ชีวิตที่พอเพียง : ๒๑๓๘. การพนันกับการเสพติด
หนังสือ เยาวชนกับการพนันในมุมมองของจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น บอกเราว่า เรายังมีความรู้ทางชีววิทยาเกี่ยวกับการติด การพนันไม่ชัดเจน โดยองค์การอนามัยโลกจัดว่าเป็นโรคในกลุ่ม ผิดปกติในการควบคุมแรงผลักดัน (Impulse Control Disorder) ซึ่งมีอยู่ ๔ โรคคือ โรคถอนผม โรคจุดไฟเผาตัวเอง โรคขโมยของ และโรคติดการพนัน โรคกลุ่มนี้น่าจะเรียกง่ายๆ ว่า โรคขาดความยับยั้งชั่งใจ หรือ ขาดความสามารถในการควบคุมตนเอง ตามคำของ นพ. ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ เลขาธิการมูลนิธิสดศรีฯ
หนังสือเล่มนี้เน้นมุมมองที่ความอ่อนแอทางจิตใจ และการเป็นโรค ที่นำไปสู่การติดการพนัน เป็นมุมมองเชิงชีววิทยา การแพทย์ (bio-medical) บอกว่า สาเหตุมาจาก (๑) พันธุกรรม (๒) สมอง (๓) สารสื่อนำประสาท (๔) ทักษะการแก้ไขหรือ จัดการกับปัญหาของบุคคล (๕) ครอบครัวหรือแหล่งสนันสนุนทางอารมณ์ (๖) สิ่งแวดล้อม ระบบการพนันออนไลน์ (๗) เพื่อน
และบอกปัจจัยเสี่ยงที่สนับสนุนให้ติดการพนันในเยาวชน ว่า ได้แก่ (๑) อายุน้อย (๒) เพศชาย (๓) พันธุกรรม (๔) อิทธิพลจากครอบครัว ตัวแบบที่เล่นพนัน (๕) การติดสารเสพติต เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (๖) บุคลิกภาพใจร้อน วู่วาม หุนหันพลันแล่น (๗) เศรษฐฐานะยากจน
จะเห็นว่า ไม่มีการกล่าวถึงปัจจัยด้านการศึกษาโดยตรงเลย ทั้งๆ ที่เฉี่ยวไปเฉี่ยวมาในสาเหตุข้อ ๒, ๓, ๔, และ ๕ ผมจึงขอฟันธงว่า สาเหตุสำคัญคือความอ่อนแอของการศึกษาไทย ที่ทั้งสังคม ทั้งในระบบการศึกษา และคนทั่วไป ไม่ตระหนักว่า การศึกษาที่ดี ที่ถูกต้อง เป็นเกราะ หรือภูมิคุ้มกันเยาวชน จากการติดการพนัน
การศึกษาในยุคสมัยใหม่ ที่เรียกว่า ศตวรรษที่ ๒๑ ต้องไม่ใช้ให้แก่นักเรียนเพียง “รู้วิชา” แต่ต้องเอื้อให้นักเรียนได้พัฒนา “ทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑” ครบด้าน และด้านที่เรากำลังพูดถึงกันอยู่คือ ทักษะชีวิต (Life Skills) ซึ่งเป็นทักษะที่ซับซ้อน ชุดหนึ่ง โดยที่องค์ประกอบสำคัญคือ ทักษะความยับยั้งชั่งใจ ทักษะในการควบคุมตนเอง ไม่ให้ตกหลุมอบายมุข
ทักษะเหล่านี้ เด็กต้องได้ฝึกที่โรงเรียน และที่บ้าน (ในครอบครัว) ตั้งแต่ก่อนเข้าเรียนอนุบาล และฝึกฝนเรื่อยไป จนตลอดชีวิต แม้แก่เฒ่าขนาดผม ก็ยังต้องฝึกอยู่ ประมาทไม่ได้ เพราะความเย้ายวนล่อใจมันเปลี่ยนแปลงหาหนทาง ล่อหลอกเราตลอดเวลา เราต้องเรียนรู้ ให้รู้เท่าทันสิ่งเหล่านั้น แล้วเยาวชนของเราก็จะมี “ภูมิคุ้มกัน” จากหายนภัย ที่เกิดจากการกระตุ้น โลภ โกรธ หลง ภายในตัวเราเอง รวมทั้งมีภูมิคุ้มกันสิ่งยั่วยวนจากภายนอก รวมทั้งการพนัน และสิ่งเสพติดอื่นๆ
อคติของผมคือ เยาวชนไทย ส่วนใหญ่ติดการพนัน เพราะความอ่อนแอของระบบการศึกษา การเรียนรู้ฝึกฝน ให้มีความเข้มแข็งในจิตใจ ของสังคมไทยย่อหย่อน ทั้งที่บ้านและที่โรงเรียน
สาเหตุคือ เราไม่ตระหนักว่าเรื่องนี้แก้ไขได้ โดยการป้องกันที่ต้นเหตุจะได้ผลดีกว่า การป้องกันนั้น ส่วนใหญ่อยู่ที่ระบบการเรียนรู้ที่ครบด้าน ค่อยๆ พัฒนาทักษะชีวิตขึ้นมาตั้งแต่ก่อนเข้าโรงเรียน และพัฒนาต่อเนื่องตลอดชีวิต
นี่คือมุมมองต่อการติดการพนัน ที่เป็นมุมมองด้านการเรียนรู้
๑๓ มี.ค. ๕๗
ความเห็น (1)
มากราบขอพร กูรู KM ผู้สร้างแรงบันดาลใจให้ชาว Gotoknow ครับ