"ผู้หญิงคนนี้กับผู้ชายคนนั้น"

อานิสงค์ของการพบเจอกัน ยิ่งใหญ่กว่าที่คิด

       "รอเดี๋ยวนะคะอาจารย์ รอผู้หญิงอีกคนหนึ่งก่อน" คำบอกกล่าวของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทันตสาธารณสุขของโรงพยาบาลชุมชนแห่ง ในขณะที่กำลังได้รับการเช้าเยี่ยมเพื่อให้คำแนะนำการพัฒนาคุณภาพ ด้วยเหตุที่ว่าเธอผู้นี้เป็นผู้ที่มีความสำคัญกับเรื่องนี้มาก งานนี้ก็เลยทำให้ทุกคนในที่นั้นต้องรอเธอไปด้วย

             ผู้หญิงคนนี้ก็คือ ทันตาภิบาลสาวสวยคนหนึ่ง (เธอบอกแบบนั้น ทุกคนก็เห็นพ้องต้องกันว่าเป็นแบบนั้นก็ได้) แล้วผู้ชายคนนั้นล่ะ...เป็นใครกัน? เกี่ยวข้องกันยังไง? และสำคัญยังไง? แค่เห็นแววตาที่เต็มไปด้วยคำถามมากมายของอาจารย์ ผู้หญิงคนนี้จึงค่อยๆเอื้อนเอ่ยวาจาเล่าให้ฟังว่า ผู้ชายคนนั้น เป็นชายรูปร่างใหญ่ บึกบึน สมเป็นชายชาตรี วันหนึ่งทั้งสองคนก็ได้มาพบกัน แล้วสิ่งที่ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น หลังจากได้มีการพูดคุยกันพอสมควรผู้ชายคนนั้นก็เริ่มหน้าซีด เหงื่อออก เป็นลมล้มพับต่อหน้าต่อตาผู้หญิงคนนี้ "เกิดอะไรขึ้น แล้วเขาเป็นอะไร แล้วทำยังไงต่อ?" คำถามก็ระรัวออกมาเป็นชุดจากปากอาจารย์

          ผู้ชายคนนั้นเป็นคนไข้คนหนึ่งของห้องฟันที่มาถอนฟัน ขณะที่กำลังรอให้ยาชาออกฤทธิ์ก็เป็นลมไปเสียก่อนต่อหน้าทันตาภิบาลสาวสวยคนนี้ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้เป็นสิ่งที่บุคลากรในห้องฟันนำมาทบทวน ซึ่งสามารถทำให้ข้อสรุปและแนวทางในการพัฒนาคุณภาพของฝ่ายที่ชัดเจนเป็นระบบ โดยเมื่อก่อนหน้านี้ได้เกิดเหตุการณ์ผู้ป่วยเป็นลมหลายราย ทีมงานได้ทบทวนแล้วหาสาเหตุที่แท้จริงของปัญหาได้ว่าเกิดจาก "สภาพผู้ป่วยไม่พร้อมที่จะทำการรักษา" โดยระบุสาเหตุย่อยลงไป คือ การนอนพักผ่อนไม่เพียงพอและการทานอาหารไม่เพียงพอก่อนการรักษา และสาเหตุอีกข้อ คือ "การสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานกับผู้ป่วย" จากการทบทวนดังกล่าวนำไปสู่การปรับปรุงและพัฒนางาน คือ การซักประวัติผู้ป่วยให้ครอบคลุมโดยเฉพาะสิ่งที่เสี่ยงต่อการที่ร่างกายผู้ป่วยไม่พร้อมรักษา มีการ double check ข้อมูลระหว่างผู้ประเมินครั้งแรกและผู้ทำการรักษา เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาซ้ำเดิมอีก ทุกอย่างก็เป็นไปด้วยดี ไม่มีผู้ป่วยเป็นลมในห้องฟันอีกเลยนับแต่นั้นเป็นต้นมา จนกระทั่งมาถึงผู้ชายคนนั้นนั่นแหละระหว่างผู้ประเมินครั้งแรกและผู้ทำการรักษา เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาซ้ำเดิมอีก ทุกอย่างก็เป็นไปด้วยดี ไม่มีผู้ป่วยเป็นลมในห้องฟันอีกเลยนับแต่นั้นเป็นต้นมา จนกระทั่งมาถึงผู้ชายคนนั้นนั่นแหละ

ระหว่างผู้ประเมินครั้งแรกและผู้ทำการรักษา เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาซ้ำเดิมอีก ทุกอย่างก็เป็นไปด้วยดี ไม่มีผู้ป่วยเป็นลมในห้องฟันอีกเลยนับแต่นั้นเป็นต้นมา จนกระทั่งมาถึงผู้ชายคนนั้นนั่นแหละ

             กรณีของผู้ชายคนนี้ได้มีการซักถามและ double check ข้อมูลตามแนวทางที่วางไว้แล้ว แต่ก็ยังเกิดความผิดพลาดขึ้น ทางทีมได้นำเหตุการณ์นี้มาทบทวนซ้ำในเรื่องเดิม ก็พบสาเหตุของรายนี้ว่าได้มีการถามจริงถึงการพักผ่อนและการทานอาหาร ผู้ป่วยก็ตอบว่าเพียงพอ แต่พอผู้ป่วยฟื้นแล้วก็ได้รู้ว่าผู้ป่วยรายนี้พักผ่อนไม่ค่อยได้นอน เพราะปวดฟัน เหตุที่ตอบว่าเพียงพอก็เพราะกลัวว่าจะไม่ได้ถอนฟัน งานนี้ก็ถึงบางอ้อว่าคำถามที่ใช้เป็นการชี้นำผู้ป่วยมากเกินไป จึงมีการปรับปรุงและพัฒนาเป็นระรอกที่สอง นั่นคือ เปลี่ยนคำถามที่ใช้ให้สามารถค้นหาข้อมูลที่แท้จริงได้มากขึ้น เช่น เมื่อคืนปวดฟันหรือเปล่า? ได้นอนตอนกี่ทุ่ม ตื่นตอนไหน? ซึ่งต้องขุดคุ้ยหาข้อมูลให้ได้ รวมถึงการเน้นย้ำถึงคำถามสำคัญในการค้นหาความเสี่ยอื่นๆอีก เช่น ประวัติการแพ้ยาและโรคประจำตัว นอกจากนี้แล้วทางทีมก็ยังได้คิดถึงวิธีการจัดการกรณีผู้ป่วยเป็นลมในห้อง มีการแบ่งหน้าที่กันชัดเจนในการดูแลผู้ป่วย ยังไม่พอ... ยังมีการคิดถึงว่าหากเกิดกรณีผู้ป่วย shock หรือมีอาการรุนแรงกว่าเป็นลมจะทำเช่นไร โดยมีการประสานกับ ER ในการพัฒนาทักษะในการช่วยฟื้นคืนชีพของเจ้าหน้าที่ห้องฟัน จัดทำกริ่งเรียกทีมช่วยฟื้นคืนชีพ ยังไม่หมดค่ะ...ยังมีการคิดต่อว่า ถ้าหากผู้ป่วย shock หรือหมดสติในห้องอื่นๆ เช่น ห้อง X-ray, ห้อง Lab จะทำอย่างไร ส่งผลให้มีการวางแนวทางการช่วยฟื้นคืนชีพทั้งองค์กร ความสุขที่ได้จากการทบทวนด้วยตัวเองและเห็นผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นนั้นทำให้ทีมได้เรียนรู้ว่า การทบทวนเป็นสิ่งที่ดี เป็นสิ่งที่ช่วยป้องกันความผิดพลาดที่มีโอกาสจะเกิดขึ้นได้ และถึงแม้จะทบทวนและวางแนวทางแก้ไขป้องกันไว้แล้ว ใช่ว่าจะไม่มีโอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์นั้นๆซ้ำได้อีก ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องผิด เพียงแต่เรานำเหตุการณ์เหล่ามาทบทวนซ้ำเราก็สามารถที่จะพัฒนางานนั้นให้ดียิ่งขึ้นไปอีก

              ก็ต้องขอขอบคุณผู้หญิงคนนี้และผู้ชายคนนั้น ที่ทำให้เราได้พบเจอเรื่องดีๆจากการพัฒนาคุณภาพ ถ้าหากห้องฟันในโรงพยาบาลอื่นๆได้ยินเรื่องราวนี้น่าจะเป็นประโยชน์มาก จะได้ไม่ต้องเกิดเรื่อง "ผู้หญิงคนนี้กับผู้ชายคนนั้น" ในโรงพยาบาลอื่นๆอีกไงคะ

[วิจารณ์]

ถ้าเขียน บล็อก แบบนี้ทุกสัปดาห์ รางวัลสุดคะนึงไม่พ้นมือแน่

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

เขียนดีจริงๆค่ะ..อ่านแล้ว..เข้าใจ..ตัวใหญ่ดีด้วยค่ะ

ขอบคุณค่ะ