อันเนื่องมาจากปีใหม่

เรื่องของวัว

ปี 2552 ตรงกับรอบนักษัตรที่ 2 คือ ฉลู คำว่า ฉลู เป็นภาษาไทยที่มีรากศัพท์เดิมมาจากภาษาเขมรคำว่า ฉฺลูว เดิมทีเราจะเรียกตามภาษาเขมรนี้หรือเปล่าก็ไม่ทราบได้แน่ชัด แต่ชาวล้านนาและล้านช้างต่างใช้ปฏิทินร่วมกันที่เรียกว่า ปฏิทินหนไท ซึ่งปี 2552 ตรงกับปี กัดเป้า เป็นปีลำดับที่ 26 จากจำนวน 60 ปี หมายความว่า ปฏิทินหนไท มีชื่อปี 60 ชื่อ แต่ปฏิทินปัจจุบันที่เรียกตามภาษาเขมรนั้นมี 12 ชื่อ

                    เมื่อกล่าวถึงวัว  ผมจึงอยากเล่าถึงตำราที่เกี่ยวกับวัวเล่มหนึ่ง ชื่อ  “พระสมุดโคลงเฃาโค”  ของหมื่นนิพนธไพเราห

 กรมอักษรพิมพการ  ได้อธิบายประเภทของวัวที่มีลักษณะมงคลไว้  8  ชนิด  ดังนี้

1. โคอุสุภราช ตัวสีดำมีด่าง 7 แห่ง คือ หน้า, ขาทั้ง 4, อก และหาง แต่ทางภาคใต้กล่าวว่า ตีนด่าง หางดอก หนอกตากผ้า หน้าใบโพธิ์

2. โคจงกล หรือ โคกระบิล ตัวสีแดงชาด เป็นวัวคู่บารมีของกษัตริย์

3. โคหา ตัวสีขาว

4. โคหง ตัวสีเหลือง

5. โคสีเมฆ ตัวสีเมฆ

6. โคทอง ตัวสีทอง

7. โคที่มีผิวตัวเหมือนเกล็ดปลา

8. โคที่มีสีผิวเหมือนเสี้ยนตาล

วัวทั้ง 8 ชนิดนั้นบอกถึงประเภทลักษณะสีผิวที่เป็นมงคลเท่านั้น แต่การดูวัวมงคลยังต้องอาศัยองค์ประกอบอีกนานาประการ เช่น ขวัญ กระดูก เขา เป็นต้น ในสมัยก่อนนอกจากจะสะสมงาช้าง นอแรด แล้ว เจ้านายทั้งหลายต่างก็สะสมเขาโคไว้เป็นมหามงคลคู่บารมี ความเชื่อนี้ในปัจจุบันกลับสูญสิ้นไป ตามตำราแล้วเขาโคที่มีลักษณะมงคลนั้นมีหลายลักษณะไว้โอกาสหน้าผู้เขียนจะเล่าให้ฟังทีละประเภท พร้อมทั้งยกคำประพันธ์จริงมาแสดงให้ชมด้วยนะครับ