ชื่อภาษาไทยของ Palliative Care
มีคำถามทั้งจากชาวต่างชาติและคนไทยด้วยกันว่า จะแปลคำว่า Palliative Care เป็นภาษาไทยว่าอย่างไรดี
- การดูแลเพื่อบรรเทาอาการ เป็นคำแปลตามรูปศัพท์ตรงไปตรงมา
- การดูแลแบบประคับประคอง น่าจะตรงกับคำว่า supportive care มากกว่า ซึ่งครอบคลุมการดูแลที่กว้างมาก รวมไปถึงการดูแลภาวะข้างเคียงจากการรักษา เช่น รังสีรักษา เคมีบำบัดในโรคมะเร็งด้วย
- การดูแลผู้ป่วย/คนไข้ระยะสุดท้าย น่าจะตรงกับคำว่า end of life care หรือ terminal care มากกว่า ในช่วงแรกที่ผมทำงานด้าน palliative care ผมใช้คำว่า การดูแลผู้่ป่วยในมรณวิถี ด้วยซ้ำ ซึ่งมุ่งเน้นเฉพาะคนไข้ที่ใกล้จะเสียชีวิตแล้วเท่านั้น เรียกได้ว่าเป็นเพียง subset หนึ่งของ palliative care
- ชีวันตารักษ์ คำนี้ นพ.มโน เลาหวณิช ประธานมูลนิธิชีวันตารักษ์คนปัจจุบัน เป็นผู้ริเริ่มใช้ตั้งแต่ยังเป็นพระเมตตานันโท มาจาก ชีว=ชีวิต อันตะ=ที่สุด หมายถึง ที่สุดแห่งชีวิต การรักษาเมื่อถึงวาระที่สุดแห่งชีวิต หรืออาจแปลโดยนัยว่า การรักษาอย่างสุดกำลัง สุดหัวใจ และเป็นชื่อที่หน่วย palliative care โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ นำมาใช้ แต่เปลี่ยนเป็น ชีวันตาภิบาล เพื่อเน้น care คือ การดูแล การอภิบาล
- บริรักษ์/บริบาล หน่วย palliative care โรงพยาบาลศิริราช ใช้คำว่า ศูนย์บริรักษ์ ซึ่งมุ่งเน้นความหมายการดูแลรักษาอย่างครอบคลุมทุกด้าน
- การบริบาลบรรเทา เป็นคำที่ พ.อ.นพ. สุรจิต สุนทรธรรม กรรมการจัดทำพจนานุกรมศัพท์แพทยศาสตร์ ราชบัณฑิตยสถาน เป็นคนริเริ่มใช้ในเครือข่าย ผู้สร้างสรรค์ระบบสุขภาพไทยและผู้ปฏิบัติการฉุกเฉิน
ตอนนี้โดยส่วนตัวแล้ว ผมชอบคำสุดท้ายของท่านอาจารย์สุรจิต บริบาลบรรเทา มาก เพราะ
- ตรงไปตรงมา อ่านแล้วเข้าใจทันทีไม่ต้องแปลกันอีก
- ยังคงความหมายของคำว่า care ใน บริบาล ซึ่งเป็นจุดเน้นของการดูแลรักษานี้
- บริบาล ที่มีความพ้องเสียงกับ palliative
- บริบาลบรรเทา มีตัวอักษรพ้องกันอย่างงดงาม และย่อเป็น บบ. ได้ด้วย
ท่านผู้อ่านละครับ มีความเห็นเรื่องนี้อย่างไร
ความเห็น (27)
- สวัสดีค่ะ
- แวะมาชวนเชียร์ฟุตบอลนะค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
- นอนดึกแล้วความดันขึ้น ผมขอรอตื่นเช้ามาดูสรุปข่าวดีกว่าครับ
- ดูแลสุขภาพด้วยนาครับ
สวัสดีค่ะ
ชอบเหมือนคุณหมอค่ะ การบริบาลบรรเทา สั้น ๆ และอ่านง่ายไม่ต้องแปลยืดยาวนะคะ
- ขอบคุณครับ ได้คุณครูมาให้ความเห็นเรื่องนี้
ท่านอาจารย์สุรจิต ได้กรุณาเขียนอธิบายคำเพิ่มเติมมาดังนี้ครับ
ปริ- ๑ [ปะริ-] เป็นอุปสรรคในภาษาบาลีและสันสกฤต, ใช้นําหน้าศัพท์อื่น
แปลว่า รอบ เช่น ปริมณฑล.
บาล (แบบ) ก. เลี้ยง, รักษา, ปกครอง, เช่น บาลเมือง, โดยมากใช้เป็น
คําหลังสมาส เช่น โลกบาล รัฐบาล นครบาล โคบาล นิรยบาล.
(ป., ส. ปาล).
คำว่า "บริ-" มาจากคำว่า "ปริ-" ในภาษาบาลีและสันสกฤต แปลว่า "รอบ" ดังนั้น "บริบาล" จึงเป็นการดูแลรักษาอย่างรอบด้าน ซึ่งไม่ใช่เฉพาะการเจ็บป่วย แต่รวมไปถึงการดูแลครอบครัว เศรษฐกิจ สังคม และอื่นๆ อย่างรอบด้านด้วยครับ
โดยส่วนตัวกำลังคิดว่า "บาล" ที่เราใช้กัน ได้เป็น non-specific term ไปแล้ว คือ หมายถึง "รักษา" เช่น โรงพยาบาล พยาบาล อภิบาล ฯลฯ
ดังนั้นผมเลยยังไม่ in มาก เมื่อเติมบรรเทาลงไป หรือการให้การบริบาล ก็เป็น general term ของการดูแลอีกเช่นกัน
อาจจะเป็นเพราะรสนิยมของผมเอง ที่มองว่า palliative care นั้นมันค่อนข้างจะไปทาง "มากขึ้น สำคัญขึ้น" เลยเป็นที่มาที่ได้ใช้ "อภิ..." ลงไปกับคำ "ชีวันตา" เป็น "ชีวันตาภิบาล" ไปๆมาๆดูจะเป็น highlight ของการดูแลรักษาทั้งหมด แม้จะไม่ใช่ highlight ของทางมุมวิชาชีพของเรา แต่เป็น highlight ทางมุมสังคมวิทย มานุษยวิทยา
เห็นด้วยว่า "ชีวันตารักษ์" หรือ "ชีวันตาภิบาล" ก็อาจจะไม่ติดตลาด เพราะกลิ่นบาลีสันสกฤตเยอะ อาจจะลงเอยไปเป็นศัพท์อย่าง "คัพภวิทยา (embryology)" หรือ "หทัยวิทยา (cardiology)" "วักกะวิทยา (nephrology)" ซึ่งไม่ค่อยจะมีคนใช้หรือคนเข้าใจเท่าไร แต่สำหรับที่ใช้อยู่นี้ ก็สนุกดีเวลาคนถามครับ ว่าแปลว่าอะไร มาจากไหน
- ใช่ครับสกล ชื่อของเรามี เสน่ห์ ตรงที่เปิดโอกาสให้ได้อธิบายความหมาย ไม่โจ่งแจ้ง label คนไข้ชัดเจนเกินไป
- แต่ก็คงไม่ติดปากคนทั่วไป เพราะ บางทีเราก็ยังเขียนกันผิดๆเอง นะครับ
กุ้งชอบชื่อนี้ค่ะอาจารย์ บริบาลบรรเทา ได้ยินครั้งเเรกวันที่ไปประชุมเครือข่ายก็ปิ๊งเลย เอาเลยค่ะกุ้งเชียร์ หน่วย Palliative care
ศรีนครินทร์ยังไม่มีชื่อเลยค่ะอาจารย์ เคยได้ยินอาจารย์มดคุยถึงการประกวดตั้งชื่ออยู่ค่ะ สงสัยกุ้งจะมาหาชื่อเเถว gotoknow นี่เเหละมังคะ ให้พี่น้องชาว gotoknow ช่วยกันตั้งหน่อย ไปดูคนไข้เวลาเเนะนำตัวก็เเนะนำตัวย๊าว ยาว อาจารย์เต็มช่วยที กุ้งสบายดีที่สิงคโปร์ค่ะ เเต่คิดถึงบ้านมาก มาก
- น้องกุ้งใช้วbธีเดียวกับผมเลยครับ หาเอาใน G2K
เห็นตามคุณหมอและครับ
เคยได้ยินคำว่าบริบาล เช่นชื่อโรงเรียนสอนพยาบาลดูแลผู้ป่วย และชั้นเรียนเด็กเล็กก่อนอนุบาล เคยได้ยิน ผมอยู่ชั้นบริบาลครับ ;)
ตอนนี้ชอบคำว่า บริบาลบรรเทา ค่ะ เพราะยังคิดคำที่เหมาะสมกว่าไม่มี จะบอกว่า ทรมาภิบาล หรือ ทรมานบรรเทา ก็ดูชอบกลอยู่ ;)
ขอลงคะแนนให้ บริบาลบรรเทา เป็นการผสมคำชั้นเทพ สองคำมารวมกันกลายเป็นอีกคำที่ดูดี เข้าใจง่าย และก็ชอบ ชีวันตาภิบาล คำนี้จะดูเป็นทางการ เหมาะกับไว้เขียนงานเชิงวิชาการค่ะ
ขอบพระคุณอาจารย์หมอค่ะ ได้เรียนรู้คำศัพท์ใหม่ๆ Palliative care
ตอนนี้ที่ทองผาภูมิอากาศเย็น ฝนตกทุกวันครับ ขจิตรายงาน ไปกี่วันที่โอมพุเตย เผื่อว่างจะได้ไปก่อกวน บรรยายเรื่องอะไรครับ
- ขอบคุณครับ ปู่เบฯ
- ครับ มีทั้ง ใหญ่-อภิ เล็ก-อนุ รอบๆ-บริ ปริ ภาษาไทยเรานี้ร่ำรวยจริงๆครับ
- ไปแค่ ๒ วัน คืนเดียวครับ คือ ถึงเย็นวันพฤหัส ๑๕ แล้วกลับบ่ายวันศุกร์ ๑๖
- สงสัยต้องเอาแจ็กเก็ตตัวเก่งไปด้วย ถ้าอากาศเย็น
- บรรยายเรื่องมะเร็งให้สถาบันมะเร็ง ครับ
ชอบบริบาลบรรเทาเช่นกัน..อาจารย์อธิบายได้เข้าใจดีมากค่ะ..การดูแลผู้ป่วยมีความยากละเอียดอ่อนต้องเข้าถึงและเข้าใจนะคะเพราะแต่ละคนแต่ละครอบครัวอยู่บนความแตกต่าง..ขอบคุณค่ะ
ภุชงค์ เหล่ารุจิสวัสดิ์
ผมว่าก็คงต้องเอาสักคำที่สากล เพื่อตั้งเป็นชื่อเดียวกันของไทยนะครับ
ม่ายงั้นสงขลาอย่าง จุฬาอย่าง ศิริราชอย่าง ชวนสับสน
คงต้องหาวันประชุมและตกลงกัน ถ้าจะไม่แปลก็เอาทับศัพท์ไปเลย
น่าจะจำเป็นแล้วนะครับ ที่จะต้องตกลงกันระดับประเทศ จริงๆ
ว่าเราจะใช้คำไหนกันแน่
สำหรับความคิดเห็นผม vote บริบาลบรรเทา ด้วยหนึ่งเสียง
(BB ทันสมัยดี)
แต่ในการใช้ เวลาเอ่ยปากสอนนิสิตนักศึกษาแพทย์ ถ้าใช้คำนี้ไม่รู้จะอารมณ์ไหน
- ชอบ บบ. อีกคนนะครับ
ภุชงค์ ครับ
- เรื่องนี้ผมเห็นต่าง ผมรู้สึกดีกับการที่แต่ละแห่งใช้ต่างกัน มันหลากหลาย เก๋ไปอีแบบ พอบอกชื่อปุ๊บรู้เลยว่า ของที่ไหน
- เพียงแต่ว่าองค์กรกลางระดับประเทศนี่สิ จะใช้ใข้คำอะไร จะใช้ทับศัทพ์ก็ดูหัวมงกุฎท้ายมังกร มีคำไทยปนฝรั่ง ไม่เนียนครับ
- ว่าแต่ว่า ..ที่จุฬาฯ ใช้ว่าอะไรแล้วนะครับ แชมป์เคยบอกผมทีนึงแล้ว แต่ลึมไป
- แล้วว่างๆช่วยส่งรูป บบ. ที่เหมือน คนหลับตาพริ้ม มาให้ดูด้วยสิครับ
amornmay maharaj nakhorn ค่ะอาจารย์
ขอเสนอคำที่ชอบนะคะ... อนันตะบริบาลค่ะ หมายถึงการดูแลที่กว้างไกลไร้ขอบเขต ค่ะ
ไม่แสดงตน
- น้องอมรพรรณ หรือเปล่าครับ
- ดีครับ จะได้เลือกคำที่ติดหูที่สุดมาใช้กัน น่าจะเป็น อนันตบริบาล มั้ย
อนันตะบริบาล
ขอบคุณค่ะที่อาจารย์ทราบ.....อาจารย์คะตอนนี้มี case ที่แพทย์ท่านหนึ่งขอให้เข้าไปช่วย approach เพราะแพทย์บอกว่าผู้ป่วย apathy มาก แต่หนูขอเวลาไปเติมจิตให้เต็มจากแม่ที่บ้านและเยี่ยม case เร่งด่วนที่บ้านผู้ป่วยอีกรายก่อนค่ะ...แล้วจะขออนุญาติเล่าให้ฟังและขอความกรุณาขอคำแนะนำนะคะ....ขอบพระคุณล่วงหน้าค่ะ....
อนันตะบริบาล
- จะรออ่าน แบบเป็น บันทึกเปิดตัว ครับ
ลัญฉน์ศักดิ์ อรรฆยากร
เรียนอาจารย์
ผมชอบคำทั้ง ๒ ข้างต้นแต่พยายามหาคำที่อาจจะได้อารมณ์เฉพาะเจาะจงมากขึ้น อย่างคำว่า "ขันธาภิบาล" เป็นอย่างไรบ้างครับ พอดี ภาวะ Palliative นี้ผมเห็นว่า กายกับจิตที่ทำงานร่วมกันกำลังต้องได้รับการดูแลเอาใจใส่เป็นสำคัญ ละเอียดอ่อนอย่างเชื่อมโยง
ก่อนเวลาที่แยกจาก ขันธ์ ๕ ที่ตั้งอยู่ ถึงเวลาที่จะถูกให้ความสำคัญกับทุกส่วนดังนี้
รูป คือ physical condition and suffering
เวทนา คือ emotional and physical pain or any disturbing sensations
สัญญา คือ ความทรงจำที่ดีๆ ที่เกิดขึ้นทั้งในอดีตและปัจจุบัน เกิดขึ้นได้ด้วยผู้ดูแลที่ดี ทั้งในและนอกครอบครัว แบบครบวงจร
สังขาร คือ ความคิด ความปราถนา ที่ผู้ป่วยสามารถจะทำให้สำเร็จก่อนจากไปอย่างสงบ
วิญญาณ คือ การยกระดับจิตใจ ความเชื่อมั่น ความภาคภูมิใจในชีวิต ให้พร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นอย่างมั่นคง
ส่วน "อภิบาล" ก็ทราบกันดีอยู่แล้วถึงการดูแลรอบด้าน ปัจจัย๔ ทั้งสังคม เศรษฐกิจ งานอาชีพ เป็นต้น ที่เป็นองค์ประกอบของการดำเนินชีวิตที่เหลืออยู่
ลัญฉน์ศักดิ์ อรรฆยากร
จิตแพทย์และแพทย์ฝังเข็ม
อาจารย์ลัญฉน์ศักดิ์
- ขอบคุณครับ ขอโทษที่ตอบช้า เพราะไม่สบายหลายวันครับ
- ดีใจครับที่จุฬาฯมีอาจารย์ที่สนใจเรื่องนี้อีกคน
(เผื่อเป็นตัวเลือกนะครับ)
บริบาลชีพ
- ออกเสียงพ้องกับ palliative มากๆ
- มี 4 พยางค์เหมือนกัน
- ได้ความหมายของคำว่าบริบาลเช่นกัน
- เรียกชื่อเต็มง่ายกว่า บริบาลบรรเทา เพราะออกเสียงสั้นกว่า