สายธารความรู้สู่การเลี้ยงโคแบบไทบ้าน ตอนที่ 4 นายฮ้อยสมัครเล่น


ตลาดนัดโค - กระบือมีอะไรหลายอย่างที่เป็นเสน่ห์ของตลาดและเป็นบรรยากาศที่ซึมเศร้าที่ชวนให้ติดตาม
จากที่ได้บอกกล่าวเล่าแจ้งมาถึงเรื่องการซื้อโคจากผู้เลี้ยงหรือจากคนรู้จักมาเลี้ยงแล้วนั้นวันนี้ขอบอกเล่าเรื่องราวและข้อมูลเกี่ยวกับการซื้อโคที่ตลาดนัดโค - กระบือ ตามแบบฉบับของนายฮ้อยมือสมัครเล่นเป็นเบื้องต้นก่อน ท่านทราบหรือไม่ค่ะว่าตลาดนัดโค - กระบือ ในประเทศไทยเรามีจำนวนเท่าไร มีมากพอสมควรค่ะ โดยเฉพาะภาคอีสานของเรามีประมาณ 80 แห่ง ภาคเหนือประมาณ 20 แห่ง ภาคกลางประมาณ 5 แห่ง และภาคใต้ประมาณ 5 แห่งหลายคนคงสงสัยว่าทำไมในภาคอีสานจึงมีตลาดนัดโค - กระบือมากมายกว่าภาคอื่น ทั้งนี้เนื่องจากในภาคอีสานนี้ในฤดูแล้งอาหารโคจะขาดแคลนเกษตรกรผู้เลี้ยงโคที่มีโคเกินกำลังเลี้ยงจะคัดโคออกจากฝูงและเกษตรกรที่ต้องการเลี้ยงโคก็จะมาหาซื้อโคที่ได้มาตรฐานไปเลี้ยงต่อ โดยโคที่คัดออกจากฝูงจะมีทั้งโคที่มีตำหนิและโคคุณภาพดี ขึ้นอยู่กับว่าถ้าผู้ซื้อจะมีประสบการณ์ในการคัดเลือกซื้อโคมากก็จะได้โคที่มีคุณภาพ ดังนั้นถ้าใครที่ต้องการจะไปซื้อโคที่ตลาดนัดจะต้องมีเพื่อนหรือคนรู้จักที่ไว้ใจได้และมีประสบการณ์ไปช่วยเลือกและช่วยต่อรองในการซื้อขายจะได้ไม่ถูกหลอกหรือถูกย้อมแมว(โค)ขาย ในส่วนของโคที่นำมาขายในตลาดนัดจะมีอยู่ 4 ประเภท คือ 1. โคตัวผู้เดี่ยว ทั้งโคที่เป็นพ่อพันธุ์ และโคที่จะนำไปขุน แต่ส่วนใหญ่จะเป็นโคที่นำไปขุนต่อถ้าหน่วยก้านดี แต่ถ้ามีตำหนิจะนำไปขายต่อยังโรงเชือด 2. โคตัวเมียเดี่ยว จะเป็นโคสาว หรือโคแม่พันธุ์ถ้ามีลักษณะดีจะราคาสูงกว่าโคตัวผู้ขึ้นมาอีกนิดหนึ่ง แต่ถ้ามีตำหนิก็หนีโรงเชือดไม่พ้นเช่นกัน 3. โคแม่ลูกอ่อน ประเภทแม่หม้ายลูกติด ถ้าแม่โคมีลักษณะดีและลูกงามราคาจะสูงมาก ทั้งนี้เนื่องจากผู้ซื้อสามารถมองเห็นลักษระการถ่ายทอดพันธุกรรมดี แต่โคประเภทนี้จะมีน้อยไม่ค่อยมีคนนำมาขาย ส่วนมากจะพบประเภทแม่ดูดีแต่ลูกไม่ได้ หรือแม่ดูไม่ได้แต่ลูกดูดีประมาณนี้ 4. โคยกฝูง มีท้งตัวผู้ ตัวเมีย และลูกหลายๆ ตัวรวมกัน ประเภทนี้นาน ๆ ทีเจอครั้งเพราะไม่ค่อยมีเกษตรกรขาดโคยกฝูงตามตลาดนัด ยกเว้นขายให้คนรู้จักตามหมู่บ้าน แต่ก็มีบ้างปะปลายแต่โคจะมีตำหนิหลายตัวหรือในฝูงนั้นมีตัวผู้จำนวนมากไม่เหมาะกับการนำไปเลี้ยงเพื่อขยายพันธุ์ต่อยกเว้นนำไปขุนหรือส่งโรงเชือด ตลาดนัดโค -กระบือถือว่าเป็นสถานที่ซื้อขายแลกเปลี่ยนโคที่สำคัญในชุมชนเป็นอย่างมาก และยังมีอะไรอีกหลายอย่างที่เป็นเสน่ห์ของตลาดและเป็นบรรยากาศที่ซึมเศร้าที่ชวนให้ติดตามแล้วจะนำมาบอกกล่าวต่อไปในวันพรุ่งนี้ค่ะ
หมายเลขบันทึก: 54516เขียนเมื่อ 13 ตุลาคม 2006 21:44 น. ()แก้ไขเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2012 16:06 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (4)

ผมไม่แน่ใจว่าที่มีตลาดนัดฯ ในพื้นที่ภาคอีสานมากนั้นไม่แน่ใจว่า...

1. เป็นวัฒนธรรมหรือไม่

2. พื้นที่ในภาคอีสานมีพื้นที่ที่เป็นที่ว่างเปล่า(พื้นที่ปล่อยทุ่ง) มากในฤดูแล้ง

3. เป็นอาชีพที่สามารถทำเงินได้เร็ว พี่น้องชาวอีสานที่ว่างงานจึงยึดเป็นอาชีพเสริม

ซึ่งผมไม่แน่ใจครับว่าเป็นอย่างนี้หรือเปล่านะครับ แต่มันเป็นปรากฏการณ์ที่เห็น

ขอบคุณครับ

อุทัย

ตลาดนัดวัวก็เหมือนตลาดหุ้น ของดีๆเขาไม่ค่อยอยากขายกันหรอก คนซื้อตาไม่ถึงมีโอกาสโดนต้มได้ง่าย นอกจากจะเล่นราคาพาร์ (ตีเป็นเนื้อ) ที่มีโอกาสเสี่ยงน้อยหน่อย แต่ก็ยังเสี่ยงอยู่ดี อย่ายุกันมาก ชี้แนะจะดีกว่านะครับ ให้เป็นการจัดการความรู้เรื่องตลาดวัวไปเลย

ขอบคุณค่ะ อาจารย์อุทัย  สาเหตุที่มีตลาดนัดโค - กระบือในภาคอีสานมากนั้นคงมีสาเหตุเหมือนที่ อาจารย์ว่า เพราะการเลี้ยงโค กระบือนั้นเป็นวิถีชีวิตหนึ่งของคนอีสาน เมื่อว่างเว้นจากการทำนาก็เลี้ยงเป็นอาชีพเสริม เลี้ยงเป็นเงินออม เลี้ยงเอาขี้ไว้ทำปุ๋ย และเลี้ยงกันมาเรื่อยๆ จนกลายเป็นวัฒนธรรมตกทอดสู่ลูกหลาน นอกจากนั้นในภาคอีสานยังมีปัจจัยแวดล้อมสนับสนุน เช่น พื้นที่ว่างเปล่าทั้งที่สาธารณะและที่ส่วนตัวที่เอื้อต่อการเลี้ยงพอสมควร  ถ้าสามารถเอาความรู้ทางวิชาการไปเชื่อมต่อให้ชาวบ้านได้จัดการความรู้เรื่องการเลี้ยงอย่างเป็นระบบ เชื่อได้ว่าอาชีพการเลี้ยงโคของชาวบ้านจะดีขึ้นอย่างแน่นอนค่ะ

ขอบพระคุณค่ะ อาจารย์แสวง ตอนนี้ได้ไปศึกษาที่ตลาดนัดโค - กระบือที่สนามบุรีรัมย์แล้วค่ะ  แต่คิดว่ายังมีคำถามที่ต้องการคำตอบอีกหลายอย่าง  จะแวะเวียนไปอีกหลาย ๆ สนามค่ะ  เพื่อจะได้ข้อมูลที่หลายหลากขึ้นอีกค่ะ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท