ความล้มเหลวและจินตนาการ (2) โดย เจ.เค.โรลลิ่ง ... (หนุ่มเมืองจันท์)
บันทึกนี้ ต่อภาคจบจากบันทึก ความล้มเหลวและจินตนาการ (1) โดย เจ.เค.โรลลิ่ง ... (หนุ่มเมืองจันท์) หากอ่านบันทึกที่ผ่านมาแล้ว แล้วไม่อ่านบันทึกนี้ ความเข้าใจของท่านจะไม่สมบูรณ์ ครับ
จึงขอนำเสนอความคิดของ เจ.เค.โรลลิ่ง ต่อในเรื่องของ "จินตนาการ" ดังนี้ ครับ
****************************************************************************
มาเล่าเรื่องต่อครับ
ฉบับที่แล้วผมเล่าเรื่อง "เจ.เค.โรลลิ่ง" ผู้เขียนเรื่อง "แฮรี่ พอตเตอร์" ไปกล่าวสุนทรพจน์ในงานรับปริญญาของบัณฑิตมหาวิทยาลัยฮาร์ดวาร์ด
เธอเลือกที่จะพูดอยู่ 2 เรื่อง
เรื่องแรก คือ ประโยชน์ของความล้มเหลวที่เล่าไปแล้วเมื่อฉบับที่ผ่านมา
และเรื่องที่สอง
"จินตนาการ"
"เจ.เค.โรลลิ่ง" บอกว่า ทุกคนในที่นี้คงคิดว่าที่เลือกพูดเรื่อง "จินตนาการ" เพราะมันได้สร้างชีวิตใหม่ให้กับเธอ
นั่นคือ นวนิยาย เรื่อง "แฮรี่ พอตเตอร์"
แต่เธอบอกว่า ไม่ใช่เหตุผลทั้งหมด เพราะ "จินตนาการ" ที่เธอจะพูดถึงนั้นมีแง่มุมที่กว้างกว่านั้นมาก
"จินตนาการไม่ได้เป็นเพียงสมรรถภาพพิเศษของมนุษย์ในการมองเห็นสิ่งที่ไม่มีอยู่และเป็นต้นธารของนวัตกรรมทุกอย่างในโลก"
แต่ "จินตนาการ" ยังหมายถึง พลังที่ทำให้เราสามารถเห็นอกเห็นใจมนุษย์ที่เราไม่เคยรู้จักมาก่อนเลย
ครั้งหนึ่งตอนอายุ 20 ปีเศษ
"เจ.เค.โรลลิ่ง" ทำงานในฝ่ายวิจัยของ "แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล"
ในห้องทำงานเล็ก เธอต้องอ่านจดหมายที่เขียนอย่างเร่งรีบเพราะต้องลักลอบส่งออกมาจากประเทศเผด็จการ
เขาและเธอเหล่านั้นต้องการที่จะส่งสารขอความช่วยเหลือมาสู่โลกภายนอก
ข้อความในจดหมายจึงมีทั้งเรื่องราวของศาลเตี้ย การประหารชีวิต การลักพาตัว การข่มขืน
และภาพต่าง ๆ ที่แสนจะโหดร้าย
เหตุการณ์หนึ่งที่เธอไม่เคยลืม คือวันที่เธอได้ยินเสียงโหยหวนที่เต็มไปด้วยความเจ็บปวดและหวาดกลัวชนิดที่เธอไม่เคยได้ยินมาก่อน
นักวิจัยเปิดประตูออกมาแล้วบอกว่าเธอช่วยเอาเครื่องดื่มร้อน ๆ มาให้ชายหนุ่มที่นั่งอยู่ด้วย
นักวิจัยผู้นี้เพิ่งบอกข่าวร้ายให้กับชายคนนี้ที่ออกมาวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลของเขา
แม่ของเขาถูกจับตัวไปประหารชีวิต
เป็นการแก้แค้นที่เขานำเรื่องโหดร้ายในประเทศไปบอกให้โลกรู้
และอีกภาพหนึ่งที่อยู่ในความทรงจำของเธอก็คือ หนุ่มชาวแอฟริกันที่มีอายุพอ ๆ กับเธอป่วยเป็นโรคทางจิตหลังจากต้องทนกับความเหี้ยมโหดในบ้านเกิดของเขา
เขาเล่าเรื่องที่ถูกทรมานต่อหน้ากล้องวิดีโอด้วยร่างกายที่สั่นเทาอย่างควบคุมไม่อยู่
และเมื่อเธอเดินไปส่งเขาที่สถานีรถไฟใต้ดิน
เขาจับมือของเธอด้วยความนุ่มนวล และบอกว่า...
...ขอให้คุณมีความสุขในอนาคต
ครับ คนที่ทั้งชีวิตเต็มไปด้วยความทุกข์
เขายังมีน้ำใจที่จะอวยพรคนที่โชคดีกว่าเขาให้มี "ความสุข" ในอนาคต
ไม่แปลกที่ "เจ.เค.โรลลิ่ง" จะจดจำความรู้สึกนี้ไม่มีวันลืม
ไม่ใช่แค่เพียงภาพแห่งความเจ็บปวดที่ "เจ.เค.โรลลิ่ง" ได้พบเห็นในองค์กรแห่งนี้
หากแต่ยังมีภาพแห่งความดีงามของมนุษย์ใน "แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล" ที่น่าประทับใจ
"เจ.เค.โรลลิ่ง" เล่าว่า มีคนจำนวนหลายพันคนที่ไม่เคยถูกทรมานหรือถูกขังคุกเพราะความเชื่อที่แตกต่างกัน
แต่ทุกคนแสดงพลังแห่ง "น้ำใจ" ในการช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์
คนธรรมดาที่ชีวิตสุขสบายดีเหล่านั้นร่วมแรงร่วมพลังกันเพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่ไม่เคยรู้จัก
และไม่มีวันที่จะได้พบหน้ากัน
นี่คือ ประสบการณ์ที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับ "เจ.เค.โรลลิ่ง" มากที่สุดครั้งหนึ่งในชีวิต
เธอบอกว่า "จินตนาการ" ทำให้มนุษย์แตกต่างจากสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ บนโลกนี้เพราะมนุษย์สามารถเรียนรู้และเข้าใจได้โดยที่ไม่ต้องประสบกับเหตุการณ์นั้นด้วยตนเอง
"มนุษย์สามารถคิดจากจิตใจของคนอื่น จินตนาการว่าตัวเองยืนบนพื้นที่ของคนอื่น"
"จินตนาการ" ในแง่มุมนี้หากเราใช้ออกมามันก็เหมือนกับ "เวทมนตร์" พ่อมดน้อย "แฮรี่ พ็อตเตอร์" ของ "เจ.เค.โรลลิ่ง"
พลังของเวทมนตร์แห่งจินตนาการที่คิดเพื่อ "คนอื่น" นี้เองจะช่วยสร้างความเข้าใจหรือความเห็นอกเห็นใจเพื่อนมนุษย์อีกมากมายในโลกนี้
แต่คนจำนวนไม่น้อยที่ไม่เลือกใช้ "จินตนาการ" ในเรื่องเหล่านี้
เขาเลือกที่จะใช้ชีวิตสุขสบายเหมือนเดิม ปิดสมองและหัวใจไม่ให้รับรู้หรือจินตนาการถึงความทุกข์ใด ๆ ในโลกนี้
ในโลกแห่ง "จินตนาการ" ต้องมี "สัตว์ประหลาด"
ในเทพนิยายอาจมีสัตว์ประหลาดต่าง ๆ มากมาย
แต่ในโลกมนุษย์ใบนี้ "สัตว์ประหลาด" ก็คือ ความทุกข์ของคนในโลกนี้
"เจ้าแม่แห่งเทพนิยาย" บอกว่า คนบางคนเลือกที่จะ "ไร้จินตนาการ" เพื่อจะได้ไม่เห็น "สัตว์ประหลาด" ตัวนี้
"แต่คนที่เลือกจะไม่เห็นอกเห็นใจคนอื่น อาจทำให้เกิดสัตว์ประหลาดตัวใหม่ขึ้นมา เพราะถึงแม้เราไม่เคยกระทำสิ่งเลวร้ายกับมือ เราก็สมรู้ร่วมคิดกับมันด้วยความไม่แยแสของตัวเอง"
...คมมาก
ครับ ความไม่สนใจในความทุกข์ยากของเพื่อนมนุษย์ด้วยกันทั้งที่คุณอยู่ในจุดที่ช่วยเหลือได้
มันคือ "สัตว์ประหลาด" ตัวหนึ่งที่เกิดขึ้นในโลกใบนี้
ข้อเรียกร้องของ "เจ.เค.โรลลิ่ง" ต่อบัณฑิตฮาร์วาร์ดทั้งหลายที่เป็นผู้ที่อยู่ในสถานะได้เปรียบในสังคมก็คือ ขอให้ทุกคนได้ "เปล่งเสียง" แทนคนที่ "ไม่มีเสียง" ในโลกนี้
ไม่ว่าการลงคะแนนเสียง การใช้ชีวิต การประท้วง แรงกดดันต่อรัฐบาลสหรัฐอเมริกา
"เราต้องเลือกที่จะไม่ยืนอยู่ข้างผู้มีอำนาจฝ่ายเดียว แต่อยู่ข้างผู้ไร้อำนาจด้วย"
เป็นข้อเรียกร้องที่เธอเชื่อว่าจะส่งผลกระทบออกนอกพรมแดนไปอย่างกว้างไกล
"เราไม่ต้องใช้เวทมนตร์ในการเปลี่ยนแปลงโลกใบนี้หรอก เพราะเรามีพลังที่จะทำสิ่งเหล่านั้นอยู่ในตัวของเราทุกคนอยู่แล้ว"
"เรามีพลังที่จะจินตนาการโลกที่ดีกว่าเดิมได้"
ช่วงสุดท้ายของการปาฎกถา
"ในวันพรุ่งนี้ ฉันหวังว่า ถ้าคุณจำคำพูดของฉันวันนี้ไม่ได้เลย ก็ขอให้คุณจำคำพูดของ "เซเนกา" คนโรมันโบราณอีกคนหนึ่งที่ฉันได้รู้จักตอนที่หนีเข้าไปอยู่ในคณะวิชาภาษาคลาสิก"
"ชีวิตก็เหมือนกับนิทาน ไม่สำคัญว่ามันยาวแค่ไหน หากสำคัญว่ามันดีเพียงใด"
นั่นคือ ประโยคสุดท้ายในการปาฐกถาครั้งนี้ของ "เจ.เค.โรลลิ่ง"
ผมไม่รู้ว่าหลังฟังปาฏกถาจบลง บัณฑิตของ "ฮาร์วาร์ด" จะโยนหมวกเล่นเหมือนนักเรียนโรงเรียนพ่อมด "ฮอควอร์ด" หรือเปล่า
แต่ที่แน่ ๆ ทุกคนได้รู้แล้วว่าเขาคือ "พ่อมดน้อย" คนหนึ่งที่มีเวทมนตร์ที่สามารถเปลี่ยนแปลงโลกอยู่ในตัวเอง
โดยไม่ต้องพึ่ง "ไม้กายสิทธิ์" อื่นใด
ขอเพียงแต่ใช้ "จินตนาการ" ที่จะคิดเพื่อ "คนอื่น"
และลงมือทำอย่างจริงจัง
แค่นั้นเอง
***************************************************************************
ผมเชื่อว่า คุณหนุ่มเมืองจันท์อยากให้ทุกคน ๆ ได้รับข้อคิดจาก เจ.เค.โรลลิ่ง ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ตามแต่คุณจะ "จินตนาการ" เห็นภาพนั้นหรือไม่
ขอให้คุณมีความสุขทุกวัน ไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน
บุญรักษา ครับ :)
แหล่งอ้างอิง
หนุ่มเมืองจันท์. "ความล้มเหลวและจินตนาการ (2)". มติชนสุดสัปดาห์. 29, 1472 (31 ตุลาคม - 6 พฤศจิกายน 2551) : หน้า 24.
ความเห็น (8)
แวะมาอ่านด้วยคนค่ะ ขอบคุณค่ะ
ยังไม่เคยได้มีโอกาสอ่านหนังสือของ JK แต่ว่าติดตามงานสร้างหนังเรือง Herry Potter ตลอดครับ
เห็นความจิตนาการของเธอที่ ถ่ายทอดออกมาเป็นเรื่องราวที่น่าติดตาม อย่างไม่รู้จบทีเดียว
สวัสดีค่ะ
- ครูอ้อยมี หนังสือนี้ ฉบับภาษาอังกฤษ จำไม่ได้ว่า มี 5 หรือ6 เล่มนี่ล่ะค่ะ
- ได้ฝึกภาษาอังกฤษที่มีคำศัพท์ สละสลวยมากทีเดียวค่ะ
- นับว่า หนุ่ม เมืองจันท์ ถ่ายทอดออกมาได้ดีเยี่ยมค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สิ่งที่ผมได้แรงบรรดาลใจจากการอ่านเรื่องราว ของ"เจ.เค.โรลลิ่ง"จบลง คือ ความตั้งใจทำสิ่งต่างๆที่ตัวเองรับผิดชอบให้ดีที่สุด ...
เหมือนที่ "เจ.เค.โรลลิ่ง" เพียรเขียนเรื่อง "แฮรี่ พอตเตอร์" จนโด่งดัง เพราะเธอทำด้วยใจ และจินตนาการ
จินตนาการที่เราต้องร่วมสร้างต่อจากนี้คือ ความอยู่ดีมีสุข ความสมานฉันท์ เราที่เราและเพิ่มเติมจินตนาการสู่จินตภาพและการปฏิบัตินี้สู่สังคม
ร่วมด้วยช่วยกัน สร้างสรรค์ สังคมไทยครับ
ขอบคุณครับ บทความที่ดี
ขอบคุณ คุณ krutoi ครับ :)
ขอบคุณ คุณ Pompier ครับ :) ... จินตนาการสำหรับมนุษย์ คือ จินตนาการไม่รู้จบ ครับ
ใช่แล้วครับ พี่ ครูอ้อย แซ่เฮ ... Harry Potter มีการใช้ภาษาและสำนวนที่สละสลวยมาก ๆ ครับ แถมแบ่งเป็นสำนวนอังกฤษ กับ อเมริกันอีกต่างหาก ครับ :)
ขอบคุณครับ คุณเอก จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร :)
จินตนาการของ เจ.เค.โรลลิ่ง นั้น หมายถึง การเห็นใจและช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ทุกคน ทำให้โลกนี้สงบสุข ครับ