สัมมนา Palliative care การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายกับนักศึกษาแพทย์ปีที่ 4 มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2

คำถามและคำตอบจากน้องๆนศพ.

คำถามที่ 1 "ถ้าเรามีชีวิตเหลือไม่มาก แต่เรายังไม่อยากตาย  จะทำอย่างไร"

คำตอบ

• ทำใจ  ยอมรับ  ปล่อยวาง  คิดว่าเป็นเรื่องธรรมดา
• จะทำในสิ่งที่ตนเองอยากทำ
• จะใช้ชีวิตเหมือนเดิมตามปกติ  เช่นพรุ่งนี้จะต้องตาย  ก็จะยังมาเรียนหนังสือตามปกติ

คำถามที่ 2  "สภาพจิตใจของคนที่เหลืออยู่(หลังจากที่ผู้ป่วยเสียชีวิต)จะเป็นอย่างไร"

• คิดว่าต้องเสียใจ  และระลึกถึง   และสุดท้ายคงเริ่มชิน
• ถ้าผู้ป่วยทนทุกข์ทรมาน  คงรู้สึกโล่งใจที่ผู้ป่วยพ้นความทุกข์ทรมานเสียที
• ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นในแต่ละคน  แต่ละครอบครัว  คงแตกต่างกัน  ขึ้นอยู่กับว่าเข้าใจความเป็นจริงมากน้อยเพียงใด  และประสบการณืที่ผ่านมา
• ช่วงแรกของการสูญเสีย  คงปฏิเสธ  คิดว่าฝันไป
• รู้สึกผิดที่ไม่ได้ดูแลคนที่จากไปอย่างเต็มที่ หรือที่คิดไม่ดีหรือทำสิ่งที่ไม่ดีกับผู้ที่เสียชีวิต

     ในคำถามข้อนี้  น้องๆเริ่มพูดถึงประสบการณ์ตรงที่ตนเองสูญเสียคนในครอบครัว

คำถามที่ 3 "ตายแล้วไปไหน"

• ไปไหนไม่ได้
• ไม่เชื่อในชาติหน้า  ขออยู่กับปัจจุบัน
• ไม่รู้
• ขึ้นอยู่กับความเชื่อและศาสนา
• ขึ้นอยู่กับผลบุญ  ผลกรรม  และสภาวะจิตใจ
• ตายแล้วจะกลับบ้านก่อน

คำถามที่ 4 " การเข้าใจชีวิตหมายถึงอะไร"

• แต่ละช่วงชีวิต  ก็จะเข้าใจชีวิตได้แตกต่างกัน  ขึ้นอยู่กับประสบการณ์
• พึ่งเข้าใจความเจ็บปวดตอน ม.ปลาย  เข้าใจความสำคัญของตนที่มีต่อชีวิตคนอื่นๆ เมื่อเป็นนักศึกษาแพทย์
• จะเข้าใจชีวิตได้  ต้องไม่ประมาทในชีวิต
• เกิดคำถามในชิวิต  เราเกิดมาทำไม  ตายแล้วไปไหน  แต่พอได้บวช  เริ่มมองเห็นว่าชีวิตเหมือนวัฏจักร  หมุนเวียน
• มองเห็นว่าทุกอย่างเกิดขึ้น  ตั้งอยู่  ดับไป  ตอนนี้ทำหน้าที่ คือการเรียนให้ดีที่สุด  ต่อไปก็ทำงานและอาจจะมีครอบครัว
• จะเข้าใจชีวิต  ต้องหัดตั้งคำถามกับชีวิต  เช่น  เราเกิดมาทำไม  อยู่ไปเพื่ออะไร

คำถามที่ 5 "ระหว่างการรักษาเพื่อยืดชีวิตที่สร้างความทุกข์ทรมานกับกลับไปใช้ชีวิตที่บ้าน  อย่างไหนเหมาะสมกว่ากัน"

• น่าจะเป็นที่บ้าน  น่าจะเหมาะสมกว่า
• ขึ้นอยู่กับสภาวะคนไข้  คนไข้บางคนก็ต้องการอยู่ที่โรงพยาบาล  บางคนก็ต้องการอยู่ที่บ้าน  และต้องดูความต้องการของญาติร่วมด้วย
• ต้องดูบริบทประกอบด้วย  เช่นทำประกันชีวิตไว้  ก็ต้องการที่จะอยู่ที่โรงพยาบาลมากกว่า
• ให้ผู้ป่วยเลือกเอง  น่าจะดีที่สุด แล้วให้ญาติร่วมคิดและตัดสินใจ 
• ต้องหาจุดร่วมระหว่างผู้ป่วย  ญาติและตัวแพทย์เอง

คำถามที่ 6 "เวลาที่เหลือจะทำอะไร  หากรู้ว่าต้องเสียชีวิต"

• จะไปบวชเป็นพระ
• ขึ้นอยู่กับว่า  เวลาเหลือเท่าไหร่  สภาพร่างกายเป็นอย่างไร  แข็งแรงแค่ไหน
• จะลาออกจากการเป็นนักศึกษา  จะไปขอโทษและบอกว่าเสียใจในสิ่งที่ทำลงไป  จะกลับบ้าน  กอดแม่  อยู่กับครอบครัว
• อยากทำตามที่ฝัน  ซึ่งก็มีหลายอย่างมาก
• อยากอยู่กับคนที่เรารัก อยากพูดคุยในสิ่งที่ค้างคาในใจ
• จะใช้ชีวิตเหมือนเดิม
• อยากนั่งรถถัง  อยากขับเครื่องบิน  เพราะลึกๆอยากเป็นทหาร  และสุดท้ายคงต้องยอมรับในสิ่งที่เกิดขึ้น

คำถามที่ 7 "เกิดใหม่  เป็นอะไรดี"

• ขอเกิดเป็นมนุษย์
• นางฟ้า
• ไม่เคยคิด
• ขอไม่เกิด  ขอเข้าสู่นิพพาน

 

 

สิ่งที่น้องๆได้สะท้อนถึงสิ่งที่เรียนรู้ในการนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วย ก็คือ

• เริ่มเข้าใจชีวิต  และสิ่งที่เราต้องการจริง
• เห็นมุมมองที่แตกต่างกันของเพื่อน  คนไข้เองก็คงจะมีความแตกต่างกันเช่นเดียวกัน
• ต้องค้นหาความต้องการของแต่ละฝ่าย  ผู้ป่วย  ญาติและแพทย์  และหาจุดที่ทุกคนพอใจ

 

 

สำหรับผมมองเห็นอะไรจากกิจกรรมนี้

• ผมมองเห็นศักยภาพของผู้เรียน  ที่น้องๆมีสิ่งดีๆอยู่ในตัวกันอยู่แล้ว  มีความสามารถในการคิด การตั้งคำถาม  การตอบที่ไม่น่าเชื่อว่า น้องๆที่พึ่งเจอคนไข้ไม่กี่เดือน  จะเริ่มมองเห็นอะไรบางอย่างแล้ว  น้องๆมีความสามารถ  แต่ขึ้นอยู่กับเราว่า  เราจะเชื่อมั่นในตัวเด็กๆมากแค่ไหน  และเราให้พื้นที่กับเขาในการแสดงความคิดเห็นมากน้อยเพียงใด
• ความกล้าของผู้เรียนบางคนที่ กล้าจะเล่าประสบการณ์ที่เจ็บปวด  กล้าจะเปิดเผยตัวตน  กล้าจะพูดในสิ่งที่ตนเองคิด ต้องการ และอยากเป็น
• ความแตกต่างของคำตอบ  แต่ก็ไม่มีการตัดสินว่าคำตอบใดที่เหมาะสมและถูกที่สุด  แต่ในความแตกต่างก็มีอะไรบางอย่างที่มีความเหมือนกัน
• ทุกคนมีส่วนร่วม  ไม่มีการตัดสิน  รับฟังกันและกัน
• ผมบอกน้องๆว่า แม้ว่าวันนี้  อาจจะไม่ได้ฝึกกับคนไข้จริงๆ  แต่ทักษะที่สำคัญในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่ได้ฝึกในชั่วโมงนี้ก็คือ การรับฟัง  และการยอมรับความแตกต่าง