เจตมัยกลับมาบ้านวันแรกตัวเหลืองนิดนิ๊ดตาเหลืองหน่อยๆ
ดีที่คุณตาคุณยายเป็นหมอ แม่สงสัยอะไรก็ถามได้เลย
ฟังจากที่ตากับยายสอนแม่แล้วแม่ก็ไปค้นข้อมูลต่อสรุปได้ความว่า
- ภาวะตัวเหลืองตาเหลืองในเด็กทารกแรกเกิดนั้นปกติ ถ้าเด็กทานนมแม่แล้วซักอาทิตย์สองอาทิตย์ก็จะหายเหลืองเอง (เจ้าเจนี่ยังไม่ครบอาทิตย์ก็ไม่เหลืองแล้ว) ถ้าทานนม formula ก็จะหลายเหลืองเร็วกว่านมแม่หน่อย
- ภาวะตัวเหลืองตาเหลืองเกิดจากการที่มีบิลิรูบิน (สารสีเหลือง) ในเลือดมาก
- บิลิรูบินเกิดจากการที่เม็ดเลือดแดงแตก (แตกเพราะมันครบอายุมัน แล้วในทารกนั้นเม็ดเลือดแดงอายุสั้นกว่าในผู้ใหญ่มี turnover rate สูงกว่า)
- ทีนี้แตกแล้วก็เลยกลายเป็นว่ามีบิลิรูบินออกมาอยู่ในกระแสเลือด ก็อยู่ที่ว่าร่างกายขับมันออกได้ดีรึเปล่า
- ถ้าตับทำงานดี
ถ้าการขับออกทางปัสสาวะหรืออุจจาระดี
มันก็ทันกันกับปริมาณบิลิรูบินที่เกิดขึ้น
ตัวก็ไม่เหลือง
- แต่ถ้าเม็ดเลือดแดงแตกมากกว่าการทำงานของตับ หรือ
มากกว่าการขับถ่ายออก มันก็เหลือง (คุณตาบอกว่าหลักๆมันก็เท่านี้แหละ)
- ในทารกแรกเกิดตับมันจะยังทำงานไม่เต็มที่ ส่วนเรื่องการขับถ่ายนี่สำคัญถ้าทานนมพอก็จะขับออกได้ทัน
- ในวันแรกๆการขับถ่ายยังไม่ลงตัวเพราะน้ำนมแม่ยังไม่มา ก็จะเหลืองนิดๆเป็นธรรมดา (บันทึกนี้จะไม่พูดถึงภาวะตัวเหลืองที่เกิดจากความผิดปกติเช่น หมู่เลือดแม่ลูกไม่เข้ากัน หรือเด็กขาดเอ็นไซม์ G6PD หรือลำไส้หรือท่อน้ำดีอุดตันนะคะ - การจะดูว่าเหลืองแล้วผิดปกติรึเปล่าคือดูว่าเหลืองแล้วลูกซึม ไม่ทานนมรึเปล่า หรือว่าเหลืองนานมากกว่า 3 อาทิตย์ก็ไม่หายซักที แถมเหลืองมากขึ้น หรือว่าเหลืองมากทั้งตัวถึงท้องถึงขาและฝ่าเท้าเลย)
- ส่วนการโดนแสงหรือการส่องไฟนั้นช่วยตรงที่แสงสามารถเปลี่ยนโครงสร้างของโมเลกุลของบิลิรูบินให้ละลายน้ำได้แล้วขับออกมาทางปัสสาวะอุจจาระ
- ตอนเช้าๆ (เช้ามาก) ตากับยายจะพาเจออกไปเดินเล่นในสวนรับแดดแล้วก็ฟังเสียงนก เจจะเอียงคอหันหน้าตามเสียงนกด้วย
- เมืองไทยโชคดีที่ไม่หนาว พาเด็กออกมาโดนแสงอ่อนๆตอนเช้าได้ (ถ้าจะให้ดีไม่ต้องให้ทารกใส่เสื้อ) เพราะฉะนั้นถ้าเป็นเมืองหนาวเค้าจะต้องพาเข้ารพ.ไปส่องไฟในตู้ตลอด เพราะทำแบบบ้านเราไม่ได้หนาวเกิน
- การพาเด็กไปโดนแดดอ่อนๆต่างจากการพาเด็กไปตากแดดนะคะ ถ้าไปโดนแดดตรงๆเลยนี่ไม่แนะนำค่ะ อยู่ในที่สว่างๆหน่อยในบ้านก็ได้ค่ะถ้าข้างนอกมันร้อนหรือแดดแรง
- ความเชื่อที่ว่าทานน้ำแล้วตาจะไม่เหลือง: อันนี้ก็จริงครึ่งนึงค่ะ เพราะทานน้ำเข้าไปก็ถ่ายมากขึ้น การขับออกมากกว่าการผลิตบิลิรูบินก็หายเหลือง แต่ หมอไม่แนะนำเลยค่ะเพราะจะอิ่มน้ำและทานนมน้อยลง นมแม่ส่วน foremilk ก็มีปริมาณน้ำอยู่ในน้ำนมมากพออยู่แล้ว ถ้าทานนมแม่ได้มากพอก็จะได้ปริมาณน้ำพอเพียง (ทานนมแม่แล้วลูกถ่ายบ่อยอยู่แล้ว) แต่ถ้าทานนม formula หมอก็บอกให้ทานนมให้บ่อยขึ้นได้ค่ะ ทานบ่อยขึ้นก็ถ่ายบ่อยขึ้นก็จะกำจัดบิลิรูบินได้เอง
ข้อมูลเพิ่มเติม:
แถมภาพเทียบเด็กตัวเหลืองก่อนและหลังการส่องไฟค่ะ (ภาพจาก KidsHealth)
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย มัทนา ใน พุงโต
คำสำคัญ (Tags)#เลี้ยงลูก#ทารกแรกเกิด#newborn#ภาวะตัวเหลือง#jaundice
หมายเลขบันทึก: 257016, เขียน: 24 Apr 2009 @ 08:47 (), แก้ไข: 24 Jun 2012 @ 03:06 (), สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกัน, ความเห็น: 20, อ่าน: คลิก
สวัสดีค่ะ คุณหมอ
มาศึกษาเรื่องราววิธีการเลี้ยงทารกค่ะ กำลังช่วยเลี้ยงหลานชายตัวน้อย อายุเดือนเศษๆ อยู่พอดี จะติดตามอ่านบันทึกต่อๆ ไปนะคะ