บันทึกฉบับนี้ขอกล่าวถึง ลิขสิทธิ์วรรณกรรมและสิ่งพิมพ์ ที่นำมาใช้ในการเรียนการสอนอย่างเป็นธรรม เป็นสาระที่คัดมาจาก คู่มือการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม หน้า 13-14 ซึ่งห้องสมุดอาจใช้ถือเป็นหลักในการจัดบริการไปก่อน ด้วยว่าตอนนี้กฏหมายลิขสิทธิ์ที่ครอบคลุมถึงงานห้องสมุดยังไม่มีออกมา และการใช้อย่างเป็นธรรมสำหรับห้องสมุดยังไม่ได้กำหนดไว้
ปริมาณการใช้งานลิขสิทธิ์วรรณกรรมและสิ่งพิมพ์ในการเรียนการสอน มีเกณฑ์ที่ระบุว่า “เป็นธรรม” มีดังนี้
1. การทำสำเนา 1 ชุด สำหรับผู้สอนเพื่อใช้ในการสอน หรือเตรียมการสอน หรือเพื่อใช้ในการวิจัย ดังรายละเอียดนี้
ก. 1 บท (Chapter) จากหนังสือ 1 เล่ม
ข. บทความ (Article) 1 บท จากนิตยสาร วารสาร หรือ หนังสือพิมพ์
ค. เรื่องสั้น (Short Story) หรือเรียงความขนาดสั้น (Short assay) 1 เรื่อง บทกวีขนาดสั้น (Short poem) 1 บท ไม่ว่าจะนำมาจากงานรวบรวมหรือไม่ก็ตาม
ง. แผนภูมิ (Chart) กราฟ (Graph) แผนผัง (Diagram) ภาพวาด (Painting) ภาพลายเส้น (Drawing) การ์ตูน (Cartoon) รูปภาพ (Picture) หรือภาพประกอบหนังสือ (Illustration) จากหนังสือ นิตยสาร วารสาร หรือหนังสือพิมพ์ จำนวน 1 ภาพ
2. การทำสำเนาจำนวนมากเพื่อใช้ในห้องเรียน
ทำได้ไม่เกิน 1 ชุดต่อนักเรียน 1 คน โดยผู้สอน เพื่อใช้ในการเรียนการสอน หรือการอภิปรายในห้องเรียน โดยทำสำเนาที่ทำขึ้นจะต้องไม่ยาวจนเกินไป และต้องมีการระบุรับรู้ที่บอกว่าใครเป็นผู้แต่ง แหล่งที่มา ที่แสดงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ไว้ในสำเนาทุกฉบับด้วย ดังนี้
ก. ร้อยกรอง ซึ่งหมายถึง คำประพันธ์ ถ้อยคำที่เรียบเรียงในรูปแบบฉันทลักษณ์
(1) บทกวี (poem) ที่ไม่เกิน 250 คำ และเมื่อพิมพ์แล้วไม่เกิน 2 หน้ากระดาษ (หน้าละ 2,000 ตัวอักษร(character) ตัวอักษร 16 point หรือ
(2) บทกวีขนาดยาว ตัดตอนมาได้ไม่เกิน 250 คำ
ข. ร้อยแก้ว ซึ่งหมายถึง ความเรียงที่ไม่มีลักษณะเป็นร้อยกรอง
(1) บทความ (article) 1 บท เรื่อง (story) 1 เรื่อง หรือเรียงความ (essay) 1 เรื่อง หรือไม่เกิน 2,500 คำ
(2) ตอนใดตอนหนึ่ง (excerpt) ของร้อยแก้ว ไม่เกิน 1,000 คำ หรือร้อยละ 10 ของงานนั้น (แล้วแต่ว่าจำนวนใดน้อยกว่ากัน) แต่ได้อย่างน้อย 500 คำ
อย่างไรก็ดี จำนวนที่ระบุไว้นี้ ยืดหยุ่นได้ตามความเหมาะสม เช่น อาจมีความยาวเกินมาเพื่อให้ข้อความของบทกวีจบบทหรือร้อยแก้วจบหน้า เป็นต้น
(3) แผนภูมิ (Chart) กราฟ (Graph) แผนผัง (Diagram) ภาพวาด (Painting) ภาพลายเส้น (Drawing) การ์ตูน (Cartoon) รูปภาพ (Picture) หรือภาพประกอบหนังสือ (Illustration) จากหนังสือ นิตยสาร วารสาร หนังสือพิมพ์ จำนวน 1 ภาพ
(4) งานที่มีลักษณะเฉพาะงานที่อยู่ในรูปของร้อยกรอง หรือร้อยแก้ว หรือผสมผสานกันซึ่งมักจะมีภาพประกอบ อาทิ หนังสือเด็ก ทำทั้งฉบับไม่ได้ แต่ใช้ได้ไม่เกิน 2,500 คำ และทำสำเนาตอนใดตอนหนึ่ง (Excerpt) ของงานได้ไม่เกิน 2 หน้าพิมพ์ของานนั้น หรือไม่เกินร้อยละ 10 ของคำที่ปรากฏในงานนั้น
(5) งานของผู้สร้างสรรค์คนเดียว ทำสำเนาบทกวี (Poem) บทความ (Article) เรื่อง (Story) หรือเรียงความ (Essay) ได้ไม่เกิน 1 เรื่อง หรือสามารถตัดตอนมาจากผลงานของผู้สร้างสรรค์คนเดียวกันได้ไม่เกิน 2 ตอน (2 Excerpt) หรือทำสำเนาผลงานได้ไม่เกิน 3 เรื่อง จากงานรวบรวมเล่มเดียวกัน หรือจากนิตยสาร วารสารรวมเล่ม ในเวลา 1 ภาคการศึกษา
ขอบคุณสำหรับความรู้ครับ :)
บอกแล้วงัยคะ มีเรื่องดีดี ต้องบอกกันต่อ
ขอบคุณสำหรับข้อมูล นำมาใช้ประโยชน์ในงานได้ดีเลยคะ
ข้อดีของ g2K นี่แหละ
พี่ก็ชอบตามไปอ่านบันทึกของนู๋
ว่าแต่เมื่อไร่จะเขียนบันทึกเพิ่มสักที