การพัฒนาตามภูมิสังคมตามแนวพระราชดำริ
"...ในการพัฒนาจะต้องเป็นไปตามภูมิประเทศทางภูมิศาสตร์และภูมิประเทศทางสังคมศาสตร์ในสังคมวิทยา
ภูมิประเทศทางสังคมวิทยา คือ
นิสัยใจคอของคนเราจะไปบังคับให้คนคิดอย่างอื่นไม่ได้ เราต้องแนะนำ
เราเข้าไป ไปช่วย โดยที่จะคิดให้กับเขาเข้ากับเราไม่ได้
แต่ถ้าเราเข้าไปแล้ว เราต้องเข้าไปดูว่า
เขาต้องการอะไรจริงและก็อธิบายให้เขาเข้าใจ
หลักของการพัฒนานี้ก็จะเกิดประโยชน์อย่างยิ่ง..."
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เมื่อวันที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗
สรุปการบรรยายในชั้นเรียน จาก
ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล
การพัฒนาตามแนวพระราชดำรินั้นจะต้องสอดคล้องกับปัญหาที่เกิดขึ้นในภูมิภาคนั้นๆ
และต้องคำนึงถึงสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์
และสภาพแวดล้อมของสังคมจิตวิทยาในแต่ละท้องถิ่นเป็นหลัก
เนื่องจากแต่ละแห่งไม่เหมือนกัน สภาพภูมิประเทศ
วิถีการดำรงชีวิตและขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมในแต่ละภูมิภาคจะแตกต่างกัน
ทรงใช้คำว่า "ภูมิสังคม" คือ
ทรงดูลักษณะภูมิศาสตร์แต่ละสังคม
ไม่ใช่ว่าเอาอะไรที่ทันสมัยมากๆเข้าไปให้ชาวบ้านทั้งที่เขาไม่สามารถใช้ได้
หรือพยายามทำการเพาะปลูกบนพื้นที่แห้งแล้งให้ได้
ซึ่งเป็นการดำเนินการที่ผิด
พระองค์ทรงชี้แนะตลอดเวลาว่า
การดำเนินการต่างๆนั้นต้องให้สอดคล้องกับสภาพภูมิสังคมนั้นๆ
หลักการดำเนินงานที่สำคัญของโครงการพระราชดำริ
๑.การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
๒.การพัฒนาต้องเป็นไปตามขั้นตอน
ตามลำดับความจำเป็นและประหยัด
๓.การพึ่งตนเอง
๔.ภูมิสังคม
๕.เรียบง่ายและประหยัด
๖.การส่งเสริมความรู้และเทคนิควิชาการสมัยใหม่ที่เหมาะสม
๗.การอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน