ว่าด้วยความว่าง
“ช่วงนี้ว่างมั้ย ไปเที่ยวกัน” “มีห้องว่างหรือเปล่า จะได้เช่า” “ยังพอมีพื้นที่ว่างในห้องอยู่มั้ย จะได้ซื้อตู้เพิ่ม” ฯลฯ สังเกตว่าคำว่าว่างนั้น จริงๆ แล้วมีประโยชน์มากมาย แนวคิดในเรื่องความว่างนั้น มีพื้นฐานมาจากแนวคิดของเซน การที่เราทำตัวเองมีจิตใจที่ว่างไว้ นั้น จะเป็นการเริ่มต้นการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้ดีกว่าจิตใจที่เต็มไปด้วยสิ่งต่างๆ
ความว่างให้ประโยชน์อะไรกับเราบ้าง
- เพราะห้องว่าง เราถึงซื้อของเข้ามาเพิ่มเติมได้
- เพราะแก้วมันว่าง เราถึงสามารถใส่น้ำเข้าไปได้
- เพราะถนนว่าง รถถึงวิ่งได้
- เพราะตำแหน่งว่าง เราถึงมีโอกาสเลื่อนตำแหน่ง
- การที่เราอาศัยอยู่ในห้อง ในบ้าน ได้ ก็เพราะมันว่าง
- เรามีพื้นที่ว่าง เราก็สามารถสร้างบ้านได้
- เรามีจิตใจที่ว่าง เราก็สามารถใส่ความรู้ใหม่ๆ เข้าไปได้ง่าย
- ฯลฯ
เคยสังเกตมั้ยครับว่า ทำไมเต็กๆ จึงเรียนรู้อะไรได้เร็วกว่าผู้ใหญ่หลายเท่า ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของภาษา ดนตรี กีฬา ก็เพราะเด็กๆ สมองยังว่าง ไม่มีความคิด หรือข้อจำกัดแบบที่ผู้ใหญ่มี ก็เลยทำให้เด็กๆ สามารถรับอะไรได้รวดเร็วกว่าผู้ใหญ่
จริงๆ ที่ผู้ใหญ่เรียนรู้ได้ช้ากว่าเด็กนั้น หลายท่านอาจจะอ้างเหตุผลว่า เพราะสมองของผู้ใหญ่เริ่มไม่ดีแล้ว มีแต่ความเสื่อม ซึ่งจริงๆ แล้วเหตุผลนี้ก็คือเหตุผลที่เราทำให้สมองเราไม่ว่างนั่นเองครับ เรายังคงยึดมั่นถือมั่น และมีความมั่นใจมากว่า ยิ่งแก่ยิ่งเรียนรู้ช้า นี่คือข้อจำกัดที่เราเก็บไว้ ทำให้สมองของเราไม่ว่างพอที่จะใส่เรื่องใหม่ๆ เข้าไปได้เลย
ดังนั้น ถ้าเราเชื่อว่า เราสามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้ตลอด ไม่ว่าเราจะอายุเท่าไหร่ก็ตาม นี่คือการทำให้สมองเราว่าง โดยไม่มีข้อจำกัด หรือเงื่อนไขใดๆ มาใส่ให้รกสมอง เราก็จะสามารถสร้างสมาธิ และสร้างความเชื่อมั่นในตนเองได้มากขึ้น ในการที่เราจะพัฒนาตนเองในด้านไหนก็แล้วแต่ สิ่งหนึ่งที่จะต้องระลึกไว้เสมอก็คือ จะต้องทำทั้งสมอง และจิตใจว่าง ว่างในที่นี้ก็คือ ว่างจากข้อจำกัดทั้งปวง ว่างจากเงื่อนไขต่างๆ ที่ใจตนเองสร้างขึ้น
- ฉันแก่เกินไปที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ
- ฉันเด็กเกินไปที่จะทำงานใหญ่
- สมองฉันไม่ดีพอที่จะเริ่มต้น
- ฉันอ้วนเกินไป ผอมเกินไปที่จะเป็นอย่างนั้น
- ฯลฯ
สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในจิตใจเรานั้น ล้วนแล้วแต่ทำให้ใจเราไม่ว่างพอที่จะรับรู้สิ่งใหม่ๆ ดังนั้น การที่เราจะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้นั้น เราจะต้องทำทั้งใจและสมองให้ว่างจากสิ่งเหล่านี้ให้ได้
ลองพิจารณาจากเด็กๆ สิครับ เขาไม่เคยที่จะมีข้อจำกัดที่จะเรียนรู้อะไรใหม่ๆ เลย ลองจับโน่นจับนี่ไปเรื่อย ไม่เคยกลัวว่าจะทำไม่ได้ ไม่เคยกลัวว่าจะตก จะล้ม ฯลฯ ก็เลยเรียนรู้สิ่งต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว เราอาจจะต้องทำตัวเองให้เหมือนเด็กๆ ที่พร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ
คาลิล ยิบราน ได้เขียนเรื่องราวเกี่ยวกับความว่างไว้ว่า
“เสาของโบสถ์วิหารนั้น ไม่ได้อยู่ชิดติดกัน แต่เพราะการอยู่ห่างกันนั่นเอง จึงทำให้สามารถรองรับตัวโบสถ์วิหารนั้นได้ และสายพิณนั่นก็มีความห่างกันอย่างเหมาะสม และเพราะความห่างนั่นเองที่ทำให้เกิดเสียงอันไพเราะขึ้นมาได้”
นี่คือประโยชน์ของความว่าง ถ้าเราสามารถทำจิตใจของเราให้ว่าง เราก็จะมีสมาธิ และการที่เรามีสมาธิ ก็จะทำให้เราสามารถเรียนรู้สิ่งต่างๆ ได้มากขึ้น โดยไม่ต้องมานั่นกังวลเรื่องเงื่อนไขหรือข้อจำกัดที่ล้วนแต่เป็นสิ่งที่เราสร้างขึ้นมาเอง ความว่างจึงมีประโยชน์ แต่มีความว่างอย่างหนึ่งที่ไม่มีประโยชน์เท่าไหร่ก็คือ
การปล่อยเกียร์ว่าง ไม่ยอมทำอะไรนั่นเองครับ
ความเห็น (1)
การจะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้นั้น ==> จะต้องทำ "ใจและสมอง" ให้==> "ว่าง" ==> มีสมาธิ + ความมั่นใจ นะคะ
ขอบคุณมากค่ะ สำหรับบทความดีดีมีประโยชน์นะคะ