งาน “ชื่นใจ...ได้เรียนรู้ (ภาคครูเพลิน)” จัดขึ้นเป็นประจำทุกครึ่งปี เพื่อสร้างเวลา เวที และไมตรี ให้คุณครูที่สอนต่างหน่วยวิชา ต่างช่วงชั้น ได้มาแลกเปลี่ยนประสบการณ์การเรียนรู้ และได้มาเติมเต็มความรู้ที่กลั่นออกมาจากการปฏิบัติหน้างานครูกันให้อิ่มเอม
การออกแบบกระบวนการเรียนรู้ของงาน “ชื่นใจ...ได้เรียนรู้ (ภาคครูเพลิน)” ที่จัดขึ้นในแต่ละครั้งจะมีจุดเน้นที่แตกต่างกันออกไป ในครั้งที่ ๔ ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ ๙ ต.ค. ๕๖ ที่ผ่านมานี้เน้นในเรื่องของการสร้างแรงบันดาลใจ และความเป็นเจ้าของการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ซึ่งการมีประเด็นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่คมชัดขึ้นเรื่อยๆ นี้ ได้ส่งผลให้คุณภาพของเรื่องเล่าที่ปรากฏออกมาในรูปของนิทรรศการในภาคเช้ามีประเด็นร่วม และก่อให้เกิดความรู้ร่วมที่ชัดเจนขึ้นกว่าครั้งที่ผ่านๆ มา
ในประสบการณ์การทำงานที่ผ่านมา ครูหลายคนพบว่าหากครูสามารถสร้างแรงบันดาลใจในการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนได้ การเรียนรู้จะกลายเป็นเรื่องสนุก และแรงบันดาลใจที่เกิดขึ้นในทุกขั้นทุกตอนนี้เองที่จะช่วยสรรค์สร้างให้การเรียนรู้กลายเป็นของผู้เรียนได้ในที่สุด
แรงบันดาลใจในแต่ละขั้นตอน สอดคล้องกับหลักการทำงานของสมองอย่างไร
ขั้นภาวะพร้อมเรียน
- สร้างการโยงกลับไปสู่ met before / สมองทำงานได้ดีเพราะสามารถเชื่อมโยงกลับไปสู่ความรู้เดิมที่สะสมอยู่ก่อนหน้านี้
- สร้างการเรียนรู้ด้วยความงาม / ความงามนำไปสู่ความสุข และการประทับการเรียนรู้ลงไปในสมองโดยอาศัยเซลล์ประสาทกระจกเงา
- สร้างโจทย์ย่อยที่มีความสัมพันธ์กับบทเรียนหลักในวันนั้น / สมองชอบความท้าทายที่เหมาะสม
ขั้นแจกโจทย์ + ขั้นเผชิญสถานการณ์โจทย์
- สร้างโจทย์ที่ท้าทายเต็มกำลัง / สมองพร้อมที่จะถูกท้าทายด้วยสิ่งยาก
ขั้นแลกเปลี่ยน + สรุป
- สร้างการเรียนรู้จากความคิดที่แตกต่างหลากหลาย / สมองชอบเปรียบเทียบและเชื่อมโยงความหลากหลายเข้าสู่ความหมายใหม่ๆ
การเขียนเรื่องเล่าในส่วนของนิทรรศการ
หัวข้อ : การสร้างแรงบันดาลใจ และความเป็นเจ้าของการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน
- เล่าภาพชั้นเรียน
- ยกตัวอย่างโจทย์สถานการณ์ที่ครูนำมาสร้างแรงบันดาลใจ
- เล่าแผนการเรียนรู้ที่ใช้ และกระบวนการจัดการชั้นเรียน (what, when, how)
- เล่าเหตุผลว่าเหตุใดจึงคิดทำแผนการเรียนรู้นี้ขึ้นมา (why)
- เล่าผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นในชั้นเรียน และภาวะการเรียนรู้ของผู้เรียน
ปัจจัยที่ทำให้นิทรรศการส่งผลเกินกว่าเป้าหมาย
- โจทย์การเขียน KM ครั้งนี้น่าสนใจและเกี่ยวข้องกับหน้างานของครูทุกคน
- ครูรับรู้ว่างาน KM ที่โรงเรียนจัดขึ้นทุกครึ่งปีอยู่ในวัฒนธรรมการทำงานและอยู่ในวิถีชีวิตของครูเพลินพัฒนา ทั้งนี้เนื่องจากทางช่วงชั้นมีการนำขั้นเตรียมงานประมวลเรื่องเล่าเข้าสู่หน้างานปกติ และมีทำ KM ในวงประชุมย่อยของแต่ละหน่วยวิชามาเป็นลำดับ
- มีผลงานที่ส่งเข้ามาเป็นจำนวนมาก และเป็นเรื่องเล่าที่มีคุณภาพดี
- มีระบบจัดเก็บ KA ที่ดี ครูรับทราบทั่วถึง
- คุณครูช่วงชั้นที่ ๑ มีความพยายามกลั่นกรองสิ่งที่ตนนำมาแลกเปลี่ยน รวมถึงการจัดนิทรรศการ ครูช่วยกันวางรูปแบบ ตกแต่งให้น่าสนใจ มีการนำเอาผลงานเด็กมาประกอบ ทำให้นิทรรศการมีความน่าสนใจมากยิ่งขึ้น
- คุณครูช่วงชั้นที่ ๒ มีความกระตือรือร้น ใส่ใจต่อการเขียนเรื่องเล่าเข้ามาร่วมแสดงในนิทรรศการมาก
หลังจากที่จบช่วงของการชมนิทรรศการแล้ว กลุ่มครูจะแยกเข้าไปฟังการนำเสนอประสบการณ์ที่ได้ประมวลมาจากการเปิดชั้นเรียนของหน่วยวิชาภูมิปัญญาภาษาไทย และหน่วยวิชาคณิตศาสตร์ ของทั้งช่วงชั้นที่ ๑ และช่วงชั้นที่ ๒
หัวข้อการนำเสนอ
๑. เป้าหมายของการเรียนรู้ในบทเรียนนี้
๒. ความรู้สะสมของผู้เรียน (Met Before)
๓. เป้าหมาย
๔. กระบวนการในแต่ละขั้น
- แทรกด้วยภาพกระบวนการเรียนรู้
- ภาพชิ้นงาน
- การวิเคราะห์ชิ้นงานของผู้เรียน
- สรุปการเรียนรู้ของผู้เรียน
พิธีกรประจำห้อง มีหน้าที่
๑. คุม concept
๒. เก็บประเด็นตกหล่น เติมเต็ม ชี้ชวนให้ผู้นำเสนอได้พูดในประเด็นสำคัญที่ยังไม่ได้กล่าวถึง
๓. ชี้จุดเน้นสำคัญในกระบวนการเรียนรู้ในแต่ละขั้นตอนให้ผู้ชมเห็น
ปัจจัยที่ทำให้การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้วยการนำเสนอประสบการณ์ที่ได้จากการเปิดชั้นเรียนส่งผลเกินกว่าเป้าหมาย
- คุณครูที่มานำเสนอ นำประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ และตรงกับความต้องการของครูมาแบ่งปัน ทั้งในส่วนของรายละเอียดรูปธรรมชัดเจน น่าสนใจ แม้เรื่องที่นำเสนอมีหัวข้อที่หลากหลายแต่เชื่อมโยงกันสังเกตได้จากลักษณะของคำถามของผู้ฟังที่แสดงถึงความมุ่งมั่นเพื่อนำแรงบันดาลใจและประสบการณ์ไปใช้กับห้องเรียนของตนเอง โดยจะมุ่งสู่เงื่อนไข ข้อติดขัดของตน
- ส่วนคำถามของครูประจำชั้น เป็นการให้ความสนใจต่อการมองนักเรียนเป็นรายบุคคล นำงานเด็กมาวิเคราะห์ เพื่อปรับในภาคเรียนหน้า เป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องการมองเด็กในวิธีหลากหลาย จนกระทั่งหมดช่วงเวลาของการแลกเปลี่ยนก็ยังไม่ยอมเลิก เห็นได้ชัดว่าครูเกาะติดและได้รับประโยชน์จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครั้งนี้อย่างเต็มที่