หนึ่งหลักสูตรหนึ่งชุมชน : ปรากฏการณ์การขับเคลื่อน (เปิดเรื่อง)
ก่อนปีเก่าจะลาลับไป ผมมีเวลาได้ทบทวนการงานที่ลงแรงไปในปี 2555 โดยเเฉพาะการงานในนโยบายเชิงรุกของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ที่มีชื่อว่า "1 หลักสูตร 1 ชุมชน" ซึ่งเบื้องต้นผมมองว่า 1 หลักสูตร 1 ชุมชนได้สร้างปรากฏการณ์แห่งการเรียนรู้คู่บริการผ่านภารกิจ หรือพันธกิจของมหาวิทยาลัยที่มีต่อชุมชน หรือมหาวิทยาลัยกับการพัฒนาการเรียนการสอนได้เป็นอย่างดี อาทิ
1.การบูรณาการสู่การเรียนการสอนโดยใช้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง
กิจกรรม 1 หลักสูตร 1 ชุมชน เป็นงานบริการวิชาการแก่สังคมที่สะท้อนให้เห็นภาพของการปฏิรูปการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student-Centered) โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้นำความรู้ภาคทฤษฎีไปประยุกต์ใช้กับผู้อื่น ภายใต้หลักคิด “การเรียนรู้คู่บริการ” รวมถึงการสามารถออกแบบกระบวนการเรียนรู้ (Learning Process) ร่วมกับครูผู้สอน หรือแม้แต่ร่วมเรียนรู้ร่วมกับเพื่อนและชาวบ้านไปพร้อมๆ กัน (participatory learning) ซึ่งถือเป็นหัวใจหลักอันสำคัญของการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 และกระบวนการเรียนการสอนเช่นนี้ก็เป็นการนำพานิสิตออกสู่ชุมชน เป็นการปลูกฝังเรื่อง "จิตสำนึกสาธารณะ" อันหมายถึงการรับผิดชอบต่อ "สังคม" และการคิดคำนึงถึง "บ้านเกิด" ไปในตัวได้เป็นอย่างดี
2.การเรียนการสอนผ่านกลไกกิจกรรม/โครงการ
การเรียนการสอนผ่านกลไกกิจกรรม/โครงการ (Project-based Learning) เป็นกระบวนการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ (learning by doing) หรือเรียนรู้ด้วยการกระทำ (action learning) ผู้เรียนจะได้ฝึกทักษะชีวิตอันหลากหลาย เช่น ทักษะในการบริหารกิจกรรม/โครงการ ทักษะการทำงานเป็นทีม ฝึกทักษะการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ฯลฯ เช่น การเรียนการสอนผ่านกลไกกิจกรรม/โครงการ (Project-based Learning) เป็นกระบวนการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ (learning by doing) หรือเรียนรู้ด้วยการกระทำ (action learning) ผู้เรียนจะได้ฝึกทักษะชีวิตอันหลากหลาย เช่น ทักษะในการบริหารกิจกรรม/โครงการ ทักษะการทำงานเป็นทีม ฝึกทักษะการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
3.กระบวนการจัดการความรู้และถอดบทเรียน
การจัดการความรู้ถือเป็นกลไกสำคัญของการขับเคลื่อนกิจกรรม
1
หลักสูตร 1 ชุมชน
เพราะเป็นกระบวนการที่หนุนเสริมให้แต่ละคนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน (Knowledge
sharing)
และมีการถอดบทเรียนในระหว่างการทำงานที่ยังไม่แล้วเสร็จ (DAR =
During Action Review)
ทบทวนถึงกระบวนการขับเคลื่อนทั้งที่สำเร็จและไม่สำเร็จ
เพื่อพัฒนาต่อยอดในห้วงเวลาที่เหลือให้ก่อเกิดประโยชน์ต่อทุกภาคส่วน :ซึ่งมีท้งการถอดบทเรียนในระดับเฉพาะหลักสูตร และการถอดบทเรียนในระดับภายรวมเชิงนโยบาย
(อาจารย์ นิสิต และชาวบ้าน)
4.การขับเคลื่อนเชิงเครือข่าย
กิจกรรม 1 หลักสูตร 1 ชุมชน เน้นกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม และเน้นการทำงานเชิงรุก ในรูปของเครือข่าย ทั้งภายในมหาวิทยาลัยและภายนอกมหาวิทยาลัย อันหมายถึงหน่วยงานภาครัฐ และเอกชน เพื่อให้ภาคีดังกล่าว มีบทบาทต่อการหนุนเสริมกระบวนการพัฒนาท้องถิ่นและชุมชนให้เข้มแข็ง และยั่งยืน โดยเฉพาะระบบและกลไกที่มหาวิทยาลัยได้ทำความร่วมมือกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว. ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น ถือได้ว่าการเป็นจุดเปลี่ยนของการขับเคลื่อนงานบริการวิชาการสู่ระบบบูรณา-การ 4 In 1
5.การประชาสัมพันธ์เผยแพร่ข่าวสารข้อมูล
การประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ข่าวสารข้อมูล เป็นการวางพื้นฐานสู่การจัดทำข้อมูลสารสนเทศเกี่ยวกับการบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม เพื่อให้ง่ายและสะดวกต่อการสืบค้นทั้งในมิติของพื้นที่การทำงาน โจทย์การทำงาน เครือข่ายบุคคล หรือชุดความรู้ที่อาจหมายถึงกระบวนการขับเคลื่อนการบริการวิชาการแก่สังคมภายใต้แนวคิด “เรียนรู้คู่บริการ” หรือการ “วิจัย” โดยเบื้องต้นได้ประชาสัมพันธ์ผ่านมิติต่างๆ อาทิ เว็บไซด์หนึ่งหนักสูตรหนึ่งชุมชน http://www.sa.msu.ac.th/onecommunity/ เว็บไซด์ Facebook https://www.facebook.com/groups/358481417507439/?ref=tsBlog http://www.gotoknow.org รวมถึงวีดีทัศน์ นิทรรศการ โปสเตอร์ แผ่นพับ คู่มือ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถือเป็นสิ่งสำคัญในการจะนำไปสู่การสร้าง "นวัตกรรม" และ "งานสร้างสรรค์" ต่อไป
ครับนี่คือปรากฏการณ์ในเชิง "ระบบและกลไก" ที่ผมมองว่าเกิดขึ้นจริง ส่วนประเด็นต่างๆ ที่นอกจากนี้แล้ว คงได้นำมาบอกกล่าวเล่าความกันอีกรอบ --
...
ความเห็น (22)
ขอบคุณคะ เข้าไปดูเวบไซต์แล้วสวยงามน่าอ่าน ฝีมือนิสิตหรือเปล่าคะ
สวัสดีปีใหม่ท่านอาจารย์แผ่นดิน
หนึ่งหลักสูตร หนึ่งชุม เตรียมคน เตรียมชุมชน จบออกมามีคนอาสาชุมชนที่ผ่านกระบวนเรียนรู้ชุมชน
ได้เห็นกิจกรรมนิสิต คิดฝันถึง"ชุมชนท้องถิ่นน่าอยู่"
สวัสดีปีใหม่ครับ คุณหมอ ป.
เว็บไซด์ออกแบบโดยทีมงานเดิมของผมครับ นานๆ ครั้ง ขอมาช่วยงาน พวกเขาจบจาก มมส. ครับ
เพราะเป็นงานใหม่ ผมยังไม่มีทีม แต่เดือนหน้าได้ทีมมาช่วยโดยตรง ทุกอย่างจะดีขึ้น เป็นรูปธรรม และเป็นปัจจุบัน
สวัสดีครับพี่บัง วอญ่า
1 หลักสูตร 1 ชุมชน เปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอน ฝึกการทำงานของอาจารย์ร่วมกับชุมชนผ่านงานบริการวิชาการ เพื่อรองรับการเป็นนักวิจัยในอนาคต ทั้งวิจัยการเรียนการสอน หรือแม้แต่วิจัยเพ์อท้องถิ่น
สำหรับนิสิตนั้น ไม่เพียงวิชาชีพเพียงอย่างเดียว แต่วิชาคนคือสิ่งที่เขาได้รับไปเต็มๆ...
การงานในทำนองนี้ ไม่เพียงลับคมในเชิงวิชาชีพแก่นิสิต แต่หมายถึงการปรับแต่งเรื่องจิตอาสาไปในตัวแบบเนียนๆ
- สวัสดีปีใหม่ 2556 ครับอาจารย์...ขอให้ความสุข ความสมหวัง ตลอดปี และตลอดไปครับ
กระบวนการเครือข่าย .... เป็นกลไก ที่ดีมากนะคะ
ขอบคุณค่ะ
- สุขสันต์สุขศรีปีใหม่ 2556 ตลอดปีและตลอดไปครับ
- ปณิธิ ภูศรีเทศ
งานสร้างคน คนสร้างงาน เป็นงานที่ทรงคุณค่าข้ามปี ข้ามชาตื เป็นเกียรติประวัติให้ลูกหลานรักถิ่นฐ่านบ้านเกิดค่ะ
ไม่ว่าปีไหน ๆ งานที่ทำก็ไม่มีวันเสร็จนะคะ เหนื่อยเช่นนี้ตลอดปี แต่ก็ดูอาจารย์มีความสุขทึ่ทำมาก ๆ ค่ะ
ขอให้มีความสุขจากการเสียสละทำสิ่งดี ๆ เพื่อลูก (ศิษย์) และลูกหลานคนไทยค่ะ
สุข..สงบเย็น เป็นประโยชน์
สวัสดีปีใหม่ ๒๕๕๖ ครับ คุณแผ่นดิน
น่าชื่นชมและปลื้มใจกับอาจารย์และน้องนิสิตสำหรับโครงการดีดีแบบนี้นะคะ ความรู้มีอยู่ทุกที่ การเรียนรู้เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา อยู่ที่ว่าเราเปิดใจรับแค่ไหนอย่างที่อาจารย์ว่าจริงๆ ชุมชนและนิสิตต่างได้รับผลประโยชน์เช่นกันกับกิจกรรมนี้ วิน วินค่ะ
มีพลังสร้างสรรค์ และสุข สงบ ตลอดปีใหม่ค่ะท่านอาจารย์
ชื่นชมกับโครงการนี้ค่ะ
ในศตวรรษที่ 21 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของพลโลกที่สำคัญ คือ การสามารถ เข้าถึงและสร้างสรรค์องค์ความรู้ใหม่(นวัตกรรม) ได้ด้วยตนเอง จากความต้องการพื้นฐานของชุมชน จากนั้นกระบวนการต่างๆ จะตามมาค่ะ :)
ปีใหม่ 2013 นี้ ขออวยพรให้น้องชายคนดีและครอบครัว
มีหัวใจเปี่ยมสุข และมีสุขภาพแข็งแรง นะคะ
เป็นบันทึกที่มีคุณค่ายิ่งจ้ะ ขอบคุณที่แบ่งปัน มีความสุขตลอดปีใหม่ และตลอดไปจ้ะ
สวัสดีปีใหม่ 2556 ขออำนวยพรให้ประสบแต่สิ่งที่ดีงามตลอดศกใหม่และตลอดไปนะคะ
ปีใหม่ที่จะถึง ขอให้คุณแผ่นดินและครอบครัว มีความสุข เยอะๆนะคะ
- สองหนุ่ม เป็นอย่างไรบ้างแล้ว
ขออวยพรให้ท่านอาจารย์แผ่นดิน จงมความสุขมากๆค่ะ
Happy New Year 2013
ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก
จงดลบันดาลให้ท่านและครอบครัวจงประสบความสุขด้วยอายุ วรรณะ สุข พละ
คิดหวังสิ่งใดขอให้และสมปรารถนาทุกประการ
สวัสดีปีใหม่ค่ะ
สวัสดีปีใหม่2556ครับ มีความสุขยิ่งๆขึ้นไปครับอาจารย์..
สวัสดีปีใหม่ ๒๕๕๖
ขออวยพรให้อาจารย์มีความสุขความเจริญ สุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง
ก้าวหน้าในหน้าที่การงาน เบิกบานกายใจ และสมหวังในสิ่งที่ปรารถนาทุกประการนะครับ
- แวะมาสวัสดีปีใหม่ค่ะอาจารย์ และร่วมชื่นชมกิจกรรมดีค่ะ
สวัสดีปีใหม่..สุขสดใสด้วยความคิดดีงามค่ะ
เป็นบันทึกที่มองเห็นความรู้เป็นสรณะ
ขอบคุณครับ