เรียนรู้…แลกเปลี่ยน...โรงเรียนกงไกรลาศวิทยา
เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2552 ฉันได้มีโอกาสเดินทางไปเรียนรู้วิธีการทำงานการ mapping ผู้เข้าร่วมประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของแผนงานพัฒนาจิตเพื่อสุขภาพระยะที่ 3 มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์ ที่จะขยายวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากวงสาธารณสุข มาสู่วงโรงเรียน ซึ่งโรงเรียนที่เราไปลงพื้นที่คือโรงเรียนกงไกรลาศวิทยา จ.สุโขทัย ซึ่งโรงเรียนนี้มีวิธีการเรียนการสอนแบบวิถีพุทธ ที่ไม่ใช่แค่เพียงสอนหนังสือเท่านั้นแต่เน้นแนวทางพุทธศาสนาสอดแทรกในการเรียนการสอนและกิจกรรมของโรงเรียนตลอดเวลาเช่น นักเรียนต้องนั่งสมาธิตอนเช้าทุกวันครึ่งชั่วโมงก่อนเข้าห้องเรียน เพื่อจะได้เสริมสร้างสมาธิในการเรียนไปตลอดทั้งวัน
ขณะที่เราขับรถเข้าไปในบริเวณโรงเรียนสิ่งแรกที่ฉันสังเกตได้คือ ความกว้างขวาง ร่มรื่น และรอยยิ้มของทุกคน ผู้หญิงวัยกลางคน หน้าตายิ้มแย้ม ออกมาต้อนรับเราด้วยความเป็นกันเองในชุดผ้าไทยสวยงาม ผู้หญิงคนนี้ชื่อ ดร.ดุษฎี สีตวรางค์ ผู้อำนวยการโรงเรียน ที่นำวิถีพุทธมาประยุกต์ในการเรียนหนังสือของลูกๆกว่าหนึ่งพันชีวิต
หลังจากนั้นเรานั่งพูดคุยกันโดยมีครูใหญ่ในแต่ระดับชั้นตั้งแต่ม.1-ม.6 มาเล่าเรื่องที่ประทับใจ ความภูมิใจ เรื่องที่มีความสุขทุกครั้งที่นึกถึงกับการทำงานมาตลอดระยะเวลากว่าสิบปีและครูใหญ่บางท่านเป็นครูมาแล้วกว่า30 ปี เรียกได้ว่าชีวิตนี้อุทิศให้กับการเป็นเรือจ้างของเหล่านักเรียนที่คุณครูทุกท่านเปรียบว่าพวกเขาเหล่านั้นคือ “ลูก”
สิ่งที่ฉันเห็นตลอดระยะเวลาที่เราฟังคุณครูเล่าความประทับใจในการทำงาน ฉันรู้สึกดีใจแทนเด็กๆเหล่านั้นที่มีพ่อแม่ทั้งที่บ้านและที่โรงเรียนคอยดูแลใกล้ชิด ครูเล่าเรื่องความประทับใจด้วยดวงตาที่มีประกายแห่งความสุขฉายชัดอยู่ตลอดเวลาและภูมิใจที่ได้ช่วยเหลือนักเรียนเมื่อยามที่เขาเหล่านั้นต้องการ ครูคนหนึ่งต้องพานักเรียนมากรุงเทพทุกปีเพื่อพานักเรียนที่ไม่เคยมากรุงเทพมาสอบเข้าเรียนที่โรงเรียนจ่าทหารเรือ โดยใช้ทุนของตนเอง พักบ้านญาติของตนเอง ณ วันนี้เด็กๆเหล่านั้นได้เป็นข้าราชการทหารเรือหลายคนและไม่เคยมีสักคนที่ลืมเรือจ้างที่ทำงานด้วยหัวใจคนนี้เลย ครูบางท่านใช้กีฬามวยเพื่อให้เด็กได้มีความภูมิใจในตัวเองที่ทำชื่อเสียงให้กับโรงเรียนและเป็นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์เพื่อหลีกหนีปัญหายาเสพติดและในวันนี้ นักมวยตัวน้อยในวันวานได้กลายมาเป็นนักกีฬาระดับประเทศ นักกีฬาอาชีพ ที่ทั้งคุณครูและนักเรียนแสนจะภูมิใจในความเกื้อกูลซึ่งกันและกัน
ฉันนั่งฟังคุณครูแต่ละท่านเล่าเรื่องราวดีๆของตนเองไปเรื่อยจนนึกได้ว่าฉันควรฟังนักเรียนเล่าเรื่องดีๆบ้างและแล้วครูคนหนึ่งก็เอ่ยชื่อนักเรียนที่คุณครูท่านนี้ไปตามกลับมาเรียนในโรงเรียนได้อีกครั้งหลังจากนักเรียนตัวเล็กแต่ใจนั้นแสนยิ่งใหญ่ได้หันหน้าเข้าวัดบวชเป็นเณรน้อยหลังจบเทอมปลายในขณะที่เรียน ม.1 ด้วยเหตุผลอะไรบางอย่างที่ทำให้คนฟังอย่างฉันน้ำตาซึม เหตุผลที่นักเรียนคนนั้นบวชเรียนเพราะว่าจะได้ช่วยพ่อแม่แบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายในการเรียนของตนและเพื่อให้พี่ชายได้เรียนต่อในระดับที่สูงขึ้น เด็กอายุ 13-14 ปี (ในขณะนั้น) มีความคิดดีๆ อย่างนี้ได้อย่างไร น่าภูมิใจแทนครอบครัวที่อบรมสั่งสอนลูกให้เป็นคนดีได้ตั้งแต่ในวัยเยาว์
จากเณรน้อยเมื่อห้าปีที่แล้ว ณ วันนี้เณรน้อยได้กลายเป็น นายสันติสุข สมบูรณ์ หรือน้องเจ นักเรียนชั้น ม.6 ผู้ที่เรียนได้ที่ 1 ที่ 2 มาตลอดระยะเวลาที่ศึกษาที่โรงเรียนแห่งนี้ ฉันนั่งรอเจอยู่ประมาณ 15นาที คุณครูให้เพื่อนไปตามเจที่อยู่ที่ห้องสมุดเพราะเวลานั้นเป็นเวลาเลิกเรียนแล้ว ระหว่างนั้นฉันนั่งคุยกับครูและเพื่อนๆของเจ ทุกคนบอกกันเป็นเสียงเดียวว่า เจเป็นที่รักของเพื่อนๆ เพราะช่วยสอนการบ้านเพื่อน ไม่หวงวิชา ช่วยกิจกรรมของโรงเรียน ทำกิจกรรมทุกอย่างของโรงเรียนโดยที่ไม่เน้นการเรียนเพียงอย่างเดียวและที่สำคัญน้องเจทำทุกอย่างได้ดีไปพร้อม ๆ กัน
เจเดินมาหาฉันด้วยท่าทางไม่แน่ใจ พร้อมกับหนังสือเตรียมสอบเข้ามหาวิทยาลัยเล่มใหญ่ที่ยืมมาจากห้องสมุด ฉันแนะนำตัวเองและขอพูดคุยกับเจสักครู่ เจนั่งลงและยิ้มให้ฉันและเริ่มเล่าเรื่องราวของตัวเองให้ฉันฟัง เจเล่าว่าครอบครัวของเจมีฐานะที่ไม่ดีนัก พ่อแม่มีอาชีพทำนาซึ่งบางปีผลผลิตไม่เพียงพอกับรายจ่าย เจมีพี่ชายอีกหนึ่งคนซึ่งเรียนเก่งเช่นเดียวกันกับเจ พ่อแม่อยากให้เจและพี่ชายเรียนให้เต็มที่ โดยที่ไม่ต้องห่วงว่าพ่อและแม่จะส่งเสียไม่ไหว เจจึงตั้งใจเรียนเพื่อให้สมกับความตั้งใจของพ่อแม่
เจชอบเรียนวิชาชีววิทยามากที่สุดเพราะเข้าใจง่าย ส่วนวิชาที่ไม่ชอบเรียนไม่มี เจเป็นนักกีฬา ฟุตบอล ตะกร้อ และยังเป่าขลุ่ยได้ดี เรียกได้ว่าเรียนดี กีฬาเด่น ดนตรีได้ เจตั้งเป้าหมายในสอบเข้ามหาวิทยาลัยในคณะแพทยศาสตร์เพื่อที่จะได้ดูแลพ่อแม่ที่มีอายุล่วงเข้าสู่วัยชราและสุขภาพไม่แข็งแรงนัก เจอยากเป็นคุณหมอในโรงพยาบาลชุมชน เมื่อเรียนจบ เพื่อที่จะได้ดูแลคนไข้ที่ห่างไกลจากความเจริญทางการแพทย์
ฉันให้เจเล่าเรื่องที่โรงเรียน เช่น การเรียน ความสัมพันธ์กับครู ชีวิตประจำวันที่อยู่ที่โรงเรียนให้ฉันฟัง เจบอกว่าครูกับนักเรียนที่นี่มีความสนิทสนมกันมาก สามารถปรึกษาได้ทุกเรื่อง นักเรียนกล้าที่จะถามในเรื่องการเรียน รวมถึงเรื่องส่วนตัว และครูกับผู้ปกครองจะรู้จักกันเพราะครูต้องไปเยี่ยมบ้านนักเรียนทุกคน ดูความเป็นอยู่เพื่อให้เห็นถึงปัญหาของนักเรียนในขณะอยู่ที่บ้าน เจบอกว่าเจชอบที่ครูไปที่บ้าน จะได้รู้จักกับพ่อแม่ของเจ รู้ว่าเจยู่บ้านมีชีวิตอย่างไร สอดคล้องกับคุณครูที่บอกว่าเด็กบางคนอยู่ที่โรงเรียนกับที่บ้านมีพฤติกรรมแตกต่างกัน ต้องดูความเป็นอยู่ของนักเรียนว่าเกิดจากสาเหตุที่มาจากที่บ้าน ที่โรงเรียนหรือสาเหตุอื่นๆ เพื่อใช้แก้ปัญหาร่วมกันทั้งตัวเด็ก ผู้ปกครองและคุณครู
คำตอบของเจบางคำตอบทำให้ฉันเข้าใจว่าการคิดถึงคนอื่นก่อนคิดถึงตัวเองให้ความรู้สึกยิ่งใหญ่แค่ไหน เช่น ฉันถามว่าเจอยากให้พี่ช่วยเหลืออะไรบ้างหรือไม่ เจไม่เคยพูดเรื่องของตัวเอง เจอยากให้ฉันช่วยเหลือโรงเรียน เพราะว่าถ้าโรงเรียนได้รับประโยชน์อะไรก็แล้วแต่ เจและนักเรียนทุกคนก็ได้ใช้ประโยชน์จากสิ่งนั้นด้วยเช่นกัน
ฉันใช้เวลาอยู่ที่โรงเรียนไม่นานนัก แต่สิ่งที่ฉันได้รับกลับมาคือความรู้สึกที่ยิ่งใหญ่ บางทีการเดินทางที่มีความสุขที่สุดครั้งหนึ่งในชีวิตฉันอาจไม่ใช่การเดินทางไปเที่ยวสถานที่ต่าง ๆ แต่เป็นการเดินทางค้นหาความหมาย คุณค่าของผู้คนรอบ ๆ ตัว ขอขอบคุณ โรงเรียนกงไกรลาศวิทยา ที่ทำให้ฉันได้เรียนรู้ว่า การทำงานด้วยความรัก ศรัทธาในงานที่ทำ เราจะทำมันได้ดีและมีความสุข และความสุขนั้นจะขยายออกไปถึงคนที่อยู่รอบ ๆ ตัวเรา ไปเรื่อย ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด
วันนี้คุณเริ่มทำตัวเองให้มีความสุขในสิ่งที่ทำอยู่หรือยัง ?
ความเห็น (3)
ขอบคุณค่ะ
เล่าเรื่องได้ชัดเจน อ่านแล้วมีความสุขค่ะ
เอาภาพกิจกรรมที่พี่ไปจัดให้กับอาสาสมัครผู้ติดเชื้อของรพ.สมุทรสาคร มาฝากค่ะ
อีผู้อำนวยการโรงเรียนนี้มันโรคจิต
ขอบคุณค่ะคุณครู ถ้ามีโอกาสหนูจะเขียนอีกค่ะ เป็นกำลังใจให้หนูอย่างมากเลยนะคะ