่กำลังสร้างความหมายและมิติใหม่ๆขึ้นบนการริเริ่มและปฏิบัติการทางศิลปะ ‘ศิลปะกับสันติภาพ’
หากสังคมมีแหล่งพัฒนาการเรียนรู้ แหล่งบ่มเพาะและพัฒนาการศึกษาค้นคว้า พร้อมกับสร้างสิ่งต่างๆให้บังเกิดผลบนการปฏิบัติจริงๆในสังคม รวมทั้งรวบรวมและเผยแพร่ขยายผลสู่สังคมสืบต่อไป ก็จะเป็นสิ่งดี อีกทั้งเป็นการได้ร่วมพัฒนาศิลปะและกระบวนการทางศิลปะให้เกิดความเจริญก้าวหน้า ซึ่งเวทีศิลปะกับสันติภาพ ในครั้งนี้ จะทำหน้าที่ดังกล่าวนี้ให้กับคนทำงาน กลุ่มผู้มีความสนใจร่วมกัน สังคมไทย และเพื่อนมนุษย์ทั่วไปในสังคมโลก.
...................................................................................................................................................................
ติดต่อประสานงานและขอรายละเอียดเพิ่มเติม :
การร่วมกันแสดงผลงาน ประชุมปฏิบัติการ และเสวนาวิชาการ 'ศิลปะกับสันติภาพ' ของเครือข่ายภาคเหนือ
บ้านสังคมศิลป์ เลขที่ ๓๗ หมู่ ๕ บ้านห้วยส้ม ตำบลสันกลาง อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ๕๐๑๒๐
ความเห็น (5)
<p>มีภาพ..ผลงาน..ของคนแอฟริกัน..ในอดีตกาลมาฝาก..เจ้าค่ะ..</p>
เห็นด้วยกับแนวคิดเช่นนี้ค่ะ...ร่วมด้วยช่วยกันเสริมพลังสร้างสรรค์เพื่อสังคมที่เป็นสุขค่ะ..ภาพสวยงามมากๆ..
ขอบพระคุณครับยายธีครับ
เดี๋ยวนี้เห็นงานดินทีไร ก็ให้นึกถึงยายธีละครับ
สวัสดีครับพี่ใหญ่ครับ
แล้วจะนำมาเล่าถ่ายทอดให้ชมนะครับพี่
กำลังคิดครับว่าอยากเดินทางไปร่วมเรียนรู้ด้วยจริงๆ...