ภาษาเมืองล้านนาวันลคำตอน "เอี่ยง"

เอี่ยง เป็นภาษาเมืองล้านนาโบราณที่ยังมีให้ได้ยินในปัจจุบันแต่บางคนไม่เข้าใจความหมาย

ในเมืองล้านนา  มีสุภาษิตบอกกล่าวให้ละอ่อนหรือเด็กๆให้พิจารณาตนเองอย่าไปคิดในสิ่งที่เป็นไปได้ยากหรือเป็นไปไม่ได้   อาจจะทำให้เกิดความเสียหายแก่ตนเอง หรือส่วนรวมคือภาษิตกล่าวว่า "  บ่ดีตี๋กล๋องเอี่ยงฟ้า    บ่ดีขี่ม้าเอี่ยงตะวัน"

หมายความว่า    อย่าไปคิดตีกลองให้เอี่ยงหรือแข่งเสียงฟ้าร้อง  ฟ้าผ่า   เพราะเสียงกลองแม้จะดังมากเท่าใด  ก็ไม่สามารถแข่งกับเสียงฟ้าร้องฟ้าผ่าได้ ที่สุดกลองอาจแตกเสียหายก่อนเวลาอันควร

หรืออย่าไปคิดขี่ม้าไปเอี่ยงแข่งกับแสงตะวัน โดยหวังว่าจะให้ม้าวิ่งเร็วไปก่อนแสงตะวันก่อนตกดิน   ม้านั้นแหละจะตายเสียก่อน

คำว่า"เอี่ยง"  จึงเป็นคำบอกกล่าวให้ลูกหลานได้เปลี่ยนวิธีคิดที่จะทำอะไรก็ตามไม่ควรจะคิดไปเอี่ยงแข่งกับผู้อื่นที่เหนือกว่า   แม้จะมีอุดมการณ์ว่า  ความพยายามอยู่ที่ไหนความสำเหร็จอยู่ที่นั่นก็ตาม   จะเห็นว่าแม้บางคนพยายามแล้วสุดความสามารถก็ไม่สามารถเอี่ยงกับผู้อื่นได้   เป็นต้น    ทั้งนี้ต้องฉุกคิดว่า  ความสามารถของแต่ละคนย่อมแตกต่างกัน     เขาป็นนายแพทย์เราอยากเป็นกับเขาบ้าง  แต่เราไม่เก่งเหมือนเขาเรียนเมื่อใดตกเมื่อนั้น  ก็ป่วยการที่จะไปแข่งกับเขาที่เก่งกว่า หากไม่ยับยั้งความคิด   หวังมากเกินไปกลายเป็นบ้า ไปโน่นเลย

เอี่ยง  จึงเป็นคำที่เตือนคนให้พิจารณาตนเอง    ให้รู้จักตนเองว่ามีความสามารถเหมาะสมในด้านใด    ควรเลือกเรียน   เลือกทำงานในด้านใดที่จะทำให้ตนเองมีความสุขตามความถนัด   ความสามารถของตนเองอย่งแท้จริง

พยายามค้นหาตนเองให้พบและจะไม่ต้องไปเอี่ยงกับใครๆเขา...นั่นแหละคือสุขแท้ในชีวิตชาตินี้

เอี่ยง   จึงมีประโยชน์ด้วยประการฉะนี้แลเฮย.....

[อี่น้องผัดเวิ้ง]

ขอบคุณเจ้า

[โยธินิน]

สมัยเป็นเด็กจะได้ยินอีกคำหนึ่งว่า เถี่ยง จากตาเวลาพูดถึงการแข่งขัน สลับกับคำว่า เปี๊ยะ ด้วย เช่น เถี่ยงเฮือ หมายถึง แข่งเรือ แต่คำว่าเปี๊ยะ นี่เป็นการอวดกัน

ขอบคุณมากเลยครับที่เอาคำโบราณมาพูด เพราะลืมไปจริง ๆ ว่ามีคำนี้อยู่