มิติการเรียนรู้
ผมว่าสำหรับมุสลิมแล้ว ทุกคนอาจจะคุ้นชินกับคำว่า "อิสลามคือวิถีชีวิต" และทุกคนจะเข้าใจว่า หลักคำสอนของศาสนาอิสลามเป็นหลักคำสอนที่ครอบคลุมทุกมิติของการใช้ชีวิต และเมื่อเป็นมุสลิมแล้วทุกคนต้องนำเอาหลักคำสอนเหล่านั้นมาปฏิบัติให้ครบถ้วนตามความสามารถของตนเอง
(เตาฟิก 3 ขวบเต็มแล้วครับ)
โดยส่วนตัว ผมเห็นว่า หลายคนใช้คำว่า อิสลามคือวิถีชีวิต เพียงการใช้ชีวิตประจำวัน การทำมาหากิน การใช้ชีวิตครอบครัว แต่ลืมอีกหนึ่งส่วนของชีวิตที่สำคัญไป คือ คำว่า "อิสลามคือวิถีชีวิตในมิติทางการศึกษา" คำถามของผมคือ อะไรคือภาระหน้าที่ของการศึกษาที่จะไปตอบสนองต่อการดำเนินชีวิตอย่างเป็นมุมิน การเป็นมุมินที่สมบูรณ์ไม่ใช่ด้วยเพียงการกักตัวเองไว้ในมัสยิด ทำแต่การละหมาด อีบาดะห์เท่านั้น แต่มุมินที่ดีต้องอยู่ร่วมในสังคมกับผู้อื่นได้ เลี้ยงดูคนในครอบครัวได้ แต่แล้วทำไมเมื่อเราอยากให้ลูกหลานของเราเป็นคนที่มีศรัทธา เรากลับกำหนดกรอบของวิชาศาสนาไว้เพียงอัลกุรอาน หะดีษ ฟิกฮ์ หรือวิชาเพียงในแนวนี้ทั้งหมด
ผมว่า กรอบแรกที่เราน่าจะมองให้เหมือนกันก่อน คือ กิจกรรมอะไรบ้างในชีวิตที่อยู่ในกรอบของอีบาดะห์ ผมเลยนึกไปถึงเหตุการณ์หนึ่งในสมัยท่านรอซูล (ซ.ล) ภายหลังจากที่ละหมาดซุบฮ์ มีซอฮาบะห์ท่านหนึ่งรีบออกจากมัสยิดเพื่อไปทำมาหาเลี้ยงชีพ ในขณะที่ท่านรอซูล (ซ.ล) และซอฮาบะห์ท่านอื่นๆ ยังทำการรำลึกถึงอัลลอฮ์อยู่ในมัสยิด จึงมีคนๆ หนึ่งกล่าวขึ้นว่า น่าเสียดายชายคนนั้นจริงๆ (ผมจำสำนวนที่พูดไม่ได้ แต่ไปในแนวทางที่ว่า ไม่มีเวลาทำอีบาดะห์ ต้องรีบไปประกอบอาชีพ) ท่านรอซูล (ซ.ล) ตอบว่า นั้นแหละเขากำลังไปทำอีบาดะห์
เมื่อไรที่การทำงานหาเลี้ยงชีพ คือส่วนหนึ่งของอีบาดะห์ ซึ่งจริงๆ เงื่อนไขของการเป็นอีบาดะห์ มีสองเงื่อนไขเองครับ คือ เป็นการปฏิบัติตามแบบอย่างและบริสุทธิ์ใจ ซึ่งในกรณีของการประกอบอาชีพ เราก็จะพบหะดีษของท่านรอซูล (ซ.ล) มากมายครับ เช่น ท่านรอซูล (ซ.ล) กล่าวไว้ว่า "นบีนูฮ์จะไม่รับประทานสิ่งใดนอกจากด้วยน้ำพักน้ำแรงของท่าน" , "จงจ่ายค่าตอบแทนให้ ก่อนที่เหงื่อของเขาจะแห้ง"ท่านรอซูล (ซ.ล) เองก็ทรงทำการค้าขาย สรุปอย่างด่วนๆ (กลัวบันทึกนี้จะยาวไป) ว่า การประกอบอาชีพเป็นส่วนหนึ่งของอีบาดะห์แน่นอนครับ ดังนั้นเมื่อเป็นอีบาดะห์ก็จำเป็นต้องอาศัยการดำเนินงานด้วยความรู้ครับ การทำไปโดยบังเอิญ ตามคนอื่นเขา เป็นการทำอีบาดะห์ที่ไม่สมบูรณ์ แล้วทำไมในปัจจุบันเราให้ความรู้ลูกหลานเราในนิยามของคำว่า ศาสนาเพียงมิติเดียว
การเรียนการสอนจะต้องทำให้เกิดดุลยภาพในการดำเ้นินชีวิตครับ ไม่ใช่มุ่งเพียงจุดเดียว ประเด็นนี้เป็นการศึกษาในขั้นพื้นฐานครับ แต่แน่นอนเมื่อพ้นส่วนพื้นฐานไปแล้ว การลงลึกในรายละเอียดเฉพาะเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ในที่นี้ผมขอยกเอาอีกหนึ่งหะดีษครับ มีอยู่ว่า
ท่านรอซูลลุลลอฮฺ (ซ.ล)ได้ขี่พาหนะโดยมีมุอาซนั่งอยู่ข้างหลัง ท่านกล่าวว่า : “โอ้ มุอาซ บินญะบัล !” เขาตอบว่า “ครับ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ด้วยความยินดียิ่ง” ท่านกล่าวอีกว่า “โอ้ มุอาซ บินญะบัล !” เขาตอบว่า “ครับ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ด้วยความยินดียิ่ง” เป็นจำนวนสามครั้งด้วยกัน ท่านกล่าวว่า “ผู้ใดก็แล้วแต่ที่กล่าวคำปฏิญาณด้วยความบริสุทธิ์ใจว่า อัลลอฮฺเท่านั้น คือ พระเจ้าที่ควรเคารพกราบไหว้ และมุหัมมัดคือศาสนทูตของอัลลอฮฺ อัลลอฮฺก็จักปกป้องเขามิให้ต้องไฟนรก” เขาถามว่า “โอ้ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ แล้วไม่ให้ฉันบอกแก่คนอื่นหรือ พวกเขาจะได้ดีใจ? ท่านตอบว่า “(ไม่ต้องหรอก) เพราะถ้าอย่างนั้น พวกเขาก็คงจะมอบตัวแก่อัลลอฮฺโดยไม่ทำการใดๆ ละซิ” แต่ในตอนที่ท่านได้เสียชีวิตลง มุอาซก็ได้บอกสิ่งนี้แก่คนอื่นเพราะเกรงว่าจะเกิดความผิดบาปกับตัวเขา (บุคอรีย์, 128 และมุสลิม, 32)
คำตอบจากหะดีษนี้ชัดเจนครับ ถ้ามุ่งไปเรื่องใดเรื่องหนึ่ง แล้วละเลยส่วนอื่นๆ ไป ชีวิตก็พลาดเป้าแล้วครับ
วัลลอฮูอะลัม
ความเห็น (18)
อัลฮัมดุลิลละฮฺ...อย่างที่บอกคุณภาพจริงๆ
ชอบครับๆ ชอบที่จะเรียนรู้ผ่านเรืื่องราวเหล่านี้ครับ
และจะพยายามไม่พลาดเรื่องใดเรื่องหนึ่งครับ เพื่อทำให้อีหม่านสมบูรณ์ครับขอเรียนจบนี้ครับ อินชาอัลลอฮฺ
ขอบคุณข้อคิดดีๆครับ
ด้วยความหวังและดุอาอฺครับ
ขอบคุณครับที่โดนใจอาจารย์ เสียงเล็กๆ فؤاد
ประเด็นการศึกษามันมีสองระดับครับ ระดับพื้นฐานและระดับเฉพาะ พื้นฐานต้องวางกรอบที่กว้าง ชัดและครอบคลุม เป็นสำคัญ บ้านเราหลงประเด็นในขั้นนี้แหละครับ มุ่งไปเรื่องเดียวตั้งแต่ต้น เลยลำบากจะสร้างความสำเร็จในขั้นเฉพาะ
เรียนปรึกษาาจารย์ครับว่า
ถ้าผมจะแสดงการขอบคุณแบบชาวมุสลิม ผมควรทำอย่างไรและแสดงท่าทางอย่างไรจึงจะเหมาะสมครับ แบบที่ผมที่นับถือพุทธสามารถกระทำได้ครับ
สวัสดีครับ แวะเข้ามาเยี่ยมเยียน
ขอบคุณสำหรับสิ่งดีๆ ที่ได้รับคืนนี้ด้วยนะครับ
ด้วยความยินดีครับคุณหมอ นาย เต็มศักดิ์ พึ่งรัศมี
คำขอบคุณสำหรับมุสลิม ถ้าสำหรับมุสลิมในสามจังหวัดหรือที่พูดภาษามลายูอาจกล่าวว่า "เตอรีมอกาเซะ" ก็ได้ครับ (อันนี้ขอบคุณทั่วไป)
แต่ถ้าเป็นภาษาอาหรับจะใช้ว่า "ชุก-รอน" ก็ได้ครับ อันนี้ทั่วไปในภาษาอาหรับ หรือจะเต็มยศก็ "ญาซากัลลอฮูคัยรอ" (แปลว่า ขออัลลอฮ์ทรงตอบแทนความดีแก่ท่าน) ครับ
ขอบคุณครับ พันตำรวจโทสุพจน์ มัจฉา ที่แวะมาเยี่ยมเยียน
ขอบคุณครับอาจารย์
ขอให้สุข สดชื่น สมหวัง ตลอดปี ๒๕๕๓ และตลอดไปค่ะ
ขอบคุณครับคุณครูกิติยา เตชะวรรณวุฒิ
อือ โรงเรียนนี้มีชื่อเรื่องวงดนตรีลูกทุ่งใช่หรือเปล่าครับ รู้สึกเคยดูรายการหนึ่งทางช่องเก้า
ผมกำลังมองชีวิตว่า มีมากเหลือเกินที่เราเรียนรู้แบบแยกส่วน..ใช้ชีวิตแบบลักษณะ "เชิงเดี่ยว" มากจนเกินเหตุ จนขาดการเชื่อมโยงกับบริบทรอบกาย...และสุดท้ายก็หลุดลอยไปจากมิติของการเป็นส่วนหนึ่งของสังคมด้วยเหมือนกัน
ขอบพระคุณครับ
อาจารย์ครับรบกวนเอา ลิงค์นายกสโมสรอิสลามศึกษาเข้ารวมบันทึกมหาวิทยาลัยด้วยครับเป็นเด็กที่เขียนเรื่องน่าสนใจและตอนนี้ได้ทราบข่าวเข้ารอบนักเขียนหน้าใหม่ปีล่าสุดห้าคนสุดท้ายรางวัลเดียวกันที่ผมได้รับปีที่แล้วครับ ช่วยกันสนับสนุนครับ
ขอบคุณครับอาจารย์แผ่นดิน
"ชีวิตเชิงเดี่ยว" ชัดเจนเลยครับ การศึกษาต้องตอบสนองในทุกมิติของการดำเนินชีวิตครับ
ขอบคุณครับอาจารย์เสียงเล็กๆ فؤاد
จะดำเนินการทันทีครับ
จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
การเรียนการสอนเพื่อให้เกิดดุลยภาพของชีวิต ที่เขียนไว้ในบันทึกนี้น่าสนใจครับ จารุวัจน์ หากผมคิดไม่ผิดว่า ชนมุสลิม ชีวิตที่สมดุลคือการได้ใช้ชีวิตที่มีคุณภาพ ปฏิบัติศาสนกิจได้อิสระ
*** เตาฟิกโตขึ้นมากเเล้วนะครับ
ขอบคุณครับเอก จตุพร
การใช้ชีวิตในปัจจุบัน เป็นการใช้ชีวิตเพื่อโลกหน้าครับ เราทำทุกอย่างวันนี้ ทำมาหากิน มีครอบครัว รักษาสิ่งแวดล้อม ล้วนแล้วแต่เป็นการทำความดี เป็นศาสนกิจ ซึ่งจะได้รับการตอบแทนจากอัลลอฮ์ ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า
คำว่า ศาสนกิจ ในอิสลามจึงมีมิติที่กว้างมากครับ ไม่ใช่เพียงการละหมาดเท่านั้น ท่านศาสนทูตกล่าวว่า การนอนกับภรรยาก็เป็นศาสนกิจครับ
ใช่ค่ะ อุสตาส หนูเห็นด้วยอย่างยิ่ง ขอบคุณที่ให้แง่คิดดีๆๆ ขอดุอาและเป็นกำลังใจ
ขอบคุณครับคุณอามีนะฮ์