การฟังสามมิติ ฝึกสติ สมาธิด้วย

การฟังที่มีประสิทธิภาพ

ผมอ่านพบเทคนิคการฟัง 3 มิติ จากข้อเขียนของ ดร.มิชิตา จำปาเทศ รอดสุทธิ

อ่านแล้วประทับใจครับ คิดว่าน่าจะเป็นเรื่องเดียวกับสุนทรียสนทนา หรือ การฟังอย่างลึกซึ้ง ลองอ่านดูนะครับ

ในการบริหารงานปัจจุบัน เราจะได้ปฏิสัมพันธ์กับคนมากมาย ส่วนสำคัญมากส่วนหนึ่งคือ "การฟัง" เนื่องจากเป็นวิธีการที่ทำให้เรา ได้รับข้อมูลเนื้อหาต่างๆ มาใช้ในการประมวลตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ยิ่งเราสามารถรับรู้ข้อมูลได้มากเท่าไหร่เราก็มีปัจจัยใช้ในการตัดสินใจได้มีประสิทธิภาพมากขึ้นเท่านั้น

บางครั้งจากการฟังที่ไม่ได้ลึกพอ ทำให้เกิดการเข้าใจบิดเบือน เข้าใจผิด หรือไม่เข้าใจในเจตนาที่แท้จริงของผู้พูดเลยด้วยซ้ำ ก่อให้เกิดปัญหาตามมา อย่างที่เราพบได้ทั่วไป หรือในบางกรณี เมื่อเราไม่ได้ใส่ใจที่จะฟังคนอื่นมากเท่าไหร่ ผู้พูดเองก็ไม่รู้สึกมีคุณค่าต่อผู้ฟังแต่อย่างไร ทำให้อาจพูดไปแกนๆ แค่นั้น

แต่ถ้าเราฟังเขาอย่างตั้งใจ สนใจในมิติต่างๆ ของผู้พูดแล้ว อาจทำให้ผู้พูดสามารถอยากคุยต่อไปลงลึกได้มากขึ้น หรือถึงขนาดไว้ใจอยากเล่าปัญหาต่างๆ ให้ฟังด้วยซ้ำ

เราอาจลองถามตัวเองดูว่า เวลาเราพบปะผู้คนเราตั้งใจฟังคนแต่ละคนแค่ไหน เรารับรู้สิ่งที่ผู้พูดพยายามบอกเราได้ครบหรือไม่ ได้มากน้อยเพียงใด หรือเรารับรู้สิ่งที่ผู้พูดอาจไม่ได้ตั้งใจจะบอกเราได้บ้างหรือเปล่า ในเวลาส่วนใหญ่ของเราแต่ละวัน เราได้ตั้งใจฟังใครอย่างลึกซึ้งจริงๆ กี่คน คำถามเหล่านี้ถามดูเพื่อประเมินสถานการณ์การฟังของเราก่อนว่าตอนนี้เรา "ฟัง" อย่างไร

เทคนิคการฟัง 3 มิติ นั่นคือการฟังให้ได้

1.เนื้อหา 2.ความรู้สึก และ 3.ความตั้งใจ

มิติที่ 1 การฟังเพื่อรับรู้เนื้อหา หรือคำพูดที่ผู้พูดพูดออกมา เป็นคำบรรยาย ข้อเท็จจริง หรือเนื้อหาอะไรก็ตามที่เอ่ยออกมา พูดเร็วหรือช้า มีเหตุมีผลหรือกระโดดไปมา โดยทั่วไปเรามักจะฟังได้เนื้อหาหรือเข้าใจว่า คำที่ผู้พูดบอกเราคืออะไร

มิติที่ 2 การฟังเพื่อรับรู้ความรู้สึก อะไรคือความรู้สึกเบื้องหลังคำพูดเหล่านั้น ตอนนี้ผู้พูดรู้สึกอย่างไร เขาหรือเธอรู้สึกอย่างไรต่อเรื่องที่เล่า การสังเกตภาษาที่ไม่ใช่คำพูดก็จะช่วยได้มาก เช่น สีหน้า ท่าทาง น้ำเสียง

มิติที่ 3 การฟังเพื่อรับรู้ความตั้งใจ อะไรคือความหมายที่แท้จริงที่ผู้พูดหมายถึง ที่จริงแล้วผู้พูดมีความตั้งใจอะไร ผู้พูดมีแนวโน้มจะทำอะไรเกี่ยวกับเหตุการณ์นั้น เริ่มต้องอาศัยการตีความของผู้ฟังเข้ามาช่วย

ข้อควรระวังคือ เราอาจเผลอตีความเกินจริงไปทั้งในส่วนของความรู้สึกและความตั้งใจได้ เพราะไม่ออกมาชัดเหมือนคำพูดเนื้อหาในมิติที่ 1 ควรเผื่อใจไว้ด้วยว่านี่เป็นเพียงการตีความของเราที่อาจผิดพลาดได้ ถ้าจะให้ถูกต้องจริง อาจถามกลับเพื่อสะท้อนความเข้าใจถ้าอยู่ในสถานการณ์ที่เหมาะสม ตัวอย่างประโยคที่ใช้ เช่น ที่คุณพูดมาหมายถึง...คือ...

ท่านผู้อ่านลองฝึกฟัง 3 มิติดูสิคะ ลองหันกลับไปฟังลูกน้องที่ที่ทำงานดู ฟังให้ละเอียดขึ้น ตั้งใจมากขึ้น ดูว่าเราได้อะไรบ้าง เราเข้าใจเขาเหล่านั้นมากขึ้นหรือไม่ เราได้ข้อมูลมาตัดสินใจงานของเราดีขึ้นหรือไม่ หรือเราสามารถแก้ปัญหาได้ตรงจุดมากขึ้น จากการฟังที่รับรู้ความรู้สึกและความตั้งใจไปพร้อมกับเนื้อหาด้วย ท่านอาจจะลองนำไปใช้กับคนใกล้ตัวที่บ้าน หรือใครต่อใครทั่วไปในสังคมก็ได้

หัวใจสำคัญอย่างหนึ่งของการฟัง ไม่ว่าจะด้วยเทคนิคใดก็ตาม นั่นคือความตั้งใจของเราที่จะ "เข้าใจ" เขาหรือเธอผู้พูดเหล่านั้นอย่างแท้จริง มิใช่เพียงได้ข้อมูลผิวเผิน ซึ่งการฟังอย่างตั้งใจนี้ส่งผลให้เกิดสิ่งอื่นๆ ตามมาที่น่าสนใจอีกมาก ลองดูสิคะ

ครับ ผมว่านำไปใช้ในการฟังได้ดีทีเดียวนะครับ ผมลองเทียบเคียงกับสุนทรียสนทนา น่าจะเป็นเรื่องเดียวกัน นั่นคือ

1.เนื้อหา เทียบได้กับ I in it

2.ความรู้สึก เทียบได้กับ I in you

3.ความตั้งใจ เทียบได้กับ I in now

ซึ่งนอกจากจะได้ประโยชน์จากการฟังให้เข้าใจแล้ว ยังเป็นการฝึกตัวเองในเรื่องของ สติ และ สมาธิ

ถือเป็นการปฏิบัติธรรมไปในตัวนะครับ

เขียนใน GotoKnow โดย small man
ใน แลกเปลี่ยนเรียนรู้

คำสำคัญ (Tags): #แลกเปลี่ยนเรียนรู้

หมายเลขบันทึก: 264136เขียนเมื่อ 29 พฤษภาคม 2009 07:54 น. ()แก้ไขเมื่อ 31 พฤษภาคม 2012 19:40 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (24)

กอก้าน>>>ก้านกอ

เขียนเมื่อ 29 พฤษภาคม 2009 08:26 น. ()

สวัสดีค่ะท่านรอง

เป็นความรู้สึกส่วนตัวค่ะ

หากกอได้ฟังที่เค้าพูด

กอจะจำได้ง่ายกว่ากออ่านเองค่ะ

ไม่รู้ทำไมกออ่านแล้วก็ไม่ค่อยจำ อิอิ

สมองไม่ค่อยดีค่ะ

แต่ฟังที่เค้าเล่ากอจะจำได้ดีกว่า

small man

เขียนเมื่อ 29 พฤษภาคม 2009 08:31 น. ()

คุณกอก้านครับ

ดีจังเลยนะครับ ที่เป็นคนชอบฟัง ฟังแล้วจำได้

แสดงว่าตั้งใจฟัง ฟังอย่างลึกซึ้งครับ

ซ.ซวง

เขียนเมื่อ 29 พฤษภาคม 2009 08:38 น. ()

สวัสดีครับ ท่านรองฯ

ไม่ได้ทักทายกันนานเลยนะครับ แต่ยังระลึกถึงเสมอ

ขอบคุณครับสำหรับ แง่มุม มิติ ใหม่ๆ ของการฟัง

มิติการฟัง ตามที่ท่านวิทยากรนำเสนอ

น่าจะเป็นการฟังเพื่อเข้าถึงความเป็นองค์รวมของผู้พูด

ที่ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เฉพาะเนื้อหาสาระ ที่เราชอบนำมาสรุปกัน

มันเลยทำให้แห้งแล้ง ขาดชีวิตชีวา

ผมจะลองนำไปใช้ดูนะครับ คิดว่าต่อไป เวลาไปฟังใครๆ

อาจจะต้องสรุป เป็นสามส่วน

บทสรุปเนื้อหา บทสรุปแห่งความรู้สึก และบทสรุปแห่งความตั้งใจ

แล้วจะหาโอกาสลองดูครับ

ขอบคุณมากๆ ครับสำหรับสิ่งดีๆ ที่นำมาแบ่งปัน

Mon

เขียนเมื่อ 29 พฤษภาคม 2009 08:38 น. ()

เรียน รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาตราด

ได้อ่านเทคนิคการฟัง 3 มิติ ที่ท่านได้ถ่ายทอดให้รับทราบนั้น ดีมากๆ เลยค่ะ ดิฉันจะนำข้อคิดนี้ไปปฏิบัติ อย่างน้อยก็การฟังลูกน้องที่ทำงาน ฟังผู้บังคับบัญชา ฯลฯ ผลที่ตามมีมากค่ะ