273 : คำตอบ - ท่าที่ลดความเสี่ยงจากฟ้าผ่า

 

ใน บันทึกก่อนหน้านี้ ได้ถามคำถามเกี่ยวกับฟ้าผ่าเอาไว้

ต่อไปนี้คือเฉลย พร้อมคำอธิบาย ครับ

 

---

 

---

คำตอบ : B นั่งยองๆ เท้าชิด มือปิดหู ปลอดภัยกว่า นอนราบ

เหตุผล :

เดิมทีนั้น นักวิชาการเคยเชื่อว่า หากอยู่ในที่โล่งแล้วหาที่หลบฟ้าผ่าที่ปลอดภัยไม่ได้ (หรืออยู่ไกลเกินไป) ก็ควรนอนราบลงกับพื้น ด้วยเหตุผลที่ว่า ฟ้าผ่ามักจะฟาดลงมาที่จุดสูงในบริเวณหนึ่งๆ เราจึงควรทำตัวให้ต่ำที่สุดโดยการนอนราบ

แต่จากหลักฐานจำนวนมากทำให้เราทราบว่า คน (หรือสัตว์) ที่ได้รับอันตรายจากฟ้าผ่า มักจะไม่ได้โดนฟ้าผ่ามาที่ร่างกายโดยตรง (ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ แต่น้อย) แต่กลับโดน กระแสไฟฟ้าที่ไหลมาตามพื้น (ground current) ทำร้ายมากกว่า

กระแสไฟฟ้าที่ไหลมาตามพื้นเกิดจากการที่ฟ้าผ่าลงบนพื้นแล้วกระจายออกไปโดยรอบ หรือฟ้าอาจผ่าลงบนวัตถุสูง (เช่น ต้นไม้) แล้วไหลลงตามลำต้น เมื่อกระแสไหลถึงโคนต้น ก็จะกระจายออกไปตามพื้น (หากพื้นชื้นแฉะ เช่น ฝนตก ก็จะทำให้กระแสไหลได้ง่ายยิ่งขึ้น)

กระแสไฟฟ้าที่ไหลไปตามพื้นอาจไปได้ไกลแค่ไหน โปรดดูตัวอย่างภาพนี้ได้!

รอยไหม้บนพื้นสนามกอล์ฟที่เกิดจากฟ้าผ่าลงที่จุดซึ่งปักเสาธง

 

ในทางฟิสิกส์และวิศวกรรมไฟฟ้าจะกล่าวถึง แรงดันไฟฟ้าช่วงก้าว (step voltage) ซึ่งหมายถึง ความต่างศักย์ที่ตกคร่อมจุด 2 จุดของร่างกายของคน สัตว์ หรือวัตถุใดๆ ยิ่งจุด 2 จุด อยู่ห่างกันมากเท่าไร (เช่น เรายืนบนพื้น โดยที่เท้าทั้งสองแยกห่างจากกัน) โอกาสที่แรงดันไฟฟ้าช่วงก้าวก็จะมากตามไปด้วย ส่งผลให้กระแสที่ไหลมาตามพื้นเข้าสู่ตัวเรา ร่างกายสัตว์ หรือวัตถุนั้นได้มากขึ้น

นั่นคือ เราอาจลดความเสี่ยงจากการถูกกระแสไฟฟ้าที่ไหลมาตามพื้นลงได้โดยขยับเท้าให้ชิดกัน (เพื่อลดแรงดันไฟฟ้าช่วงก้าวให้เหลือน้อยที่สุด)

 

แล้วทำไมจึงไม่ควรนอนราบ?

การที่คนนอนบนพื้น ไม่ว่าจะท่าไหน (นอนหงาย นอนคว่ำ ท่าปางไสยาสน์ ฯลฯ) ก็จะมีจุดแตะพื้นอย่างน้อย 2 จุดที่อยู่ห่างกันเสมอ นั่นคือ กระแสไฟฟ้าที่ไหลมาตามพื้นสามารถวิ่งเข้าร่างกายที่จุดหนึ่ง ผ่านร่างกาย แล้วออกไปอีกจุดหนึ่ง ครบวงจรพอดี! ดังนั้น ท่านอนจึงไม่เหมาะกับการลดความเสี่ยงจากฟ้าผ่า

 

ในขณะเดียวกัน เราก็ไม่ควรยืน เพราะทำให้ตัวเราสูง ซึ่งนอกจะเสี่ยงต่อฟ้าผ่าแล้ว ยังอาจมีสิ่งของต่างๆ ปลิวมากับลมแรงทำอันตรายเราได้ เมื่อนอนก็ไม่ได้ ยืนไม่เหมาะ จึงเหลือท่าเดียวคือ นั่งยองๆ ทำตัวให้เล็กที่สุด

ส่วนที่ต้องปิดหู ก็เพื่อป้องกันอันตรายจากเสียงฟ้าร้อง (หากเกิดฟ้าผ่าใกล้ๆ ตัวเรา)

 

---

อ้างอิง

• The Lightning Crouch : http://www.edu4hazards.org/lightning_crouch.html
• KIDS' LIGHTNING INFORMATION AND SAFETY : http://www.kidslightning.info/lsaftposi.htm

---

 

 

 

[ขจิต ฝอยทอง]

เย้ๆๆเดาถูก เจอพี่ชิวต้องหาเรื่องให้เลี้ยงเสียหน่อย อิอิๆว่างเมื่อไรมาให้ผมเลี้ยงสเต็กบ้างนะครับ...

[บัญชา ธนบุญสมบัติ]

อ.แอ๊ด 014

         ยินดีด้วยครับที่รอดจากฟ้าผ่ามาได้ ไม่กลายเป็นสเต็ก ;-) ไว้พี่โฉบไปแถวๆ กำแพงแสนเมื่อไร ได้ไปกินสเต็กด้วยกันแน่!

         ไปสอนเรื่องเมฆเลยเป็นไงครับ หรือพับกระดาษก็ได้ (ตอนนี้บ้าอยู่ 2 เรื่องเท่านั้น

หากไม่นับเรื่องต่อต้าน Pseudo-Science จนถูกคนบ้าโทรมาด่าแล้ว...อิอิ)

[ขจิต ฝอยทอง]

• เรื่องนี้
• ขอต่อต้านด้วยคน
•  Pseudo-Science จนถูกคนบ้าโทรมาด่าแล้ว...
• แย๊กมีแบบนี้ด้วย
• แต่เรื่องทำความจริงให้ปรากฏนี่น่าทำครับ

[บัญชา ธนบุญสมบัติ]

อ.แอ๊ด

       ต่อต้าน พี่ หรือต่อต้าน คนบ้าคนนั้น คร้าบบบบ....อิอิ

       ไว้เจอกันจะเล่าให้ฟังครับ 'คนบ้าคนนั้น' น่าจะเป็นคนดังคับสังคมไทยซะด้วยยยยย 555

[Boo]

๕ ๕ ชอบคำตอบคห. ๒ อ.หมอเมฆค่ะ .. แหม ปูตอบผิด จะมีรางวัลที่โหล่ไหมคะ ๕ ๕

วันนี้น้องฟ้าอันดามันร้องไห้ปานปริ่มจะขาดใจค่ะ ไม่กลัวฟ้าผ่าค่ะ อ๋อต้องทำตัวให้เล็กที่สุด ถนัดค่ะ ;)

ปล. อ.หมอเมฆฝากชิมสเต๊กเผื่อ ๒ จานใหญ่ๆ ด้วยนะคะ ;)  ปูส่งเมฆทางเมลแล้วนะคะ

[บัญชา ธนบุญสมบัติ]

คุณปูไปกำแพงแสนให้ อ.แอ๊ด 014 เลี้ยงสเต็กเลยครับ ขอจานใหญ่ อิ่มทั้งวัน ;-)

[หนานเกียรติ]

เย้...ตอบถูกด้วย....

[blue_star]

แหะๆ พี่ชิว ดาวเดาผิด แต่ทำตัวได้ถูก คงไม่โดนฟ้าผ่าตาย...

ที่สำคัญยังไม่เคยไปสาบานอะไรเอาไว้ 555

อยากรู้เรื่อง ต่อต้าน Pseudo-Science จนถูกคนบ้าโทรมาด่าแล้ว บ้างอ่ะ

ปล. สเต็กที่กำแพงแสนจานใหญ่มากค่ะ...ตอนดาวพาตัวเองไปให้ท่านพี่เลี้ยง กินไม่หมดเลย เสียดายมากๆ

[ณัฐรดา]

สวัสดีค่ะ

มาเรียนรู้การเอาตัวรอดเวลาฟ้าผ่า

วันศุกร์ขับรถพาลูกกลับจากระยอง เห็นฟ้าผ่ายินฟ้าร้องตลอดทาง แถมเปรี้ยงลงสองข้างทางที่ดูเหมือนจะไม่ไกลด้วย

สว่างเป็นเส้นสายใกล้บ้างไกลบ้าง ตลอดทางเลยค่ะ

สบายดีนะคะ

[Wasawat Deemarn]

นั่งยอง ๆ ทำตัวให้เล็กที่สุด ;)...

ทำตัวให้เล็กนี่ ลำบากจริง ๆ ครับ 555

วิทยาศาสตร์มหัศจรรย์จริง ๆ

ขอบคุณครับ ท่านพี่ชิว ;)

[พระครูปลัดวันชัย อติภทฺโท(ไทยตรง)]

เพิ่งจะรู้นะการนั่งยองๆ เอามือปิดหูว่าป้องกันฟ้าผ่าได้ ส่วนท่านอนราบก็คิดจะตอบก็ผิดเสียแล้วจ๊ะ จะได้แนะนำญาติโยมป้องกันภัยจากฟ้าผ้าจ๊ะ แต่พวกที่ชอบสาบาญที่ก็ไม่แน่ว่าจะช่วยได้หรือเปล่า.....ฮิ...ฮิ...ฮิ..(หัวเราะจ๊ะ)

[naree suwan]

• แฟนคลับฟ้าผ่ามาแล้วน้องชิว ฝนทิ้งทวนปีนี้บ้านพี่โดนฟ้าลงอีกแล้ว หลังจากไม่โดนมา 5-6 ปี
• ขออธิบายคำว่าฟ้าลงก่อน บ้านพี่อยู่ติดภูเขาและฟ้ามักจะผ่าต้นไม้บนเขาดำเป็นตอตะโกเกือบทุกปี ทำให้บ้านพี่โดนหางเลขของสายฟ้าไปจังๆหลายครั้ง เสียทีวีไปหลายเครื่อง กว่าจะรู้ว่าต้องทำอย่างไรเมื่อฝนตก
•  4 วันก่อนแม่เล่าให้ฟังทางโทรศัพท์ว่า ฝนตกช่วงเย็นและฟ้าร้องครืนๆ แม่ก็สับคั๊ตเอ้าท์ไฟในบ้าน ถอดปลั๊กทีวี ตามความเคยชิน
• ขณะกำลังเอื้อมมือผ่านเหล็กดัดจะปิดหน้าต่างห้องนอน เห็นสายฟ้าสว่างแว๊บ ด้วยสัญชาติญาณแม่บอกว่าแม่นั่งยองๆยกมือปิดหูทันที ฟ้าผ่าเปรี้ยงบ้านไม้สะเทือน แสงไฟวาบขึ้นที่โทรศัพท์บ้านที่วางอยู่ข้างทีวี
• มิหนำซ้ำกระแสไฟยังวิ่งลงไปที่ห้องน้ำใต้ถุนบ้านซึ่งเป็นหลอดไฟแบบตะเกรียบหลอดไฟสว่างพรึบและแตกกระจาย พ่อพี่ซึ่งอยู่ห้องด้านล่างรีบวิ่งขึ้นมาบนบ้านทันที
• เมื่อตรวจสอบความเสียหายหลังจากฝนหยุดตก แล้วปรากฎว่าตัวรีซีพเวอร์จานดาวเทียมยี่ห้อสามารถ ด้านบน(ตัวจานอยู่บนหลังคาบ้านข้างห้องแม่พี่)และตัวรับที่อยู่ข้างๆทีวี พัง โทรศัพท์ก็พัง1 เครื่อง (โทรศัพท์อีกเครื่อง ที่อยู่อีกห้องไม่เป็นอะไร)หลอดไฟระเบิด 1 หลอด
• แม่บอกว่า ถอดสายโทรศัพท์ไม่ทัน โชคดีที่ ทีวี 3 เครื่อง ไม่เป็นไร
• น่าแปลกที่จานดาวเทียมแบบจานดำโปร่งๆไม่ยักจะเป็นอะไร(บ้านพี่มีจานดาวเทียม 2 จานเพราะเื้สื้อคนละสี 555 ล้อเล่น) ฟ้าลงที่จานโลหะ
• ย้อนกลับไปเริ่มต้นใหม่ แม่พี่สับคัตเอ้าไฟบ้านแล้ว แต่กระแสที่ไฟยังวิ่งสร้างความเสียหายไปทั่วบ้านเป็นผลพวงของหางฟ้าผ่า บ้านน้าพี่ที่อยู่ติดกันไม่เป็นอะไรเลย แต่บ้าน อีก 2- 3 หลังในละแวกบ้าน ทีวีพังทุกบ้าน
• บ้านพี่เป็นบ้านไม้ชั้นเดียวใต้ถุนสูง(พี่ถึงมีเพื่อนเล่นเป็นค้างคาวฝูงนึงไง) ถ้าฟ้าผ่าเต็มๆก็จะเหลืออะไร แม่บอกว่าฟ้าคงผ่าต้นไม้บนเขาข้างบ้านเพราะควันขึ้นจากยอดไม้
• นักสำรวจทรัพยากรธรณีจากโรงเรียนนายร้อย จปร.เคยมาสำรวจภูเขาหลังบ้านพี่แล้วบันทึกไว้ว่ามีแร่ธาตุมากมาย และนครนายกแถวๆบ้านพี่ซึ่งอยู่หน้าเขาใหญ่ถูกระบุว่าเป็นพื้นที่เสี่ยงที่มีฟ้าผ่าได้ตลอดเวลา
• ปรากฏการฟ้าลงที่บ้านพี่เจอกับตัวเอง 2 ครั้ง แม้เราจะสับคั๊ตเอ้าท์ไฟบ้านแล้ว ยังเห็นกระแสไฟวิ่งไปทั่วบ้านไฟแว๊บขึ้นมาตามปลั๊กไฟทุกปลั๊ก สร้างความเสียหายตลอด
• คงสงสัยว่าโดนบ่อยๆทำไมไม่ติดสายล่อฟ้าจะบอกว่าแทบจะช่วยอะไรไม่ได้ ทั้งโรงพยาบาลประจำจังหวัด และโรงแรมที่มีเสาสายล่อฟ้าโดนเข้าไปเต็มๆกันถ้วนหน้า จนคนที่นี่ชินเสียแล้ว
• ขอยืนยันบันทึกนี้ของน้องชิว ว่านั่งยองๆ เอามืออุดหูดีที่สุดเพราะแม่พี่รอดพ้นจากอาการหูดับไปได้ และปลอดภัยเพราะละมือจากหน้าต่างเหล็กดัดในเสี้ยววินาที
• ที่เมืองลิงฝนก็ตกหนักมาและฟ้าคำรามหลายวันแล้ว ฝนทิ้งทวนรอบนี้ขอให้ทุกคนปลอดภัยจากฟ้าผ่านะคะ

[นงนาท สนธิสุวรรณ]

ขอบคุณค่ะ..ท่านี้เป็นสัญชาติญาณในตนเองดีค่ะ..

ภาพมังกรไฟบนท้องฟ้าเหนือตึกใกล้ SCB..

[เกษตร(อยู่)จังหวัด]

งั้นเราควร นั่งยอง ๆ ยกขาข้างหนึ่งขึ้น ดีไหมครับ อิอิ