กลวิธาน...เพียงเพื่อให้ตนได้พ้นทุกข์

          เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นในชีวิตไม่ว่าจะเป็นความทุกข์กาย ไม่สบายใจ ปัญหานั้นอาจจะเล็กหรือว่าใหญ่สักเพียงไร หากแต่เกิดปัญหาขึ้นคุณมีกลวิธาน (Defenses) ในการป้องกันตัวเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานั้นอย่างไร

          คำว่า กลวิธาน (Defenses) คือ การปกป้องหรือป้องกันตนให้พ้นจากอันตรายที่เข้ามารุกรานตน บุคคลแต่ละคนย่อมมีกลวิธานในการป้องกันตนที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับความหนักเบาของปัญหา ขึ้นอยู่กับความแตกต่างระหว่างบุคคล แต่โดยสรุปแล้วตนคิดว่า น่าจะขึ้นอยู่กับการรักตนเองมากน้อยเพียงไร หากใครคนใดคนหนึ่งรักตนเองสุดฤทธิ์ย่อมที่จะปกป้องตนเพื่อให้พ้นภัยให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยไม่คำนึงถึงอะไร สิ่งใดทั้งสิ้น ในที่สุดก็กลายเป็นคนเห็นแก่ตัว

          กลวิธานในการป้องกันตน เพื่อหลีกเลี่ยงความไม่สบายใจและปัญหาต่าง ๆ โดยบุคคลอาจจะแสดงออกดังนี้
          การถอยหนี  (withdrawal) เมื่อตนอยู่ในสภาพการณ์ที่ทำให้เกิดความตกใจ กังวลใจ ไม่แน่ใจ อาจจะตัดสินใจหนีจากสภาพการณ์นั้นไปเพื่อหลีกเลี่ยงไม่อยากเจอกับปัญหา หรืออาจเรียกว่า “คนหนีปัญหา” จนกลายเป็นนิสัยติดตัว ซึ่งตนถือว่าเป็นทางออกที่ไม่มีผลดีสำหรับชีวิต แต่ในทางกลับกันหากเป็นการถอยหนีเพื่อไปตั้งสติ ตั้งหลักใหม่ แล้วค่อย ๆ เดินมาแก้ปัญหาอย่างชาญฉลาดก็ถือว่าเป็นสิ่งที่ดี
          การถดถอย (Regression) เมื่อตนอยู่ในสภาพการณ์ของความยุ่งยากใจ ตัดสินใจไม่ได้ หรือว้าวุ้นใจ ก็จะมีพฤติกรรมถอยหลังไปเป็นเด็กเล็ก ๆ อีกครั้ง เพื่อเรียกร้องความสนใจ หรือเพราะความไม่แน่ใจในสถานการณ์นั้น ๆ
          การเก็บกด (Repression) เมื่อไม่อยากที่จะคิดในเรื่องที่ตนไม่พอใจก็จะพยายามลืม เป็นวิธีการของการเก็บกดกดเพื่อที่จะลืม เมื่อลืมไม่ได้ก็พยายามปฏิเสธไม่ยอมรับ แต่หากทิ้งระยะไปนาน ๆ ก็จะหายกลายเป็นสิ่งที่ลืมไปได้เอง
          การยกให้ (Projection) เป็นลักษณะของการยกความผิดหรือความไม่ดีของตนให้กับคนอื่น ไม่ยอมรับว่าตนไม่ดี หรือตนเป็นผู้ทำผิด ทั้งนี้เพราะคนที่รักตัวเองมากย่อมที่จะไม่อยากโดนสังคมประณามหรือลงโทษนั่นเอง จึงยกความผิดให้กับคนอื่น ซึ่งตนมองว่าเป็นกลวิธานป้องกันตนที่เห็นแก่ตัวที่สุด

          หากแต่มองมาถึงตรงจุดนี้ พบว่า กลวิธานในการป้องกันตน จะเป็นในลักษณะของการเกิดผลในแง่ลบมากกว่าบวก เนื่องจากบุคคลมองเฉพาะตน ความสุข ความปลอดภัยของตนเองเท่านั้น เป็นการหลีกเลี่ยงแต่ไม่ได้เผชิญหรือแก้ไขปัญหานั้นให้สำเร็จลุล่วง ไม่ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้นกับตนทั้งในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต เป็นลักษณะของการหนี การปัดความรับผิดชอบ โดยที่ไม่คำนึงถึงความรู้สึกของคนอื่นรอบ ๆ ตัว รอบ ๆ ด้าน เพียงเพราะว่าให้ตนได้พ้นทุกข์ จึงต้องดิ้นรนหากลวิธาน (Defenses) ในการป้องกันตนจากอันตรายที่จะมาคุกคามความสุขในตัวตน

[สรวิศ สุวรรณนาค]

ขอบคุณสำหรับหรับความรู้น้าาาคับ