เมื่อ "วิชาชีพครู" ...ถูกกระทำย่ำยี

พลังจิตมั่นบ่มอุดมการณ์ งาน...และงาน คือมาลีแห่งชีวิต

“ครู” จัดอยู่ใน “วิชาชีพทางการศึกษา” ซึ่งเป็นวิชาชีพชั้นสูงที่ต้องอาศัยความรู้ความชำนาญเป็นการเฉพาะ เป็นวิชาชีพที่มีผลกระทบต่อผู้รับบริการและสาธารณชน จึงต้องมีการควบคุมการประกอบวิชาชีพเป็นพิเศษ ดังนั้น ผู้ที่จะเข้าสู่วิชาชีพ จึงต้องผ่านการศึกษาทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ให้มีความรู้ความชำนาญเป็นระยะยาวนานพอสมควร เพื่อให้สามารถประกอบวิชาชีพด้วยวิธีการแห่งปัญญา (Intellectual Method) มีอิสระในการใช้วิชาชีพตามมาตรฐานวิชาชีพ (Professional Autonomy) และมีจรรยาบรรณวิชาชีพ (Professional Ethics) โดยมีสถาบันวิชาชีพ (Professional Institution) หรือองค์กรวิชาชีพ (Professional Organization) เป็นแหล่งกลางในการสร้างสรรค์จรรโลงวิชาชีพ ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา มีบทบาทสำคัญต่อสังคมและความเจริญก้าวหน้าของประเทศ ดังนี้ คือ 1) สร้างพลเมืองดีของประเทศโดยการให้การศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่จะทำให้ประชาชนเป็นพลเมืองดีตามที่ประเทศชาติต้องการ 2) พัฒนาทรัพยากรมนุษย์เพื่อสนองตอบการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ และ 3) สืบทอดวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของชาติจากคนรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่ง ให้มีการรักษาความเป็นชาติไว้อย่างมั่นคงยาวนาน (สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. 2550; อ้างถึงใน วิไล แพงศรี. 2553: 46)

เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ กวีซีไรต์ ได้ตระหนักในคุณค่าของ "ครู" จึงได้ประพันธ์บทกวีเชิดชู “ครู” เอาไว้ ซึ่งคนที่คิดจะเป็นครูเอง หรือผู้ที่ทำหน้าที่เตรียมคนออกไปสู่วิชาชีพครู ล้วนต้องอ่านและทำความเข้าใจไตร่ตรองไปทีละวรรค (บาท) เพื่อจะได้ตระหนักว่า ครูได้รับการคาดหวังให้ทำหน้าที่สำคัญอย่างไร และได้รับการยกย่องเชิดชูขนาดไหน ควรหรือไม่ที่ใครจะนำเอา “วิชาชีพครู” ไปกระทำย่ำยี

                     ใครคือครู ครูคือใคร ในวันนี้               ใช่อยู่ที่ ปริญญา มหาศาล
                  ใช่อยู่ที่ เรียกว่า ครูอาจารย์                      ใช่อยู่นาน สอนนาน ในโรงเรียน
                         ครูคือผู้ ชี้นำ ทางความคิด                 ให้รู้ถูก รู้ผิด คิดอ่านเขียน
               ให้รู้ทุกข์ รู้ยาก รู้พากเพียร                          ให้รู้เปลี่ยน แปลงสู้ รู้สร้างงาน
                         ครูคือผู้ ยกระดับ วิญญาณมนุษย์       ให้สูงสุด กว่าสัตว์ เดรัจฉาน
                ครูคือผู้ สั่งสม อุดมการณ์                           มีดวงมาน เพื่อมวลชน ใช่ตนเอง
                         ครูจึงเป็น นักสร้าง ผู้ใหญ่ยิ่ง              สร้างคนจริง สร้างคนกล้า สร้างคนเก่ง
              สร้างคนให้ ได้เป็นตัว ของตัวเอง                   ขอมอบเพลง นี้มา บูชาครู

ในขณะที่ “ครู” เป็นวิชาชีพที่มีบทบาทสำคัญต่อสังคมและความเจริญก้าวหน้าของประเทศ และจำเป็นจะต้องเตรียมคนเข้าสู่วิชาชีพครูให้ได้คุณภาพ แต่กลับเกิดกรณีการซื้อขายวุฒิประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู (ป.บัณฑิตวิชาชีพครู) ซึ่งเริ่มเป็นข่าวมาตั้งแต่วันที่ 9 เมษายน 2554 และในวันที่ 9 พฤษภาคม 2554 นายองค์กร อมรสิรินันท์ เลขาธิการคุรุสภา ได้เปิดเผยผลการประชุมคณะกรรมการมาตรฐานวิชาชีพ (กมว.) ซึ่งได้พิจารณา การออกใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูให้แก่ผู้สำเร็จการศึกษาหลักสูตรป.บัณฑิตวิชาชีพครู ของมหาวิทยาลัยอีสาน สรุปความสั้นๆ ได้ว่า ที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยได้รับรองผลการศึกษาของผู้สำเร็จการศึกษาหลักสูตรดังกล่าว 1,387 ราย แล้วส่งรายชื่อไปยังคุรุสภา แต่ต่อมาได้แจ้งยกเลิกการรับรองผลการศึกษาทั้ง 1,387 ราย กมว.จึงมีมติเพิกถอนใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู ของนักศึกษามหาวิทยาลัยอีสาน 794 ราย ที่ได้ยื่นเรื่องขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู (ส่วนที่เหลือยังไม่ได้ยื่นเรื่อง) และแนะให้นักศึกษาทุกคนที่ถูกเพิกถอนใบอนุญาต ไปยื่นเรื่องที่มหาวิทยาลัยเพื่อขอจบการศึกษาใหม่ ถ้าใครได้ใบรับรองผลการศึกษามาใหม่ คุรุสภาจะตรวจสอบความสมบูรณ์ถูกต้องและอนุมัติเป็นรายๆ ไป เพราะมีข้อมูลลึกๆ อยู่แล้วว่า ใครถูก ใครผิด ใครซื้อ ใครขาย (ข่าวเดลินิวส์ออน ไลน์ วันจันทร์ที่ 9 พฤษภาคม 2554 หัวข้อข่าว “สั่งเพิกถอนใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู 794 นักศึกษา ม. อีสาน แนะ นศ. ยื่นเรื่องที่สถาบันเพื่อเริ่มขบวนการขอจบการศึกษาใหม่”)

รศ. ดร. สมพงษ์ จิตระดับ อาจารย์คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แสดงความเห็นต่อกรณีที่เกิดขึ้นว่า “การจะเป็นครูได้นั้น ไม่ใช่เพียงเอาใครก็ได้มาสอนหนังสือ โดยไม่มีจิตวิญญาณครู ไม่มีจิตวิทยาเด็ก เพราะผลกระทบจะมีกับเด็กแน่นอนในอนาคต โดยการจะสั่งสอนให้เด็กคนหนึ่งเป็นคนดีเป็นคนมีคุณธรรมมีจริยธรรม จะเป็นไปไม่ได้เลย หากคนที่มาสอนไม่มีคุณธรรม ไม่มีจริยธรรม เรื่องที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องน่าอายน่าขายหน้ามากๆ ทำลายวงการการศึกษา ทำลายวิชาชีพครู ต้องรีบจัดการให้ดี…" (ข่าวเดลินิวส์ออนไลน์ วันเสาร์ ที่ 30 เมษายน 2554 หัวข้อข่าว “จุดด่างดำทำลาย 'ครู' 'วุฒิ..ซื้อ-ขาย' 'บาป' ธุรกิจการศึกษา”)

ผู้เขียนเอง มีชีวิตแวดล้อมอยู่ในวงการครูมาตั้งแต่เกิด เพราะมีคุณพ่อเป็นครูใหญ่ (เสียชีวิตตอนผู้เขียนอายุ 4 ปี) มีแม่เป็นครูน้อย (เสียชีวิตเมื่อ 27 ปีที่แล้ว) ต่อมาก็มีพี่สาวสองคนเป็นครูในโรงเรียนประถมศึกษา และมีน้องอีกหนึ่งคนเป็นครูในโรงเรียนมัธยมศึกษา ผู้เขียนเองสอนในระดับอุดมศึกษา และมีบทบาทหน้าที่ด้านการผลิตครู และการพัฒนาครูประจำการมาเป็นเวลา 34 ปีการศึกษาพอดี ดังตัวอย่างภาพแสดงการปฏิบัติงานในบทบาทดังกล่าว (ภาพ 1) เป็นวิทยากรในวันที่ 6 มีนาคม 2552 ให้การอบรมนักศึกษาหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 5 มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ซึ่งจะออกฝึกประสบการณ์วิชาชีพเป็นเวลา 1 ปีการศึกษา (ภาพ 2) ติดตามไปให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการทำวิจัยชั้นเรียนแก่นักศึกษาสาขาวิชาวิทยาศาสตร์และสาขาวิชาภาษาอังกฤษที่ออกฝึกประสบการณ์ในโรงเรียนมัธยมศึกษา (ภาพ 3) เป็นวิทยากรอบรมครูแกนนำสาขาการแนะแนวจากจังหวัดอุบลราช ธานี ยโสธร อำนาจเจริญ และมุกดาหารจำนวน 3 รุ่น ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2553 และ (ภาพ 4 ถ่ายในห้องทำงานในช่วงปิดภาคเรียน) ให้คำแนะนำครูเกี่ยวกับการใช้รายการ TV เสริมการเรียนรู้ภาษาอังกฤษในชั้นเรียน

ภาพ 1 ภาพ 2

ภาพ 3 ภาพ 4

ไม่ว่าจะเป็นการทำหน้าที่ใด ในบทบาทของอาจารย์บันอุดมศึกษา ผู้เขียนก็ได้ทำด้วยจิตวิญญาณและความทุ่มเท ตลอดจนมีการศึกษาหาแนวทางในการพัฒนาการปฏิบัติงานของตนอย่างต่อเนื่อง เพราะได้ตั้ง “อุดมการณ์ในการทำงานตามหลักอิทธิบาท 4” ไว้ว่า

อุทิศตนเพื่อหน้าที่มี "ฉันทะ" "วิริยะ" บากบั่นหมั่นฝึกฝน

เอาใจใส่ "จิตตะ" ภาระตน มุ่งคิดค้น "วิมังสา" พัฒนางาน

อุปสรรคมากมีมิเคยท้อ แค่ยังพอมีแรงกายไว้สืบสาน

พลังจิตมั่นบ่มอุดมการณ์ งาน...และงาน คือมาลีแห่งชีวิต

ความมุ่งมั่นและทุ่มเทในการทำและพัฒนางานของผู้เขียนนั้น คนนอกจะไม่รู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้บริหารและอาจารย์ในสถาบัน ต่างก็คิดว่าผู้เขียนไปให้เวลากับการเรียนของตนเอง (ซึ่งเป็นการเรียนนอกเวลาทุกครั้ง) และการทำสวนกันทั้งนั้น (สังเกตจากคำทักทายไต่ถาม)แต่พี่ๆและน้องชายรู้ดีดังที่น้องชายคนสุดท้องของผู้เขียน (อายุห่างกัน 4 ปี) ซึ่งเป็นครูชำนาญการพิเศษสาขาสังคมศึกษาในโรงเรียนมัธยมศึกษา ได้เขียนความเห็นในบันทึกเรื่อง “ด้วยเหตุฉะนี้….ฟาร์มไอดิน-กลิ่นไม้…จึงก่อเกิด” ใน Blog “Pridetoknow” ของผู้เขียน ว่า “ตลอดชีวิตที่ผ่านมา...พี่เป็นคนจริงจังกับงาน จนบางครั้งน้องรู้สึกว่า…มันเกินไป เพราะทุกสิ่งอย่างมันมีเหตุผล มีบริบทที่หลากหลายที่มีอิทธิพลต่อคุณภาพ คุณลักษณะของงาน แต่ก็ภูมิใจที่เป็นน้องของพี่ ใครที่เป็นศิษย์คงซึมซับคุณลักษณะแม่พิมพ์ผู้ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน เสียสละและทุ่มเทเวลาพัฒนาคุณภาพลูกศิษย์จากพี่ไปบ้าง สิ่งนั้นก็จะไปผลิดอกออกผลในตัวเยาวชนของชาติทั่วทั้งแดนไทย”

ผู้เขียนก็ไม่เข้าใจว่า เพราะอะไรตนเองจึงเป็นเช่นนั้น ตอนที่คลอดลูกคนแรกก็ลาเพียงหนึ่งอาทิตย์เพราะห่วงนักศึกษา ตอนที่ย้ายจากสุรินทร์ไปอยู่ที่วิทยาลัยครูอุบลฯ (พ่อของลูกจากไปตอนที่ลูกสาวคนโตอายุ 5 ขวบ ลูกชายคนเล็กอายุ 3 ขวบ 8 เดือน) ก็เกือบเสียลูกไปอีกเพราะบ้างาน ลูกชายเป็นโรคไข้เลือดออกหมอบอกอยู่ในขั้นโคม่า พอลูกชายพ้นขีดอันตราย จูงลูกสาวไปทำงานด้วยในวันหยุดราชการ (ตอนนั้นเป็นหัวหน้าศูนย์แนะแนว สนเทศและบริการอาชีพ) ตอนแรกไม่ได้สังเกตอาการของลูก ตอนจะกลับเห็นลูกหน้าซีด ริมฝีปากเขียว รีบพาไปหาหมอ หมอบอกคนนี้หนักกว่าน้องอีก มีอยู่ครั้งหนึ่งรีบไปเปิดงานปฐมนิเทศนักศึกษาใหม่ บอกลูกว่า เปิดเสร็จแม่จะซื้ออาหารเช้ามาให้ (ตอนนั้น ลูกๆ อยู่บ้านกันตามลำพังเพราะเลิกจ้างพี่เลี้ยงแล้ว เห็นลูกเลียนแบบพฤติกรรมพี่เลี้ยงหลายอย่าง) เสร็จแล้วทำงานติดพันจนลืมลูก เกือบเที่ยงลูกไปหาที่ห้องประชุมถามทำไมแม่ไม่ซื้ออาหารเช้าไปให้ นอกจากจะสละเวลาแล้ว ผู้เขียนยังได้ใช้เงินส่วนตัวซื้ออุปกรณ์ผลิตสื่อ อย่างเช่นเครื่องบันทึกเทป/เครื่องบันทึก DVD ที่ใช่งานมากจนเเสียช่อมไม่ได้ในรอบ 10 กว่าปีมานี้ พังไปแล้ว 3 เครื่อง วิชาที่มีค่าวัสดุฝึกก็ใช้เงินที่ได้มาทำหนังสือแจก และอื่นๆ จนเกินงบต้องใช้เงินส่วนตัว ภาคเรียนที่ 1/2553 เรื่องขอเบิกค่าวัสดุส่งไปแล้วเรื่องหายผู้เขียนก็ต้องใช้เงินส่วนตัวจ่ายแทนเกือบ 2 หมื่น หลายครั้งที่ไปราชการด้วยเงินส่วนตัวเพราะไม่สนใจและไม่มีเวลาทำเรื่องเบิก ความดีความชอบพิเศษไม่ต้องถามถึงจนจะเกษียณได้มา 2-3 ครั้งแต่ผู้เขียนไม่ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ พี่ๆ ขอให้ Early Retired ทุกครั้งที่เห็นหน้า แต่ผู้เขียนเสียดายว่าคนที่ทุ่มเทพัฒนาวิชาชีพครูมีไม่มากนัก ก็อยากจะทำให้นานที่สุด และตัวเองก็เป็นคนสุดท้ายที่อยู่กับสถาบันมายาวนาน นอกนั้นเกษียณไปหมดแล้ว อาจารย์จิตวิทยาอีก 2 ท่าน ท่านหนึ่งก็เพิ่งย้ายมาจากโรงเรียนมัธยม อีกท่านหนึ่งเป็นศน.มาก่อนและทำงานหลายส่วนงานไม่ค่อยมีเวลาให้สาขา อยากจะวางรากฐานให้อาจารย์รุ่นน้องก่อนเกษียณ จะได้ไม่ห่วงหน้าพะวงหลัง)

คนอีกกลุ่มหนึ่งที่พอจะรู้ถึงความทุ่มเทของผู้เขียน เพราะมีประสบการณ์ตรงคือนักศึกษาปริญญาโทสาขาวิจัยและประเมินผลการศึกษา ที่ผู้เขียนเคยทำหน้าที่เป็นกรรมการ/ประธานกรรมการที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ เพราะผู้เขียนได้สละเวลาให้คำปรึกษาทั้งในและนอกเวลางานครั้งละหลายๆ ชั่วโมง เป็นวันก็มี ที่ต้องใช้เวลามากเพราะผู้เขียนเน้นคุณภาพ ได้ตรวจและให้แก้ไขงานให้ดูในทันที อีกอย่างผู้เขียนเน้นให้นักศึกษาทำวิจัยเรื่องใหม่ๆ หรือใช้ทฤษฎีใหม่ๆ ซึ่งเป็นเรื่องยากจึงต้องให้เวลาทำความเข้าใจกับนักศึกษา และมักจะหาเอกสารค้นคว้ายาก บางรายให้สืบค้นเองก็ค้นไม่ได้ต้องช่วยค้น ถ้าเป็นเอกสารภาษาอังกฤษก็ต้องช่วยแปล เพราะนักศึกษาไปจ้างเขาแปลมาก็อ่านไม่รู้เรื่อง ด้วยผู้แปลไม่มีพื้นฐานความรู้ในเรื่องที่แปล และมีอยู่รายหนึ่งมัวไปทำผลงานกลับมาอีกจวนหมดเวลา ผู้เขียนต้องให้เวลาช่วยเหลือหามรุ่งหามค่ำจนจบ เขาคงซาบซึ้งพอที่จะพูดโดยไม่เกรงใจประธานที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ ในวันสอบปากเปล่าวิทยานิพนธ์ว่า ถ้าไม่ได้รับความช่วยเหลือจากผศ.วิไล ผมก็ไม่จบ เมื่อเสร็จจากช่วยนักศึกษาดังกล่าว ผู้เขียนก็ไปพบอาจารย์เรื่องเรียนของตนเอง ปรากฏว่าอาจารย์บอกว่าติดต่อช้า และไม่ดำเนินเรื่องให้ ก็สรุปว่าเรียนไม่จบอีก

ในปี 2547 คณะครุศาสตร์ได้ดำเนินโครงการพัฒนาครูประจำการให้ได้รับวุฒิปริญญาตรีทางการศึกษา และผู้เขียนได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบเขียนชุดวิชา “การจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน” และเป็นผู้ประสานงานการอบรมครูในชุดดังกล่าว ครูที่เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่สอนในระดับประถมศึกษา ผู้เขียนจึงได้ให้พี่สาวคนติดกัน ชื่ออาจารย์บัวทอง สุตะภักดิ์ ซึ่งเป็นอาจารย์ 3 ระดับ 8 กลุ่มสาระภาษาไทย ทำการสอนในระดับประถมศึกษา ไปเป็นวิทยากรอบรมร่วมในห้องที่ผู้เขียนรับผิดชอบ เพราะพี่สาวได้ Early Retired ในปีงบประมาณ 2547 ทั้งที่เธอจะเกษียณอายุราชการจริงในปี 2553 เธอเป็นคนทำงานแบบทุ่มเทเหมือนกับผู้เขียน ต่างกันตรงที่เธอเป็นคนเครียดและสุขภาพไม่ค่อยดี จึงขอออกก่อน เวลาใครถาม เธอก็จะตอบทุกครั้งว่า “ขอคืนกำไรให้กับชีวิตโดยการออกไปหาความสุขความสบายให้กับตนเอง ไม่อยากเป็นเหมือนแม่ที่ทำงานจนเกษียณอายุราชการ เสร็จแล้วได้พักอยู่แค่ 4 เดือนเศษๆ ก็เสียชีวิต” พี่สาวคนนี้มีความสามารถด้านการประพันธ์บทร้อยกรองและเพลงประกอบการสอน และเป็นคนที่ชอบแสดงออกด้านการร้องเพลง ถ้าเธอได้ทำในสิ่งเหล่านี้เธอจะมีความสุข กอปรกับไม่อยากให้เธอรู้สึกว่าตนไร้ค่า (คนเคยทำงาน อยู่ๆ ต้องไปนั่งอยู่ที่บ้านเฉยๆ โดยที่ก็สามีก็ยังไม่เกษียณอายุราชการ) ผู้เขียนจึงได้ให้เธอไปร่วมอบรมครูดังกล่าว โดยในชั่วโมงแรกของการอบรม ผู้เขียนได้กล่าวแนะนำเธอด้วยบทร้อยกรองที่ผู้เขียนประพันธ์ขึ้นมาเอง ว่า

ไฟที่ยังไม่สิ้นเชื้อ

เธอคือ “ครูเกียรติยศ” ปรากฏก้อง ชื่อ “บัวทอง สุตะภักดิ์” สมศักดิ์ศรี

เป็นครูกล้าครูเก่งเร่งทำดี เนิ่นนานปีเหนื่อยอ่อนขอผ่อนพัก

ยังมีไฟมีพลังจะสร้างชาติ ยังเปรื่องปราดกานท์กวีที่แหลมหลัก

ปฏิรูปการเรียนรู้ครูเก่งนัก ผลประจักษ์อาจารย์สามนามระบือ

จึงชักชวนให้ร่วมทีมวิจัย สร้างครูไทยเด็กไทยให้เลื่องชื่อ

ช่วยชี้แนะฝึกฝนและปรนปรือ เพราะเราคือครูไทยใจเดียวกัน

หมายเหตุ : คำว่า “เปรื่องปราด” สะกดถูกต้องแล้ว มาจาก “ปราดเปรื่อง” มีคนทักว่าเขียนผิด เพราะเข้าใจว่าต้องเขียน “เปรื่องปราชญ์” เพราะนำไปเทียบกับคำว่า “ปราชญ์” ที่แปลว่าผู้มีปัญญารอบรู้ และพี่สาวเคยได้รับรางวัลเกียรติยศระดับภาค ด้านการจัดการศึกษาแบบเรียนร่วมสำหรับผู้พิการทางสายตา

และเธอก็ได้แนะนำผู้เขียนด้วยบทร้อยกรองที่เธอประพันธ์ขึ้นเอง ว่า

จากใจ…ถึงใจมีให้กัน

ด้วยเห็นเธอมุ่งมั่นสู้ฟันฝ่า พัฒนาครูไทยดังใฝ่ฝัน

อุปสรรคนานาเธอฝ่าฟัน หวังแบ่งปันภูมิปัญญาเทิดค่าครู

เธออุทิศกายใจไม่พักผ่อน แม้เหนื่อยอ่อนกล้ำกลืนยืนหยัดสู้

ด้วยสมองและสองมือฝึกปรือครู ขอเชิดชูด้วยศรัทธาร่วมฝ่าฟัน

เพราะเราถูกฝึกฝนด้วยต้นแบบ แม้โลกแคบแต่กว้างใจไกลเกินฝัน

สิ่งซึมซับจากแม่มาค่าอนันต์ จึงสานฝันช่วยเพื่อนครูเฝ้าดูแล

เราขอเป็นผู้ให้ไม่หวังผล สร้างกุศลด้วยจิตอุทิศแม่

อุทิศตนช่วยมวลชนให้คนแล ว่าลูกแม่สมเป็นครู “ปูชนีย์”

ภาพพี่สาวและน้องชายที่กล่าวถึง ในวันที่มาร่วมงานถวายผ้าป่าวัดป่าขันติบารมีฯ วันที่ 14 เมษายน 2554

การอบรมครูในครั้งนั้นประสบความสำเร็จมาก ผู้เข้ารับการอบรมทุกคนประเมินผลการอบรมในระดับมากที่สุดเกือบทุกรายการ ที่เหลือเป็นระดับมาก หลายคนเขียนความเห็นว่าเป็นการอบรมที่ได้ประโยชน์และสนุกกว่าการอบรมใดๆ ที่เคยอบรมมา วิทยากรเก่ง เป็นกันเอง และเอาใจใส่ พี่สาวก็มีความสุขมาก กระตือรือร้นในการเข้าห้องอบรม และตรวจงานครู ค่าตอบแทนการเป็นวิทยากรอบรมในครั้งนั้น ผู้เขียนแบ่งเป็น 5 ส่วน ตัวเองรับไว้ 1 ส่วนอีก 4 ส่วนให้พี่สาว เพราะซาบซึ้งในความตั้งใจทำงานของเธอ

สำหรับการอบรมตามหลักสูตรป.บัณฑิตวิชาชีพครู ของคณะครุศาสตร์ นั้น ผู้เขียนไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้อง แต่ไปเกี่ยวข้องในการอบรมหลักสูตรชุดวิชาชีพครู (วช.ค.) สำหรับผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรีในสาขาที่ไม่ใช่ทางการศึกษา ซึ่งเป็นหลักสูตรตามข้อบังคับคุรุสภา ว่าด้วยมาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณของวิชาชีพ พ.ศ. 2548 หมวด 1 มาตรฐานความรู้และประสบการณ์วิชาชีพ ซึ่งกำหนดว่า ผู้ประกอบวิชาชีพครูต้องมีมาตรฐานความรู้ คือ มีคุณวุฒิไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีทางการศึกษาหรือเทียบเท่า หรือคุณวุฒิอื่นที่คุรุสภารับรอง โดยมีความรู้ ใน 9 ด้านได้แก่ 1) ภาษาและเทคโนโลยีสำหรับครู 2) การพัฒนาหลักสูตร 3) การจัดการเรียนรู้ 4) จิตวิทยาสำหรับครู 5) การวัดและประเมินผลการศึกษา 6) การบริหารจัดการในห้องเรียน 7) การวิจัยทางการศึกษา 8) นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา และ 9) ความเป็นครู (สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. 2553 : 71-78; อ้างถึงใน วิไล แพงศรี. 2553: 47) ซึ่งคณะได้จัดอบรมมาจนถึงรุ่นที่ 8 โดยที่ผู้เขียนไม่ได้เกี่ยวข้องมาเลยเพราะเป็นการทำงานตามความสมัครใจ มีค่าตอบแทนนอกเหนือจากเงินเดือน อาจารย์ทุกคนไม่ปฏิเสธ ยกเว้นผู้เขียน เพราะต้องการใช้เวลาวันเสาร์-อาทิตย์ในการเตรียมการสอน ผลิตสื่อ ตรวจงานนักศึกษาภาคปกติ (ในตอนกลางคืน) และทำงานสวนที่ฟาร์มไอดิน-กลิ่นไม้ (กลางวัน)

แต่ในปีการศึกษา 2553 ที่ผ่านมา ทางคณะไม่สามารถจัดอาจารย์ได้ครบห้อง จึงได้ขอให้ผู้เขียนช่วยรับผิดชอบอบรม ผู้เขียนก็จำเป็นต้องให้ความร่วมมือ ซึ่งก็เป็นงานหนักสำหรับผู้เขียน เพราะรู้ว่าผู้เข้ารับการอบรมทุกคนไม่ได้มีเป้าหมายอาชีพในการเป็นครูมาก่อน ไม่เหมือนนักศึกษาหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิตที่ตั้งใจจะเรียนเพื่อออกไปเป็นครูตั้งแต่สอบคัดเลือกเข้าเรียน การที่มีผู้สำเร็จการศึกษาสาขาอื่นๆ สมัครเข้ารับการอบรมมากมาย (ทางคณะจะรับรุ่นละ 500 คน แต่มีผู้สมัครรุ่นละกว่าพันคน) ก็ต้องยอมรับว่า ส่วนหนึ่งของสิ่งจูงใจเกิดจากการที่รัฐบาลได้ปรับอัตราเงินเดือนของครูให้สูงขึ้น และมีแนวคิดที่จะปรับไปเป็นระยะๆ จนสุดท้ายสูงพอๆ กับอาชีพแพทย์เพื่อจูงใจให้คนเก่งมาเรียนครูและเพื่อช่วยให้ครูประจำการมีรายได้สูงพอ จะได้ไม่ต้องไปดิ้นรนขวนขวายหารายได้เพิ่มจากงานอดิเรก ทำให้มีเวลาและมีสมาธิที่จะทำงานให้มีคุณภาพ ด้วยเหตุที่กล่าวมา วิธีการการอบรมที่เพียงแค่หิ้ว Notebook เข้าห้องอบรม เปิด Powerpoint แล้วอธิบายไปตามนั้น ที่เหลือก็ให้ผู้เข้ารับการอบรมไปอ่านเองตามหนังสือที่ทางคณะจัดทำให้ ถึงเวลาสอบก็สอบ แล้วก็ส่งผลการประเมินว่าผ่านหรือไม่ผ่าน (ผ่านคือมีเวลาเข้ารับการอบรม 80 % ขึ้นไป และมีผลการสอบ 60 % ขึ้นไป) ย่อมไม่สามารถสร้างความศรัทธาในวิชาชีพและจิตวิญญาณในการเป็นครูให้กับผู้เข้ารับการอบรม (ผลการวิจัยและข้อมูลเชิงประจักษ์ชี้ว่า ความศรัทธาในวิชาชีพและจิตวิญญาณในการเป็นครู เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่ส่งผลต่อคุณภาพในการปฏิบัติงานวิชาชีพครู)

ผู้เขียนได้รับผิดชอบอบรมในชุดวิชาจิตวิทยาสำหรับครู (ผู้เขียนเคยได้รับมอบหมายจากคณะ ให้ทำหนังสือประกอบการสอนวิชาจิตวิทยาสำหรับครู ตามหลักสูตรผลิตครู 5 ปีมาแล้ว ในปี 2550 และได้ปรับปรุงมาทุกปี จนฉบับสุดท้ายคือฉบับ พ.ศ. 2553) กระบวนการและเทคนิคที่ใช้ในการอบรมก็พิถีพิถันครบถ้วนกระบวนความใกล้เคียงกับที่ใช้กับนักศึกษาหลักสูตร 5 ปี เริ่มจากกิจกรรมสร้างความคุ้นเคย การกรอกข้อมูลส่วนตัว (ภูมิลำเนา สถบัน-สาขาที่จบ ความสามารถพิเศษ และหน้าที่การงาน) มีการสำรวจบุคลิกภาพ และทดสอบก่อนเรียนทั้งด้านทักษะภาษาไทย ทักษะการคิด พื้นฐานความเป็นครู แล้วนำไปเป็นข้อมูลในการการจัดกลุ่มเรียนรู้แบบร่วมมือในกลุ่มย่อย ให้แต่ละกลุ่มมีข้อได้เปรียบ/เสียเปรียบพอๆกัน กิจกรรมการอบรมเน้นทั้งความรู้ความเข้าใจในเนื้อหา การคิดวิเคราะห์-สังเคราะห์ การประยุกต์แนวคิดทฤษฎีไปใช้ และการปลูกฝังความศรัทธาในวิชาชีพและจิตวิญญาณในการเป็นครู โดยให้ผู้เข้ารับการอบรมได้รับประสบการณ์การเรียนรู้ในระดับ 50 % ขึ้นไป ตามทฤษฎีกรวยประสบการณ์ของ Edgar Dale ได้แก่การใช้ DVD ที่บันทึกจากรายการโทรทัศน์เป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้เพื่อให้ได้เรียนรู้จากการดูและการฟัง นำวีดิทัศน์ที่ถ่ายจากห้องเรียนจริงจากการสอนของนักศึกษาหลักสูตร 5 ปีที่ฝึกประสบการณ์ในระดับชั้นต่างๆ ไปให้ศึกษาเรื่องการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้ได้ศึกษาเรื่องพัฒนาการและและการส่งเสริมพัฒนาการของผู้เรียนในระดับชั้นต่างๆ โดยให้แต่ละกลุ่มย่อยนำเสนอเนื้อหาหน้าชั้นด้วย Powerpoint และแสดงบทบาทสมมติประกอบเนื้อหา ฯลฯ นำสถานการณ์จริงเกี่ยวกับปัญหานักเรียนเช่นกรณีนักเรียนโรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์เผาห้องสมุดโรงเรียน ไปให้วิเคราะห์ประกอบการศึกษาเรื่องการแนะแนวและระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และใช้สื่อเพื่อสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ให้สนุกน่าเรียนเพื่อจูงใจให้ผู้เข้ารับการอบรมอยากรู้อยากเรียน ทั้งนี้ได้มีการบันทึกการทำกิจกรรมในแต่ละสัปดาห์เพื่อนำไปใช้ประกอบการให้ข้อมูลย้อนกลับในสัปดาห์ถัดไป นอกจากนั้นยังมีการทดสอบแทบทุกสัปดาห์ทั้งเป็นกลุ่มและเป็นรายบุคคล และแจ้งผลให้ทราบในสัปดาห์ถัดไป เพื่อเป็นแรงกระตุ้นในการพัฒนาการเรียนรู้ของตนและของกลุ่มตน ดังส่วนหนึ่งของภาพกิจกรรม

ขอทิ้งท้ายด้วยบทร้อยกรองที่ คุณ ไพวรินทร์ ขาวงามบันทึกมาจากห้องเรียนห้องหนึ่งโดยไม่ทราบว่าใครประพันธ์ แต่เป็นถ้อยคำที่อยากจะฝากเพื่อนครูประจำการทุกท่าน ไว้เป็นข้อเตือนใจในการปฏิบัติงานวิชาชีพครู

                   ครู คือ เทียนทองส่องสว่าง   ท่ามกลางความมืดมัวหม่น
                   ครู คือ ปูชนียบุคคล             ปวงชนซาบซึ้งศรัทธา
                   ครู จึง ไม่ใช่ลูกจ้าง             อำพรางสั่งสอนบังหน้า
                      เบื้องหลังเป็นทาสเงินตรา   ไขว่คว้าอำนาจลาภยศ
                   ครู จึง เป็นวีรบุรุษ                สับประยุทธ์ความชั่วทั้งหมด
                      ครองใจครองธรรมงามงด    ปรากฏแก่ตน คนเป็น ครู

เขียนใน GotoKnow โดย ไอดิน-กลิ่นไม้
ใน WHATTOSHARE : เรื่องราว หลากหลาย ในโลกใบนี้

คำสำคัญ (Tags): #การปลุกจิตสำนึกในการเตรียมคนและเตรียมตนเข้าสู่วิชาชีพครูให้ได้คุณภาพตามมาตรฐานวิชาชีพ

หมายเลขบันทึก: 439016เขียนเมื่อ 12 พฤษภาคม 2011 02:20 น. ()แก้ไขเมื่อ 19 สิงหาคม 2013 10:21 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (27)

Pojana Yeamnaiyana Ed.D.

เขียนเมื่อ 12 พฤษภาคม 2011 05:46 น. ()

สวัสดีค่ะท่าน'ผศ.วิไล แพงศรี '

ขอแสดงความชื่นชมในการทำงานอย่างทุ่มเทของท่านผศ.ค่ะ

เคยทำงานอย่างทุ่มเทแต่พอคุณแม่ป่วยก็ได้ลาออกจากงานก่อนลาออกคิดมากเพราะเรียนมากก็เพื่อความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน สุดท้ายตัดสินใจออกเพราะคิดว่ามีแม่เพียงคนเดียว...

จึงได้มีโอกาสมาดูแลท่าน 2 ปีกว่าก่อนเสียชีวิต ได้ทำกับข้าวและนั่งกินข้าวด้วยกัน,ได้อาบน้ำแต่งตัวผัดแป้งให้,พาไปใส่บาตร,พาไปฟังธรรมะที่วัด,นั่งดูโทรทัศน์ บางทีก็ร้องเพลงคาราโอเกะด้วยกัน พาไปเที่ยวพักผ่อน, ไปกินข้าวนอกบ้าน,พาไปโรงพยาบาล,พาไปตัดผม ฯลฯ สุดท้ายเมื่อท่านเสียชีวิต ร้องไห้เสียใจอยากจะทำอะไรให้ท่านอีกตั้งมากมายแต่ท่านจากไปแล้ว...ทุกวันนี้ยังร้องไห้คิดถึงท่าน...เป็นความคิดถึงที่ไม่มีวันได้พบกันอีกชั่วชีวิต.

เคยแวะเข้าไปทำธุระที่โรงเรียน แค่ระยะเวลา 2 ปี โรงเรียนเปลี่ยนผู้บริหารใหม่ มีครูบรรจุใหม่หลายคน มีครูเกษียณอายุราชการ 2 คน มีเด็กนักเรียนจำนวนน้อยลง เพราะ2-3ปี มานี่มีการย้ายถิ่นกลับภูมิลำเนากันมาก เด็กๆก็ต้องตามผู้ปกครองกลับต่างจังหวัดไปด้วย แต่โรงเรียนก็ยังคงมีการเรียนการสอนเหมือนเช่นทุกวัน...

แม่ใหญ่

เขียนเมื่อ 12 พฤษภาคม 2011 08:27 น. ()

เขียนได้ครบเครื่องเรื่องครูจริงๆค่ะ ขออนุญาต share เอาไปลงใน facebook ให้ครูที่โรงเรียนอ่านก่อนเปิดเทอมนะคะ

ไอดิน-กลิ่นไม้