“ วันดีวันเสียล้านนา1 ” เรียบเรียงโดย หนานกำไฟ

ศิลปวัฒนธรรม “ วันดีวันเสียล้านนา1 ”   เรียบเรียงโดย หนานกำไฟ

ในช่วงวันที่ 5 กันยายน 2556 จังหวัดแพร่มีการครบวาระของ อปท.ถึง 33 แห่ง ตั๊วหนานกำไฟมีโอกาสได้พูดคุยกับผู้สมัครหลายท่านที่ตบเท้าเดินเข้ามาทำบัตรย้ำเบอร์ที่โรงพิมพ์ธุรกิจแพร่ เพื่อนำไปหาเสียง แน่นอนขนาดของบัตรก็ประมาณเท่านามบัตรหรือประมาณ 2.5” x 4” ด้านหน้าก็จะรูปของผู้สมัครและเบอร์ ส่วนด้านหลังก็เป็นนโยบาย แต่มีหลายท่านด้านหลังปล่อยว่างขาวและขอให้ทางโรงพิมพ์นำเอาวันดีวันเสียเข้าใส่ เพื่อชาวบ้านจะได้เก็บบัตรย้ำเบอร์ไว้ใช้งานไม่นำไปทิ้งเป็นขยะ สำหรับคอลัมภ์ศิลปวัฒนธรรมประจำฉบับ 182 ขอหยิบเรื่อง วันดีวันเสีย ซึ่งเป็นเรื่องกับฤกษ์ยามที่ชาวล้านา ยึดถือและปฎิบัติสืบต่อกันมา มานำเสนอ

                “วันดีวันเสีย” เป็นวันที่คนล้านนาเชื่อว่าเป็นวันที่ควรหรือไม่ควรสำหรับทำพิธีกรรมหรือกิจกรรมประเพณีต่างๆ  เป็นการนับวันตามคติความเชื่อแบบท้องถิ่น ซึ่งเรียกตามภาษาล้านนาอีกอย่างว่า “มื้อจั๋นวันดี” เป็นการถือตามความเชื่อคตินิยม ที่เป็นการยอมรับในหมู่ชาวเหนือตามตำราหรือเอกสารที่บันทึกไว้เรียกว่า “ตำราปักขตื้นล้านนา”

                มื้อจั๋นวันดี เป็นการหาฤกษ์ยามตามเดือนพื้นเมือง ก่อนที่จะกระทำพิธีอันเป็นมงคลทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการแต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ การเดินทางไปค้าขาย หรือการบวช มีรายละเอียดดังนี้

 

เดือน	วันจ๋ม (วันไม่ดี)	วันฟู (วันดี)
เดือนเกี๋ยง (ตุลาคม)	วันจันทร์ อ่านว่า วันจั๋น	วันศุกร์ อ่านว่า วันสุก
เดือนยี่ (พฤศจิกายน)	วันอังคาร อ่านว่า วันกาน	วันอาทิตย์ อ่านว่า วันติ๊ด
เดือนสาม (ธันวาคม)	วันพุธ อ่านว่า วันปุ๊ด	วันอาทิตย์ อ่านว่า วันติ๊ด
เดือนสี่ (มกราคม)	วันพฤหัสบดี อ่านว่า วันผัด	วันจันทร์ อ่านว่า วันจั๋น
เดือนห้า (กุมภาพันธ์)	วันศุกร์ อ่านว่า วันสุก	วันเสาร์ อ่านว่า วันเสา
เดือนหก (มีนาคม)	วันเสาร์ อ่านว่า วันเสา	วันพุธ อ่านว่า วันปุ๊ด
เดือนเจ็ด (เมษายน)	วันอาทิตย์ อ่านว่า วันติ๊ด	วันพฤหัสบดี อ่านว่า วันผัด
เดือนแปด (พฤษภาคม)	วันพุธ อ่านว่า วันปุ๊ด	วันอาทิตย์ อ่านว่า วันติ๊ด
เดือนเก้า (มิถุนายน)	วันพฤหัสบดี อ่านว่า วันผัด	วันจันทร์ อ่านว่า วันจั๋น
เดือนสิบ (กรกฎาคม)	วันศุกร์ อ่านว่า วันสุก	วันอังคาร อ่านว่า วันกาน
เดือนสิบเอ็ด (สิงหาคม)	วันเสาร์ อ่านว่า วันเสา	วันพุธ อ่านว่า วันปุ๊ด
เดือนสิบสอง (กันยายน)	วันอาทิตย์ อ่านว่า วันติ๊ด	วันพฤหัสบดี อ่านว่า วันผัด

อนึ่งการนับเดือนของภาคเหนือจะนับเร็วกว่าภาคกลางไป 2 เดือน เช่น เดือน 5 ของภาคกลาง ภาคเหนือจะนับเป็น 7 เป็นต้น  สำหรับวันเสียติดตามต่อฉบับหน้า

ที่มาข้อมูลhttp://www.kasetsomboon.org/th/joomla-license/2009-05-24-10-30-14/2009-06-06-21-32-16/287-2009-08-08-08-18-02.html