1. ศักยภาพการทำงานของคุณอำนวยหมู่บ้าน (คุณกิจแกนนำ)
๑.๓ การทำงานเป็นทีมของ ๘ แกนนำ การทำงานเป็นทีมของคุณกิจแกนนำในภาพรวมของ อำเภอเมืองทุกหมู่บ้านมีลักษณะของการทำงานเป็นทีมน้อยมาก บางหมู่บ้านมีแค่แกนนำคนเดียวที่นำพาเวทีให้อยู่ได้ บางหมู่บ้านหลังจากที่เข้าร่วมเวทีที่ ๑ แล้ว แกนนำก็หายไปเลยก็มี ซึ่งเรื่องนี้อาจมีสาเหตุเหมือนกับที่กล่าวมาแล้วในตอนต้น คือแกนนำคิดว่าเมื่อหาผู้เข้าร่วมโครงการมาได้ ๘ คนแล้วก็หมดหน้าที่ ของตนเอง เป็นเพราะความไม่รู้ ไม่เข้าใจ และที่สำคัญคือไม่มีใจที่ร่วมทำ ขาดความเสียสละ หรืออาจมีภารหน้าที่อื่นที่ต้องรับผิดชอบ ซึ่งแกนนำบางหมู่บ้านเป็นคนที่มีตำแหน่งหน้าที่อื่นที่ต้องทำทำให้ ไม่มีเวลาในการร่วมเวที และการพบปะแลกเปลี่ยนในกลุ่มแกนนำ ในการที่จะกำหนดแนวทางการเรียนรู้ในกลุ่มย่อย ก็ทำไม่ได้
จากบทเรียนนี้บอกได้ว่า การเลือกแกนนำที่เข้ามาทำงาน ไม่ได้เลือกคนที่สมัครใจ มีความเต็มใจ และตั้งใจทำงานจริง และต้องประชุมชี้แจงการทำงานของแกนนำตั้งแต่ต้นโครงการ หรือตั้งแต่ให้แกนนำลงไปเก็บข้อมูล และในส่วนของคุณกิจครัวเรือน ก็ต้องมาร่วมตั้งแต่เริ่มทำแผนชุมชน เพราะการที่แกนนำได้ ออกเก็บข้อมูล และนำข้อมูลมาวิเคราะห์ร่วมกันเป็นการ ฝึกการทำงานร่วมกัน หรือที่เรียกว่าการทำงานเป็นทีม แกนนำทุกคนจะเข้าใจบทบาทหน้าที่ของตนเองและสามารถ วางแผนที่จะกำหนดกิจกรรมในกลุ่มย่อยของแต่ละเวทีได้ และสามารถนำผลจากกลุ่มย่อยไปแลกเปลี่ยนเพื่อหาแนวทาง ในการพัฒนาการกำหนดเป้าหมาย การหาวิธีการทำงาน และการนำเสนอประสบการณ์การทำงาน ส่วนหนึ่งที่สามารถ ปรับตรงนี้ได้้คือการที่คุณอำนวยตำบลต้องไปกระตุ้นให้มีกิจกรรม ของกลุ่มแกนนำอย่างสม่ำเสมอจนกลุ่มแกนนำสามารถดำเนินการ ต่อได้ โดยภาพรวมคือสามารถทำหน้าที่เป็นคุณกิจแกนนำที่มี คุณภาพ สามารถที่จะพัฒนาหรือดำเนินการต่อหลังจากที่ คุณอำนวยตำบลถอยออกมา
อาจารย์ครับ. ผมคิดว่าผู้นำที่ดี จะดีได้ ก็ต่อเมื่อมีผู้ตามที่ดีเหมือนกัน. และผู้ตามที่ดี จะดีได้ ต่อเมื่อมีผู้นำที่ดี หลายอย่างมันต้องมีใจเกื้อกูลกัน เสียสละต่อส่วนรวม ไม่เห็นแก่ตัว มีความรักและหวงแหนกลุ่ม
กลุ่มฯผมแรกๆก็หนักเหมือนกันครับ มาถึงวันนี้ก็ถือว่าเบาบางลง เริ่มมีความรักและเห็นค่าของการร่วมกลุ่มกันว่า...มันมีพลัง