มาตรการ 3-3-1..??

วันนี้ผู้เขียนนำเรื่อง ... การสร้างเสริมสุขภาพในชุมชน เรื่อง การป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกด้วยมาตรการ 3-3-1 นำมาเล่าให้เพื่อนๆ ชาว G2K นะคะ

สาเหตุไข้เลือดออก

โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่เกิดจากยุงลาย Aedes aegyti ตัวเมีย...บินไปกัดคนที่ป่วยเป็นไข้เลือดออก โดยเฉพาะช่วงที่มีไข้สูง เชื้อไวรัสแดงกี จะเพิ่มจำนวนในตัวยุงประมาณ 8-10 วัน เชื้อไวรัสแดงกี่จะไปที่ผนังกระเพาะและต่อมน้ำลายของยุง เมื่อยุงกัดคนก็จะแพร่เชื้อสู่คน เชื้อจะอยู่ในร่างกายคนประมาณ 2-7 วันในช่วงที่มีไข้ หากยุงกัดคนในช่วงนี้ก็จะรับเชื้อไวรัสมาแพร่ให้กับคนอื่น ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นเด็ก โรคนี้ระบาดในฤดูฝน ยุงลายชอบออกหากินในเวลากลางวันตามบ้านเรือน และโรงเรียน ชอบวางไข่ตามภาชนะที่มีน้ำขัง เช่นยางรถยนต์ กะลา กระป๋อง จานรองขาตู้กับข้าว แต่ไม่ชอบวางไข่ในท่อน้ำ ห้วย หนอง คลอง บึง

อาการของไข้เลือดออก

อาการของไข้เลือดออกไม่จำเพาะ อาการมีได้หลายอย่าง ในเด็กอาจจะมีเพียงอาการไข้และผื่น ใผู้ใหญ่อาจจะมีไข้สูง ปวดศรีษะ ปวดตามตัว ปวดกระบอกตา ปวดกล้ามเนื้อ หากไม่คิดโรคนี้อาจจะทำให้การรักษาช้า ผู้ป่วยอาจจะสียชีวิต ลักษณะที่สำคัญของไข้เลือกออกคือ

- ไข้สูงเฉียบพลันประมาณ2-7 วัน

- เบื่ออาหาร หน้าแดง ปวดศีรษะ ร่วมกับอาการคลื่นไส้อาเจียน และมีอาการปวดท้องร่วมด้วย

- บางรายอาจจะมีจุดเลือดสีแดงออกตามลำตัว แขนขา อาจจะใรเลือดกำเดาไหล เลือดออกตามรายฟัน และถ่านอุจาระดำเนื่องจากเลือดออกในทางเดินอาหาร และอาจจะช็อค

- ในรายที่ช็อคสังเกตเมื่อไข้ลงผู้ป่วยกลับแย่ลง ซึม มือเท้าเย็น เหงื่อออก หมดสติและอาจจะเสียชีวิต

“มาตรการ 3-3-1 รวมพลังสร้างความมั่นใจปลอดภัยด้วยโรคไข้เลือดออก” ซึ่งในงานสร้างเสริมสุขภาพในหมู่บ้านในพื้นที่ความรับผิดชอบของ....โรงพยาบาลบ้านลาด ในเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเจ็บป่วยด้วยโรคไข้เลือดออก ซึ่งเป็นโรคที่สามารถควบคุมป้องกันได้ โดยการอาศัยพลังภาคีเครือข่ายของผู้นำชุมชนภาคประชาชนร่วมมือร่วมใจกันโดยการสร้างเสริมสุขภาพและควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก มีกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคไข้เลือดออกตามมาตรการ ดังนี้คือ

1.มาตรการต้านยุงลาย... “มาตรการ 3-3-1 รวมพลังสร้างความมั่นใจปลอดภัยด้วยโรคไข้เลือดออก” โดย 3 ตัวแรก คือ การรายงานโรคไข้เลือดออกภายใน 3 ชั่วโมง 3 ตัวที่ 2 คือ การควบคุมโรคโดยทีม SRRT ภายใน 3 ชั่วโมง 1 คือ ให้ทีมท้องถิ่นได้แก่ อบต. ผู้นำชุมชนและทีมควบคุมโรคของโรงพยาบาลบ้านลาด ภายใน 1 ชั่วโมง ในรัศมี 100 เมตรที่ห่างจากบ้านที่เกิดโรคระบาด โดยมีการร่วมกันรณรงค์ร่วมกันทุกภาคส่วนทั้ง อบต.ท่าช้าง, โรงเรียนโพธิ์กรุ, วัดโพธิ์กรุ, อสม.ตำบลท่าช้าง,อสม.น้อยในโรงเรียนโพธิ์กรุร่วมกับทีมงานควบคุมโรคของโรงพยาบาลบ้านลาด โดยทำกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ทั้งการสำรวจลูกน้ำยุงลายทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำ, การพ่นน้ำยาเคมีกำจัดยุงลาย มีการแนะนำ ประชาชนโดยใช้เสียงตามสายในหมู่บ้าน เสียงตามสายของอบต.ท่าช้าง,วัดโพธิ์กรุมีกิจกรรมตัดหญ้าบริเวณลานวัดซึ่งอยู่ใกล้โรงเรียนและเสียงตามสายในโรงเรียนวัดโพธิ์กรุให้เด็กนักเรียนได้นำไปปฏิบัติ,ทั้งในโรงเรียนและที่บ้านของเด็กนักเรียน ให้เด็กนักเรียนเข้าใจเรื่องการทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายตามกิจกรรม “มือปราบน้อยตามรอยลูกน้ำและ อสม.น้อยคอยประกาศข่าว”

2. การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่สามารถทำได้จริงและปฏิบัติได้จริงๆ และทำลายลูกน้ำยุงลายได้จริง ๆ โดยการใส่ “ผลมะกรูดที่บากผิว” แล้วใส่ลงไปในภาชนะที่บรรจุน้ำ โดยมะกรูด 1 ลูก ต่อน้ำ 40 ตารางนิ้ว เพราะน้ำที่เป็นกรดหรือเป็นด่างจะทำให้ยุงลายไม่มาวางไข่ในน้ำที่เป็นกรดหรือเป็นด่าง โดย “ใช้ปูนแดง” ที่นำมาปั้นเป็นลูกเท่ากับลูกปิงปองตากแห้งอย่างน้อย 3 วัน นำมาใส่ในโอ่งขนาดโอ่งมังกรจะทำให้ “ยุงลายไม่ชอบมาไข่ในน้ำที่มีสภาพเป็นด่าง” ขณะเดียวกันถ้าเราศึกษานิสัยยุงลายจะพบว่า “ยุงลายจะไม่ไข่ในน้ำโดยตรง” แต่จะไข่เหนือระดับน้ำประมาณ 1-2 ซม. ดังนั้นถ้าเราใช้ “เทคนิคการเติมน้ำให้เต็มภาชนะจนไม่เหลือพื้นที่ขอบภาชนะ” ทำให้ยุงลายไม่สามารถมาวางไข่ได้ก็จะสามารถจัดการการกับการวางไข่ของยุงลายได้

ขณะเดียวกันก็เป็นที่ทราบดีว่ายุงลายจะเติบโตเต็มวัยภายใน 7-10 วัน ดังนั้นถ้ามีการรณรงค์เปลี่ยนน้ำในภาชนะทุก 7 วันหรือ 1 สัปดาห์ ก็จะเป็นการ “ทำลายวงจรชีวิตของการเกิดของยุงลายได้” แต่ถ้าในกระถางที่ปลูกดอกบัวในบริเวณบ้านก็สามารถนำเอาปลาหางนกยูงมาปล่อย เพื่อให้กินลูกน้ำยุงลายได้ เช่น ในบ่อน้ำบริเวณในบ้าน, ในอ่างดอกบัวในโรงเรียนหรือปล่อยปลาหางนกยูงในถังซีเมนต์ที่ใช้เก็บน้ำในห้องน้ำในโรงเรียน, ถังซีเมนต์ในห้องน้ำในบ้าน เป็นกลยุทธ์ในการกำจัดลูกน้ำยุงลายได้ดีโดยวิธีธรรมชาติ

สรุปได้ว่า ...ทีมงานควบคุมโรคและงานสร้างเสริมสุขภาพ จาก รพ.บ้านลาดใช้... “มาตรการ 3-3-1” ..... การใช้มาตรการนี้แล้วได้ผลลัพธ์ที่ดีค่ะ และผสมผสานกับ.. การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ร่วมกับ... “มาตรการ 3-3-1” ด้วยยิ่งดีค่ะ

ขอบคุณที่ท่านให้เกียรติอ่านบทความนี้ค่ะ

เขียนใน GotoKnow โดย Dr. Ple
ใน สมศรี นวรัตน์ ศิษย์ ศ.ดร.จีระ หงส์ลดารมภ์

คำสำคัญ (Tags): #มาตรการ 3-3-1#Aedes aegyti#ไวรัสแดงกี

หมายเลขบันทึก: 548435เขียนเมื่อ 16 กันยายน 2013 13:18 น. ()แก้ไขเมื่อ 17 กันยายน 2013 13:45 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่าน