ต้นกล้าน้อย….บนดอยสูง
ผมเดินทางไป เยี่ยมพี่น้องลาหู่ (มูเซอ) ในงาน วันรวมวัฒนธรรมลาหู่ จัดที่บ้านห้วยเฮี๊ยะ ต.ปางมะผ้า อ.ปางมะผ้า แม่ฮ่องสอน
ผมได้พบกับ “จะคือแน” หนุ่มลาหู่ วัน ๒๕ ปี กับครอบครัวเล็กๆของเขา จะคือแนมีลูก ๑ คน ช่วงก่อนผมเห็นเขาบ่อยๆที่ตัวอำเภอ เขาลงไปเรียนหนังสือ ที่วิทยาลัยชุมชน ด้วยความมุ่งมั่นที่จะเรียนให้จบจนได้ใบปริญญา ที่เขาวาดหวังไว้
ปัจจุบัน จะคือแน ขับมอเตอร์ไซต์ไปเรียนในเมืองแม่ฮ่องสอน เรียนที่ ม.ราชภัฎเชียงใหม่ (วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน) อีกไม่กี่ปีคงจะจบ...
จะคือแน ทักทายผม เขาคงแปลกใจที่เจอผมบนดอย ท่ามกลางบรรยากาศรื่นเริงของพี่น้องลาหู่ ในครั้งนี้
เขาดูท่าทางดีใจ และชวนผมไปนั่งจิบน้ำชา ก่อนที่จะนั่งคุยกัน หลายๆเรื่อง จะคือแน หยิบกระบอกไม้ใผ่บรรจุน้ำชาอุ่นๆ ไปสองกระบอก สำหรับเขาและผม
เราสองคนเดินหลบออกจากบริเวณงาน ไปนั่งคุยตรงเชิงเขา มองตรงจุดนี้ไปไกลสุดสายตา เป็นเขตชนกลุ่มน้อยสัญชาติพม่า วิวทิวทัศน์ที่นี่สวยงามเสมอในความคิดผม
“นึกว่าพี่ไม่มาเสียแล้ว...” จะคือแน ถามเปรยๆ “ผมมีเรื่องปรึกษาหลายๆเรื่องครับ กะว่าจะลงไปในเมืองแต่ผมไม่ค่อยมีเวลา” จะคือแน ถอนหายใจเล็กน้อย
มีอะไรหรือ...? ผมถามเขาขณะที่เขายังนิ่งเงียบ
“พี่ผมไม่สบายใจเลย ที่หมู่บ้านผมมีเรื่องขัดแย้งทะเลาะกันบ่อยๆ อีกอย่าง ประเพณีลาหู่ที่พี่เห็นวันนี้ ก็ไม่รู้ว่าจะมีอีกมั้ย”
เขาหยุดคุย ก่อนจะเล่าต่อ
“เด็กลาหู่เยาวชนรุ่นใหม่ไม่ค่อยสนใจ ผู้เฒ่าก็ทำพิธีพอเสร็จๆ ไม่ครึกครื้นเหมือนสมัยก่อน ผมกลัวประเพณีเก่าของลาหู่หายไปครับ...”
ผมพยักหน้า รับรู้สิ่งที่เขาเล่า...แล้วจะคือแน คิดยังไงละ?
เขานิ่งคิดสักครู่แล้วบอกกับผมว่า
“ผมอยากเก็บข้อมูล อยากเขียนไว้ กลัวมันหายไปเหมือนครั้งหนึ่งที่ผมเคยทำงานกับเครือข่ายลาหู่ปางมะผ้า แต่ตอนนี้เขาเลิกทำแล้ว...อีกหน่อยผมกลัวว่ารุ่นลูกผม จะไม่รู้ประเพณีลาหู่...”
เขาเปรยๆ สายตาล่องลอย “อีกอย่าง ชาวบ้านทะเลาะกันบ่อยๆ เรื่องเล็กๆน้อยๆ ครับ ผมอยากใช้วัฒนธรรมเก่าๆ ประสานความขัดแย้ง...” จะคือแน คิดและพูด ได้ตรงใจผม อาจเพราะเขาได้มีโอกาสร่ำเรียนและพัฒนาตัวเองบ่อยๆ เขาเคยทำงานกับเครือข่ายลาหู่ คำพูดบางคำของเขาทำให้ผมฉุกคิดหลายอย่าง ....
“มีคนบอกว่า ให้ปรึกษากับพี่ เผื่อจะได้ช่วยผมคิดว่าจะทำยังไง” จะคือแน บอกสิ่งที่เขาคาดหวัง
ผมยังไม่ตอบคำถามของเขา...ว่าจะทำยังไงต่อ...คิดอยากชวนเขาเข้าร่วม เวที”ชุมชนคนวิจัยเพื่อท้องถิ่น” แม่ฮ่องสอน
งานนี้เขาจะมีเพื่อน หลากกลุ่มชาติพันธุ์ ตั้งแต่ ชาวบ้าน นักวิชาการ มารวมตัวกันคุย เรื่องงานพัฒนาที่ใช้ “วิจัย”เป็นเครื่องมือ ...เวที แบบนี้หละ ที่จุดประกายให้คนมีใจ ได้เริ่มคิดกระบวนการพัฒนาต่อในชุมชนของตนเอง
ทุกเดือน ผมมักจะชวนชาวบ้านที่ สนใจ ไปร่วมสังเกตการณ์เวทีที่ว่า...และเรามีนักวิจัยเพื่อท้องถิ่นเกิดใหม่ๆทุกเดือน
...พวกเขาเหล่านี้ ได้มีโอกาสแก้ไขปัญหาชุมชนของเขาเอง โดยมีที่ปรึกษา นักวิจัยรุ่นพี่ ให้กำลังใจ..
ต้นกล้า...แห่งปัญญา งอกงามที่แม่ฮ่องสอน ทุกเวลา
ผมนัดแนะกับ จะคือแน ถึงวันที่จะพาเขาเข้าร่วมเวที “ชุมชนคนวิจัยแม่ฮ่องสอน” ดูเขาตื่นเต้น..และมีความหวังมากขึ้น
ผมจะพาเขาไปค้นหาคำตอบ...ที่เขาต้องการรู้ ...แล้ว วันหนึ่งเขาจะค้นพบด้วยตนเอง...
ตะวันตอนนี้บ่ายคล้อย แต่ไม่ทำให้อากาศร้อนแต่อย่างใด ลมพัดมาเอื่อยๆ ทำให้บ่ายวันนี้ทั้งสดใส และอบอุ่น ...เสียงเต้นรำ เคล้าแคนฟู่ลู่ ยังดังกระหึ่มทั่วดอย
เราทั้งสองยกกระบอกไม้ใผ่ ชนแก้ว (น่าจะเรียกชนกระบอก)กัน
...ก่อนที่ผมจะลาเขา ...ลงดอยไปก่อน
เรื่องของจะคือแน ยังมีอีกหลายเรื่องราว ...การเดินทางของ จะคือแนยังอีกยาวไกล ผมจะนำมาเล่าให้ฟังบ่อยๆครับ
ขอบคุณสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.) ที่ให้โอกาสเรา
ความเห็น (13)
- น่าสนใจมากครับ
- อยากไปเร็วๆแล้ว
- ขอสนับสนุนคนทำความดีครับผม
ต้นกล้า...แห่งปัญญา งอกงามที่แม่ฮ่องสอน ทุกเวลา
ประโยคนี้ชอบมากเลยคะ..."ต้นกล้า แห่งปัญญา"
ขอจดจำคำที่งดงามนี้ไปใช้บ้างนะคะ
อาจารย์ขจิต
อาจารย์มาเร็วจังครับ...ขอบคุณมากเลยครับ ที่ติดตามบันทึกผมทุกเรื่อง...ขอบคุณจากใจจริงๆครับ
พี่ Dr.Ka-Poom
ดีใจที่กลับมาแล้ว สร้างสีสรรค์ให้Gotoknow เหมือนเดิม
ผมอยากให้ ต้นกล้า แห่งปัญญา งอกงามทุกถิ่น แดนไทยครับ
สังเกตสาวลาหู่หมวกแดง ภาพแรกมั้ย นั่นหละครับ "ทุนนิยมผสมเสน่ห์แห่งดอย"
พี่ชายขอบครับ
เรื่องความขัดแย้ง เป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน เพราะผลประโยชน์ เพราะใจคนที่อดทนน้อยลง
ประเพณี วัฒนธรรม จะทำให้ความรู้สึกลบๆเหล่านั้น อ่อนลงและ เชื่อมประสานคนได้
ผมก็พบเห็นในบางพื้นที่ ครับ
ดิฉันก็ดีใจที่พลังของเราหลายๆ คนกลับมา
ไม่ว่าจะคุณจตุพรเอง...ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง...ที่ยังคงอยู่แห่งความเข้มแข็งและอุดมการณ์
คุณขจิตที่อารมณ์ดีและสนุกสนาน...คิดเชิงบวกเสมอต่อสังคม...
คุณชายขอบผู้เอาจริงเอาจัง..ในงานแห่งความถูกต้องและอุดมการณ์...
และอีกหลายท่าน...ที่คอยเป็นแรงหนุน..ช่วยกันขับเคลื่อนสังคม...และบ้านน้อยๆ ที่อบอุ่น ที่มีนามว่าบ้าน GotoKnow โดยมี ดร.คู่ขัวญ...ช่วยอยู่เฝ้า..สร้างและซ่อมแซม..บ้าน...รวมทั้งๆ เราช่วยท่านในการดูแล "บ้าน"นี้
- วิจารณ์ แล้ว วิจัย ทำให้ วิจักษณ์
- ใช่แต่ประเพณีลาหู่เท่านั้นที่กำลังจะหายไป
- ของคนเมือง บางอย่าง หายไปแล้ว
- ขอบพระคุณมากครับที่ตั้งวง "เล่า" ให้ฟัง
ท่านบวรดีจัง...ล้อมวงเข้ามาอีกคน
มาฟังเรื่องเล่าดีดี...และแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน...
อาจารย์ ผอ.บวร
วิจารณ์-วิจัย-วิจักษญ์ อ่านแล้วดูความหมายดีมากครับ
ขอบคุณอาจารย์ที่มาเยี่ยมและให้ข้อคิดเห็น
"เล่าสู่กันฟัง" ครับ
เข้ามาเยี่ยมช้าเพิ่งออกเวร
ขอปรับด้วยน้ำชาหนึ่งจอก
อยากชนจอกไม้ไผ่กับท่านบ้าง
ท่านจันทร์เมามาย
ขอบคุณท่านที่มาเยือน
ท่านได้มาชนจอกพันจอกกับผมแน่.. ปลายฝนต้นหนาวที่จะถึงนี้ (คิดว่าท่านเสร็จภาระกิจ..เรื่อง คุณภาพ รพ.แล้ว) เรามีนัดกันตะลุยเมืองปาย ป่าเหนือ ล่องเรือที่แม่ฮ่องสอน
งานนี้ได้คุยกับหลายๆท่านใน G2K แล้วครับ
"ตะลุยเมืองปาย ป่าเหนือ ล่องเรือแม่ฮ่องสอน"
ลองตามไปที่นี่ ครับ (คลิ๊ก)
พี่เมตตาครับ
ขอบคุณที่พี่มาเยี่ยมเยียนกันครับ
บันทึกผม บางทีก็ "สายลม แสงแดด"ครับ ตามประสาหนุ่มช่างฝัน (คนล่าฝัน) แต่ก็เขียนจากการทำงานในพื้นที่จริงๆ หยิบมาเล่าให้ทุกท่านฟัง
ขอบคุณกำลังใจครับ
ผมขอต้อนรับพี่ๆ มาเที่ยวแม่ฮ่องสอน ในทริปที่เราจะจัดใน ปลายฝนต้นหนาวที่จะถึงนี้ นะครับ
อยากสานฝันพี่เมตตาให้เป็นจริง...ครับ ดูจากแผนที่ประเทศไทยแล้ว หาดใหญ่ กับ ปาย ไกลกันมาก แต่ก็ใกล้กันด้วยความเข้าใจนะครับ
ขอบคุณครับผม