มงคล 38 ประการ

พุทธธรรมสำหรับการพัฒนาชีวิตครู

มงคล 38 ประการ

หลักความดี 38 ประการ เรียกว่า มงคล 38 ประดุจบันใดจากขั้นต่ำขึ้นไปยังขั้นสูง โดยจัดเป็นขั้นหรือระดับได้ดังนี้

ขั้นที่ 1

1. การไม่คบคนชั่วเป็นเพื่อน (อเสวนา จ พาลานํ)

2. การคบคนดีเป็นเพื่อน (ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา)

3. การยกย่องบูชาคนดี (ปูชา จ ปูชนียานํ)

ทั้ง 3 ข้อนี้ เป็นความดีระดับที่ 1

ขั้นที่ 2

1. การอยู่ในสถานที่ที่มีสิ่งแวดล้อมเหมาะสม (ปฏิรูปเทสวาโส)

2. การทำความดีไว้ในชาติก่อน (ปุพฺเพ กตปุญฺญตา)

3. การตั้งตนไว้ถูกทาง (อตฺตสมฺมาปณิธิ)

ทั้ง 3 ข้อนี้เป็นความดีสูงสุดระดับที่ 2

ขั้นที่ 3

1. ความเป็นคนมีการศึกษา (พาหุสจฺจญฺจ)

2. ความฝึกฝนให้มีฝีมือในการทำงาน ( สิปฺปญฺจ)

3. ความมีวินัยในตน (วินโย จ สุสิกฺขิโต)

4. การพูดที่ดี (สุภาสิสฺตา จ ยา วาจา)

ทั้ง 4 ข้อนี้ เป็นความดีสูงสุดระดับที่ 3

ขั้นที่ 4

1. การปรนนิบัติบิดามารดา (มาตาปิตุอุปัฏฐานํ)

2. การเลี้ยงดูบุตรธิดา (ปุตฺตสฺส)

3. การสงเคราะห์ภรรยา (ทารสฺส สงฺคโห)

4. การไม่ทำให้งานคั่งค้าง (อนากุลา จ กมฺมนฺตา)

ทั้ง 4 ข้อนี้ เป็นความดีสูงสุดระดับที่ 4

ขั้นที่ 5

1. การให้ทาน (ทานญฺ จ )

2. การประพฤติตามธรรม (ธมฺมจริยา จ)

3. การช่วยเหลือญาติ (ญาตกานญฺจ สงฺคโห)

4. การประกอบการงานที่ไม่เป็นภัยแก่ตนเองและคนอื่น (อนวชฺชานิ กมฺมานิ)

ทั้ง 4 ข้อนี้ เป็นความดีสูงสุดระดับที่ 5

ขั้นที่ 6

1. การงดเว้นจากความชั่ว (อารตี จ วิรตี ปาปา)

2. การไม่ดื่มสุราเมรัย (มชฺชปานา จ สญฺญโม)

3. การไม่ประมาทตั้งอยู่ในธรรมเป็นนิจ (อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ)

ทั้ง 3 ข้อนี้จัดเป็นความดีสูงสุดระดับที่ 6

ขั้นที่ 7

1. การแสดงความเคารพบุคคล วัตถุ และสถานที่ (คารโว)

2. ความอ่อนน้อมถ่อมตน (นิวาโต จ)

3. ความพอใจที่มีขอบเขต (สนฺตุฏฺฐี)

4. ความมีกตัญญูกตเวที (กตญญุตา)

5. การฟังเทศน์เป็นประจำ (กาเลน ธมฺมสฺสนํ)

ทั้ง 5 ข้อนี้ เป็นความดีสูงสุดระดับที่ 7

ขั้นที่ 8

1. ความอดทน (ขนฺตี)

2. ความเป็นคนสอนง่าย (สุวโจ)

3. การได้พบเห็นพระอริยสงฆ์เป็นประจำ (อริยานทสฺสนํ)

4. การพูดคุยธรรมตามโอกาสอันควร (กาเลน ธมฺมสฺสากจฺฉา)

ทั้ง 4 ข้อนี้จัดเป็นความดีสูงสุดระดับที่ 8

ขั้นที่ 9

1. การขจัดความชั่วออกจากตน (ตโป จ)

2. การบวช (พรหมจริยญ จ)

3. การตรัสรู้อริยสัจจ์ (อาริยสจฺจานทสฺสนํ)

4. การเข้าถึงพระนิพพาน (สิ้นกิเลส) (นิพฺพานสจฺฉิกิริยา)

ทั้ง 4 ข้อนี้จัดเป็นความดีสูงสุดระดับที่ 9

ขั้นที่ 10

1. ความมีจิตมั่นคง ไม่หวั่นไหวในโลกธรรมทั้งปวง (ผุฏฺฐสฺสโลกธมฺโมสุ จิตฺตํ น กมฺปติ)

2. ความไม่เศร้าโศก (อโสกํ)

3. ความไม่มีกิเลสแม้เพียงดังธุลี (วิรชํ)

4. ความมีใจเบิกบานบริสุทธิ์ (เขมํ)

ทั้ง 4 ข้อนี้จัดเป็นความดีสูงสุดขั้นที่ 10 และเป็นขั้นสุดท้าย