ปฏิทินปรากฎการณ์บนท้องฟ้า 2552

ปรากฎการณ์สร้างแรงบันดาลใจ

เมื่อช่วงปลายปีที่ผ่านมา ท่ามกลางกระแสความวุ่นวายของบ้านเมือง เราจะเห็นว่ามีปรากฎการณ์ธรรมชาติบนท้องฟ้ามาให้เราดู ทำให้คลายความเครียดไปได้มาก
ทั้ง พระจันทร์ยิ้ม หรือดาวเคียงเดือน ฝนดาวตก และพระจันทร์เต็มดวงใกล้โลกมากที่สุด

ยิ่งปี 2552 นี้จะมีปรากฎการณ์ทางวิทยาศาสตร์อีกหลายครั้ง น่าติดตาม

รศ.บุญรักษา สุนทรธรรม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้ให้สัมภาษณ์และกล่าวถึงปรากฎการณ์ท้องฟ้าปี 2552 ดังนี้ค่ะ

วันที่ 26 มกราคม

จะเกิดปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาวงแหวน" มองเห็นในแถบอินโดนีเซีย ประเทศไทยจะมองเห็นได้บางส่วน โดยดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์อยู่ตรงกลาง โลก อยู่ในแนวเดียวกันและระนาบเดียวกัน ซึ่งเงาของดวงจันทร์จะบังแสงดวงอาทิตย์ไม่ให้มาถึงโลก ทำให้เห็นดวงอาทิตย์แหว่งครึ่งดวง หรือแหว่ง 45% มองเห็นได้ตั้งแต่เวลา 16.15 น. ขึ้นไปจนกระทั่งดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้า

วันที่ 8 กุมภาพันธ์

จะเกิดปรากฏการณ์ "ดวงจันทร์อยู่ใกล้โลกที่สุดในรอบเดือน" ที่ระยะทาง 361,487 กิโลเมตร

วันที่ 9 กุมภาพันธ์ และ 31 ธันวาคม 2552

จะเกิดปรากฏการณ์จันทรุปราคาเงามัว ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์เพ็ญเข้าไปอยู่ในเงาของโลก ทำให้มองเห็นดวงจันทร์มืดมัวลง

จันทรุปราคาเงามัว

วันที่ 23 เมษายน 2552 เวลา 05.10 น.

จะเกิดปรากฏการณ์ดาวเคียงเดือนได้อีกครั้ง เป็นการโคจรใกล้กันระหว่างดาวศุกร์ ดาวอังคาร และดวงจันทร์ ซึ่งดาวศุกร์จะเป็นดาวรุ่งอยู่ใกล้ดาวอังคารและดวงจันทร์เสี้ยวข้างแรมแก่ๆ อยู่ด้านล่าง ดูเป็นลักษณะรูปคนยิ้มทางทิศตะวันออก แต่ไม่สวยงามและชัดเจนเท่าวันที่ 1 ธันวาคม 2551 เพราะดาวอังคารไม่มีความสว่างมากนัก

วันที่ 22 กรกฎาคม

จะเกิด "สุริยุปราคาเต็มดวง" โดยดวงจันทร์จะบังดวงอาทิตย์ยาวนานเกือบ 6 นาที ถือเป็นช่วงเวลาที่ยาวนานที่สุดในรอบ 10 ปี
สามารถมองเห็นได้ในสาธารณรัฐประชาชนจีน แต่ประเทศไทยจะมองเห็นเพียงบางส่วน ก่อนรุ่งสางเวลา 07.00-09.00 น.
แต่การชมปรากฏการณ์นี้ไม่สามารถชมได้ด้วยตาเปล่า รวมทั้งห้ามใช้ฟิล์มเอ็กซเรย์ ฟิล์มขาว-ดำ กระจกรมควันประกอบการดูด้วย
ซึ่งอาจทำให้เป็นโรคต้อกระจกหรือตาบอดได้

สุริยุปราคาบางส่วน

วันที่ 4 กันยายน

จะมีปรากฏการณ์วงแหวนดาวเสาร์หาย ซึ่งข้อเท็จจริงแล้ววงแหวนไม่ได้หายไปไหน แต่เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้น
โดยเกิดจากการโคจรของดาวเสาร์เคลื่อนที่มาในแนวระนาบเดียวกับสายตาของเราที่มองจากโลกพอดี ทำให้เห็นว่าวงแหวนของดาวเสาร์หายไป
ทั้งๆ ที่วงแหวนยังคงอยู่ แต่เนื่องจากวงแหวนดาวเสาร์มีความหนาน้อยมากเพียง 10 ไมล์ ทำให้ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเปรียบเหมือนวงแหวนหายไป

ภาพดาวเสาร์จากจากยานวอยเอเจอร์ 2
จาก http://th.wikipedia.org

นอกจากนี้ยังมี ปรากฎการณ์ฝนดาวตก ในปี 2552 ประกอบด้วย

วันที่ 3-4 มกราคม
ฝนดาวตกควอดแดรนต์

วันที่ 21-22 เมษายน
ฝนดาวตกพิณ หรือฝนดาวตกไลริดส์

วันที่ 5-6 พฤษภาคม
ฝนดาวตกอีตาคนแบกหม้อน้ำ

วันที่ 27-28 กรกฎาคม
ฝนดาวตกเดลตาคนแบกหม้อน้ำ

วันที่ 12-13 สิงหาคม
ฝนดาวตกเพอร์ซิอัส หรือฝนดาวตกวันแม่

วันที่ 20-21 ตุลาคม
ฝนดาวตกนายพราน

ที่น่าสนใจเป็นพิเศษ
วันที่ 17-18 พฤศจิกายน
ฝนดาวตกสิงโต หรือฝนดาวตกลีโอนิดส์ คาดว่าจะมีอัตราการตกประมาณ 60 ดวงต่อชั่วโมง สามารถมองเห็นได้ตั้งแต่ 24.00 น. เป็นต้นไป

ฝนดาวตกเลโอนิด มีศูนย์กลางอยู่ที่กลุ่มดาวสิงโต

วันที่ 12-13 ธันวาคม
ฝนดาวตกเจมินิดส์ หรือฝนดาวตกคนคู่ โดยมีอัตราการตกประมาณ 100 ดวงต่อชั่วโมง
มองเห็นตั้งแต่หลังเที่ยงคืนเช่นกัน ทั้งนี้ ไม่ควรพลาดชมฝนดาวตกทั้งสองชนิด เนื่องจากช่วงเวลาที่เกิดขึ้นไม่มีแสงจันทร์รบกวน

ฝนดาวตกเจมินิดส์ มีศูนย์กลางอยู่ที่กลุ่มดาวคนคู่

นับเป็นโอกาสดีที่จะกระตุ้นให้เด็กๆเยาวชนหันมาสนใจวิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์กันมากขึ้น อาจจุดประกายความฝัน และสร้างแรงบันดาลใจให้กับหลายๆคนได้

ผู้เขียนไม่ได้เป็นนักวิทยาศาสตร์นะคะ แต่ว่าสนใจเลยรวบรวมข้อมูลมาให้ หากมีข้อมูลผิดพลาดประการใดต้องขออภัยด้วยค่ะ

ขอขอบคุณ

มติชนรายวัน วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2551 ปีที่ 31 ฉบับที่ 11253

คลังปัญญาไทย http://www.panyathai.or.th

วิกีพีเดีย http://th.wikipedia.org

เว็บไซต์เกี่ยวข้อง http://www.oknation.net/blog/moonandsun/2009/01/03/entry-1