ชีวิตที่พอเพียง : ๑๑๙๑. สังเกตการเติบโตของต้นพญาสัตบรรณ

          มีคนเขียนเรื่องต้นพญาสัตบรรณไว้มากมาย เช่นที่ ๑, ๒, ๓   แต่ไม่เห็นมีคนเล่าเรื่องการเจริญเติบโตของต้นพญาสัตบรรณในฐานะผู้ปลูก   ผมเคยเขียนเล่าไว้ที่ ๑, ๒, ๓   คราวนี้ขอเล่าประสบการณ์การสังเกตการณ์เจริญเติบโตของต้นพญาสัตบรรณ ๑ ต้นที่บ้าน   ซึ่งผมปลูกจากต้นเล็กๆ สูงเพียงประมาณ ๑ ศอก เมื่อประมาณปี ๒๕๔๑

          ต้นพญาสัตบรรณโตเร็วมาก ภายในปีแรกก็สูงท่วมหัว   และแตกกิ่ง ๕ หรือ ๖ กิ่ง (จำไม่ได้แน่) ตรงระดับเดียวกัน   แล้วลำต้นแทงยอดต่อไป ไม่นานก็แตกกิ่งระดับที่ ๒ ห่างออกไปประมาณเกือบๆ เมตร   ผมก็จัดการตัดกิ่งชุดแรกออกทั้งหมด เพราะมันอยู่ในระดับศีรษะ หากเก็บไว้เวลาเดินผ่านต้องก้ม   ไม่ช้าก็มีการแตกกิ่งระดับที่ ๓ อีก   เป็นเช่นนี้ไปเรื่อยๆ   แม้ขณะนี้อายุเกือบ ๑๕ ปี ความสูงประมาณ ๒๐ เมตร ก็ยังสูงขึ้นและแตกกิ่งระดับที่สูงขึ้นไปอีก   ผมเพิ่งสังเกตเห็นเมื่อเช้าวันที่ ๕ ก.พ. ๕๔

          การแตกกิ่งก้านสไตล์พญาสัตบรรณ คือแตกออกเป็น ๕ หรือ ๖ ก้าน ออกไปเป็นทอดๆ   กิ่งก้านจากกิ่งระดับที่ ๒ บางส่วนย้อยลงมาเตี้ยเกินไป ผมก็ตัดส่วนที่ย้อยลงมาทิ้งเสีย   ทำอย่างนี้เสมอมา

          จนเวลานี้ไม่ต้องตัดแล้ว   เพราะลำต้นมันสูงลิ่ว ประมาณ ๑๕ – ๒๐ เมตร   และเมื่อสูงประมาณ ๑๐ เมตร ตัวลำต้นก็แยกออกเป็น ๒ ลำ คู่กัน   กิ่งที่อยู่ล่าง และไม่โดนผมตัด มันหมดสภาพตายไปเอง   อาจจะเรียกได้ว่าพญาสัตบรรณเป็นไม้ทิ้งกิ่ง   กิ่งที่อยู่ล่างๆ ไม่ค่อยได้แดดก็จะตาย ผุ และตกลงมา   ถ้าเป็นกิ่งใหญ่ก็โดนรถที่จอดอยู่ข้างใต้เสียหายได้เหมือนกัน

          นอกจากทิ้งกิ่ง พญาสัตบรรณยังทิ้งใบ ในช่วงเข้าหน้าหนาว   หลังจากนั้นก็จะแตกยอดอ่อนและออกดอก

          เมื่อหลายปีมาแล้ว ใบของมันเกิดมีปุ่มเต็มไปหมด  เป็นอยู่ ๒ – ๓ ปี ก็หาย   และไม่เป็นอีกเลย

          มีคนบอกว่า รากของมันใหญ่และเข้าไปหนุนบ้าน ทำความเสียหาย จึงไม่ควรปลูกชิดบ้าน   โชคดีที่ผมปลูกห่างตัวบ้านกว่า ๔ เมตร  แต่ก็ห่างถนนคอนกรีตนิดเดียว   ไม่เห็นว่ารากของมันทำอันตรายแก่ถนนแต่อย่างใด   แต่ก็เห็นบนดินข้างต้นมีรากขนาดสักเท่าแขนเป็นแนวขนานดินอยู่อันหนึ่ง   โดยไม่ได้ลอยพ้นดิน

          เวลานี้ต้นที่บ้านผมให้ร่มเงาลดความร้อนอย่างดีเยี่ยม   และขนาดลำต้นโตจนโอบไม่รอบแล้ว ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางที่โคนต้นประมาณฟุตครึ่ง

 

วิจารณ์ พานิช
๓๑ ม.ค. ๕๔  ปรับปรุง ๕ ก.พ. ๕๔

 

        

ต้นพญาสัตบรรณอายุ ๑๕ ปี ยังแทงยอดสูงขึ้นไม่หยุดยั้ง

 

ภาพถ่ายจากมุมสูง ให้เห็นลักษณะการแตกยอดแตกกิ่งของต้นพญาสัตบรรณ

ถ่ายที่ รร. เดอะไทด์ บางแสน

[ขจิต ฝอยทอง]

• ดีแล้วครับที่ปลูกไกลบ้าน
• ตอนเขาออกดอกกลิ่นแรงมาก
• ขอบคุณครับ