หลากบทบาทเพื่อหลายชีวิตของสายน้ำป่าสัก
สามสี่วันมานี้ความร้อนระอุของอากาศที่ใบไม้แทบไม่ไหวติง และเมฆฝนที่ถูกลมสูงพัดพาไปไกล ไม่ยอมโปรยปรายสายพิรุณคลายร้อนให้แถวบ้านปากท่าเลย
ถึงไม่มีฝน แต่ก็ยังมีสายน้ำป่าสักทอดยาวอยู่เบื้องหน้า อยู่ที่จะมีสติ มีความละเอียดพอหรือไม่ที่จะสัมผัสถึงความเมตตา ชุ่มเย็นแห่ง พระแม่คงคา-ป่าสัก
ร้อนอย่างนี้นำภาพชีวิตกับสายน้ำป่าสักมาฝากน่าจะพอช่วยให้รู้สึกทุเลาความร้อนลงได้บ้างนะคะ
ภาพเรือชาวบ้านหาปลามีให้เห็นทุกวัน
อยากชวนให้ชมการใช้ไม้ไผ่เป็นอุปกรณ์ในการค้ำ ถ่อและยึดเรือให้อยู่กับที่
ไม้ไผ่ที่ใช้ยาวมาก ดูน่าจะเกะกะ แต่คนหาปลาก็ใช้กันอย่างเชี่ยวชาญ
หนุ่มหาปลา ใช้เรือยนตร์ แต่ก็ยังคงใช้ภูมิปัญญาของชาวหาปลารุ่นก่อนๆ
แม้ว่า แม่น้ำป่าสัก ช่วงที่ไหลผ่านบ้านผู้เขียน จังหวัดอยุธยา จะเป็นช่วงที่สายน้ำไม่กว้างใหญ่นัก ยิ่งหน้าแล้งลำน้ำแคบลงมาก แต่ก็เห็นภาพชีวิตมากมายและบทบาทด้านการขนส่งทางน้ำที่สถิติบอกว่ามากกว่าแม่น้ำเจ้าพระยาเสียอีก
เรือขนส่งสินค้ามีหลายประเภท ใช้เรือยนตร์ลากจูงขึ้นล่อง
เรือโยงขนาดใหญ่ก็เหมือนบ้านลอยน้ำ
บ้างเจ้าของก็เลี้ยงน้องหมา พาไปด้วยทุกหนแห่งที่เรือเดินทางไป
แม่น้ำป่าสัก นอกจากจะเป็นแม่น้ำสายยาวที่ไหลผ่าน ๕ จังหวัดให้ผู้คนได้ใช้หลากวัตถุประสงค์ตามที่ทราบกันโดยทั่วไปแล้ว ยังมีความสำคัญอีกประการที่ไม่ค่อยมีผู้คนทราบกันนัก ซึ่งผู้เขียนได้มีโอกาสอ่านและฟังมาขอนำมาแบ่งปัน
นั่นคือ แม่น้ำป่าสัก เป็นหนึ่งในแม่น้ำ ๕ สาย ที่เรียกว่า เบญจสุทธิคงคา ซึ่งน้ำจากแม่น้ำเหล่านี้ใช้ในการประกอบพิธีมหามงคลต่างๆ
กล่าวกันว่าที่ต้องเป็นห้าสายน้ำก็เนื่องด้วยอนุโลมตามคติพราหมณ์ที่มี ปัญจมหานที ในชมพูทวีปนั่นเอง
แม่น้ำห้าสาย หรือ เบญจสุทธิคงคา ได้แก่
- แม่น้ำเจ้าพระยา (จากจังหวัดอ่างทอง)
- แม่น้ำเพชรบุรี (จากจังหวัดเพชรบุรี)
- แม่น้ำราชบุรี ช่วงที่เป็น แม่น้ำแม่กลอง (จากจังหวัดสมุทรสาคร)
- แม่น้ำบางปะกง (จากจังหวัดนครนายก) และ
- แม่น้ำป่าสัก (จากจังหวัดสระบุรี)
อย่างไรก็น้ำที่ถูกตักนำไปใช้ในทั้งราชพิธีและพิธีมหามงคลต่างๆ ใช่ว่าจะไปจ้วงตักตรงไหนก็ได้ มีการกำหนดไว้ชัดเจนว่าจะต้องไปตักที่ตรงไหน ตักขึ้นมาแล้วก็จะมีการทำพิธีรอบหนึ่งก่อน ณ เจดีย์ศักดิ์สิทธิ์แห่งสถานที่นั้นๆจึงจะนำส่งไปยังพิธีการที่กรุงเทพ
แม่น้ำป่าสัก นั้นจะมีพิธีตักที่บริเวณ กึ่งกลางแม่น้ำป่าสัก ระหว่าง บ้านท่าราบ ตำบลต้นตาล และ บ้านไผ่ล้อม ตำบลสวนดอกไม้ อำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี สักวันคงได้ตามไปดูว่าสถานที่เป็นอย่างไร
ความศักดิ์สิทธิ์ ความสำคัญทางเศรษฐกิจและชีวิตของผู้คนที่ยังใช้สายน้ำในการเกื้อกูลชีวิตตามอัตภาพ สั่งสมปัญญาตามภูมิศาสตร์แห่งตน จะสามารถเป็นแรงบันดาลใจให้ทุกฝ่ายช่วยกันทำให้แม่น้ำป่าสักพ้นวิกฤตที่แม่น้ำแทบทุกสายในบ้านเมืองเราประสบอยู่ได้แค่ไหนหนอ
คนสองฟากฝั่งยังใช้แม่น้ำสัญจร
ตอนโรงเรียนเปิดจะเห็นเรือพายส่งบุตรหลานผ่านหน้าท่าน้ำเสมอ
ภาพที่พบเห็นเสมอๆเป็นประจำวัน ทำให้ตระหนักถึงเมตตาของพระแม่คงคาที่สัมผัสได้ด้วยตาและใจ มองสายน้ำป่าสักและชีวิตหลากหลายนี้แล้วลืมความร้อนไปเลยค่ะ
ความเห็น (10)
ขอบคุณสำหรับภาพวิถีชีวิตที่สงบ งดงาม ท่ามกลางสายน้ำแห่งชีวิตค่ะ
สวัสดีปีใหม่ค่ะคุณพี่นุช :)
สวัสดีค่ะ ได้อ่านได้เห็น ก็สบายใจ พรุ่งนี้จะไปเชียงใหม่ ค่ะ คิดถึงพี่นุชเสมอ ปีใหม่สดใสนี้ ขอพี่มีความสุข สงบ สว่าง ทุกเวลานะคะ ปล.มาหลังคุณปริม...แต่ได้เขียนก่อนค่ะ ไชโย ;)
วาว... คุณปริม ไวกว่า...... O_o
เห็นภาพแล้วคลายร้อนเลยค่ะพี่นุช
แล้วทำให้นึกถึงตอนที่เราสองนั่งมองเรือ ตรงระเบียง
ปัญจมหานที ว้าว ชอบจังค่ะ อย่างนี้น่าจะมีเพลง
... ริมฝั่งน้ำปัญจมหานที ... พี่จะรอน้องเสมอ ว้าวๆ
อิ่มลำยามค่ำนะคะ และฝันดีล่วงหน้าค่ะพี่นุชสุดสวาทบาดใจ :)
มาสวัสดีปีใหม่ไทยคุณนายนุช
สายน้ำไม่บริสุทธิเหมือนกาลก่อน
ตัวสงกรานต์ในสายน้ำไม่หวนย้อน
ในกาลก่อนมีสงกรานต์ริมชานน้ำ
...
ยังคงเป็นวิถีแห่งชีวิต
ธรรมชาติลิขิตให้คิดหวน
อันสายน้ำเยือกเย็นช่างรัญจวน
มิเรรวนซวนเซหันเหใจ
สายน้ำตรงยังคงทำหน้าที่
ด้วยจิตดีสำนึกระลึกได้
น้ำป่าสักรักป่ารักผืนไพร
ด้วยหัวใจสายน้ำชุ่มฉ่ำเย็น
...
พี่นุช ... สบายดีนะครับ ;)...
ชีวิตเย็นดีตลอดทั้งปี...อย่างนี้นี่เอง สงบสุขเรื่อยเอื่อยเย็น สุขสันต์หลังวันสงกรานต์นะคะอาจารย์
อรุณสวัสดิ์ค่ะพี่นุช
- งดงามมากมาย
- ขอบคุณความรู้ที่แบ่งปันค่ะ
- และสวัสดีวันปีใหม่ไทยนะคะ :)
ย่างเข้าสู่ปีใหม่ไทยเต็มตัวแล้ว ขออวยพรให้ทุกท่านมีความสุขสวัสดิ์ตลอดไปนะคะ
ขอบคุณสำหรับคำทักทาย ให้พรปีใหม่จากทุกท่านค่ะ
คุณ...ปริม pirimarj... สายน้ำก็ยังทำหน้าที่ตรงกับสิ่งที่เป็นดังที่อาจารย์วสวัตดีฯท่านว่า มีแต่มนุษย์เรากลับหลงลืมความเป็นมนุษย์กันขยายเป็นวงกว้างขึ้นเรื่อยๆ สายน้ำทุกสายในบ้านเราที่เคยให้ความชุ่มฉ่ำหล่อเลี้ยงชีวิตกำลังมีวิกฤตกันทั้งนั้นเลยค่ะ โชคดีที่แม่น้ำป่าสักช่วงที่ผ่านบ้านพี่ยังคงมีภาพชีวิตกับสายน้ำเช่นนี้ให้เห็น ...ชอบภาพประจำตัวของคุณปริมจังเลย ดูอ่อนหวานมีชีวิตชีวามากค่ะ
คุณคุณแจ๋ว แสดงว่ารีบมาอ่าน มาลงความเห็นอย่างว่องไวทั้งคู่ ทำให้พี่ดีใจจังที่น้องๆให้ความสนใจเช่นนี้ แอ่วเชียงใหม่ให้ม่วนอก ม่วนใจ๋ นะคะ ภาพใหม่น้องแป๊ดไม่ยอมให้เห็นหน้าเลยนะคะ
รอน้องปูจ๋าPoo มาชมชีวิตริมน้ำกันอีก พี่น้อยก็ยังมีเมนูอีกเพียบพี่น้องปูจะต้องติดใจ
ขอบคุณท่านผู้เฒ่าฯวอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei-- ค่ะ สายน้ำทุกวันนี้ปนไปด้วยกิเลสมนุษย์ ดูๆสถานการณ์จะแย่ลงๆทุกทีด้วยซีนะคะ คนรุ่นหลังๆคงไม่รู้จักและไม่มีโอกาสได้เห็นตัวสงกรานต์กันแล้ว
พี่สบายดี ขอบคุณค่ะอาจารย์Wasawat Deemarn หากไม่มีสายน้ำป่าสัก พี่อยู่บ้านช่วงนี้คงร้อนสุกไปเลยล่ะค่ะ ทำใจเย็นๆ อีกไม่นานความร้อนคงคลายลงเรื่อยๆ น้องทางโรงพยาบาลบ้านแพรกบอกว่าเมื่อวานฝนตก มีพายุลูกเห็บมา บ้านพี่มีฝนสี่ห้าเม็ด
ขอบคุณคุณหมอทพญ.ธิรัมภา ค่ะ หากตามอารมณ์ไม่ทันก็คงแย่เหมือนกัน มันร้อนเข้าขั้นสติแตกได้ง่ายๆเลยค่ะ น่าโดดลงเล่นน้ำแต่ก็ไม่กล้า ไม่เคยลงเล่นน้ำเลย ได้แต่นั่งเรือพาย ได้ไอเย็นน้ำขึ้นมา เย็นสบายเหลือเชื่อค่ะ
ภาพใหม่น้องหนูรี สวยเย็นใจดีจัง หมู่นี้บล็อกเกอร์เปลี่ยนรูปประจำตัวไฉไลกว่าเดิมกันทั้งนั้น ภาพหยดน้ำบนใบบัวดูแล้วให้รู้สึกเย็นจริงๆค่ะ ถ่ายภาพได้งดงามมากค่ะ
- พี่นุชเจ้า..
สายน้ำ..ก็ยังคงทำหน้าที่ และทุกชีวิตก็ยังคงดำเนินต่อไป ^^
คิดถึงพี่นุชค่ะ