พระไตรปิฎก
พุทธศาสนสุภาษิต
พระไตรปิฎก
ความหมายของพระไตรปิฎก
พระไตรปิฎก แปลตามตัวอักษรว่า ตะกร้า ๓ ใบ มาก จากคำว่า ไตร แปลว่า สาม และ ปิฎก แปลว่า ตะกร้าหรือกระจาด ดังนั้น พระไตรปิฎก หมายถึง คำสั่งสอนในพระพุทธศาสนาที่ได้จัดรวบรวมเข้าไว้ด้วยกันเป็นหมวดหมู่รวม ๓ ชุด
พระ ไตรปิฎก ถือเป็นแม่แบบในการตีความ หรืออธิบายความธรรมต่าง ๆ ที่ได้สอนอยู่ในปัจจุบัน ถ้าหากธรรม หรือข้อความทางพระพุทธศาสนาใด ๆ ขัดแย้งหรือคลาดเคลื่อนไปจากพระไตรปิฎกแล้ว ข้อความหรือธรรมนั้นก็ใช้ไม่ได้ พระ พุทธศาสนาได้เผยแผ่ไปสู่ประเทศต่าง ๆ ดังนั้นพระไตรปิฎกจึงถูกจารึกด้วยอักษรของประเทศนั้น ๆ ดังเช่น ประเทศไทยก็จารึกด้วยอักษรไทย เนื้อหาทั้งหมดต้องเป็นไปอย่างเดียวกันทั้งสิ้น
พระ ไตรปิฎกของประเทศไทยในปัจจุบันมีทั้งส่วนที่เป็นภาษาบาลี ซึ่งถือเป็นภาษาที่ใช้ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและมีพระไตรปิฎกที่แปลจากภาษา บาลีเป็นภาษาไทยและแบ่งเป็นเล่มที่กะทัดรัดแยกเป็นเล่มได้ทั้งหมด ๔๕ เล่ม
แม้ ว่าพระพุทธเจ้าจะตรัสรู้และนำหลักธรรมมาสั่งสอนบุคคลต่าง ๆ เมื่อ ๒,๕๐๐ กว่าปีแล้วก็ตาม แต่ความรู้ต่าง ๆ ในพระไตรปิฎกนั้น สามารถนำมาอธิบายให้เข้าใจในเหตุการณ์และปรากฏการณ์ต่าง ๆ ในปัจจุบันได้เป็นอย่างดี
เรื่องน่ารู้จากพระไตรปิฎกเป็นคัมภีร์ที่สำคัญทางพระพุทธศาสนา ชาว พุทธได้ยึดถือแนวคำสอนที่ปรากฏในพระไตรปิฎกเป็นหลักปฏิบัติ ข้อความรู้ต่าง ๆ ในพระไตรปิฎกนั้นครอบคลุมศาสตร์ต่าง ๆ อย่างมากมาย การศึกษาความรู้เหล่านี้จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับชาวพุทธทุกคน ในชั้นนี้เรื่องน่ารู้จากพระไตรปิฎก คือ เรื่อง พระโมคคัลลานะเรียนวิชาแก้ง่วง
พระโมคคัลลานะเรียนวิชาแก้ง่วง
หลังจากที่พระโมคคัลลานะอุปสมบทแล้วได้ ๗ วัน และได้บำเพ็ญเพียรอยู่ที่หมู่บ้านกัลวามุตตคาม ในแคว้นมคธ พระโมคคัลลานะรู้สึกง่วงเป็นยิ่งนัก ดังนั้นพระพุทธเจ้าจึงเสด็จไปโปรดและทรงสอนวิธีแก้ง่วง ๘ ประการ ให้พระโมคคัลลานะฟัง
วิธีแก้ง่วง ๘ ประการ
๑. นึกคิดเรื่องใดแล้วเกิดความง่วง ก็ให้นึกเรื่องนั้นให้มาก ถ้ายังไม่หาย
๒. ให้ตรึกตรองเรื่องที่ได้เรียนได้ฟังมา ถ้ายังไม่หาย
๓. ให้ท่องข้อความที่ได้เรียนได้ฟังมา ถ้ายังไม่หาย
๔. ให้ย่อนหูทั้ง ๒ ข้างและเอามือลูบตัว ถ้ายังไม่หาย
๕. ให้ลุกขึ้นยืน แล้วเอาน้ำลูบตัว แหงนหน้ามองดูท้องฟ้า ถ้ายังไม่หาย
๖. ให้นึกถึงแสงสว่างในตอนกลางวัน แม้จะอยู่ในตอนกลางคืนก็ตาม ถ้ายังไม่หาย
๗. ให้เดินจงกรม คือ ลุกขึ้นเดินกลับไปกลับมาสักพัก และถ้ายังไม่หาย
๘. ให้นอนพัก โดยมีสติสัมปชัญญะตั้งใจว่าจะลุกขึ้น เมื่อตื่นแล้วให้ลุกขึ้นทันที
ศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
ศัพท์ ทางพระพุทธศาสนา เป็นคำยากที่ต้องแปล เพื่อให้เรียนรู้พระพุทธศาสนาได้อย่างถูกต้อง และเกิดประโยชน์ในการศึกษาค้นคว้าให้ถ่องแท้และสร้างความรู้ความเข้าใจให้ กับนักเรียน ศัพท์ที่ต้องเรียนรู้สำหรับชั้นนี้คือ
อุเบกขา
อุเบกขา คือ การวางใจเป็นกลาง ได้แก่ การมีจิตเรียบตรงไม่เอนเอียงด้วยชอบหรือชัง วางเฉยและไม่ยินดียินร้าย พิจารณาเห็นกรรมที่สัตว์ทั้งหลายกระทำ ซึ่งควรได้รับผลดีหรือผลชั่วสมควรแก่เหตุที่ตนได้ทำไว้ รวม ทั้งรู้จักการวางเฉยสงบใจมองดู เมื่อไม่มีกิจธุระใดที่ควรทำเพราะผู้อื่นเขารับผิดชอบได้แล้ว เขาสมควรรับผิดชอบตนเอง ไม่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง และไม่เข้าไปก้าวก่ายยุ่งเกี่ยว
อัญญานุเบกขา
อัญญานุเบกขา คือ การวางเฉยแบบไม่รู้อะไร เรียกว่า เฉยแบบโง่นั่นเอง ซึ่งลักษณะของเฉยแบบโง่มักจะไม่กล้าพูด ไม่กล้าแสดงออก จะนิ่งเงียบตลอดเวลา เช่น ถ้านักเรียนไม่เข้าใจในบทเรียนควรถามครู เพื่อประโยชน์ในการเรียนไม่ควรนิ่งเฉยหรือเก็บข้อสงสัยนั้น เพราะจะทำให้เราไม่ได้รับความรู้
พุทธศาสนสุภาษิต
พระ พุทธเจ้าทรงสั่งสอนให้คนยึดมั่นในการทำความดี ไม่ทำความชั่วและทำจิตใจให้บริสุทธิ์ และเพื่อเป็นการเตือนสติสำหรับชาวพุทธ พระองค์ทรงบัญญัติเป็นพุทธศาสนสุภาษิตไว้มากมาย
พุทธศาสนสุภาษิตที่ชาวพุทธควรรู้จัก ได้แก่
สุขา สงฺฆสฺส สามคฺคี
ความพร้อมเพรียงของหมู่คณะนำสุขมาให้
ความ พร้อมเพรียงของหมู่คณะนำสุขมาให้ หมายถึง ความสามัคคี ความกลมเกลียวกันในหมู่คณะ ในกลุ่ม ทำให้ทุกคนช่วยกันทำกิจกรรมต่าง ๆ จนสำเร็จ ซึ่งนำความสุขมาสู่หมู่คณะนั้น เพราะทุกคนย่อมได้รับความสุข ความสำเร็จจากผลงานที่ได้ช่วยกันทำ
ตัวอย่าง เช่น ครูได้มอบหมายให้นักเรียนทำความสะอาด โดยจัดเวรทำความสะอาดในแต่ละวัน ถ้าทุกคนช่วยกันทำเวรอย่างพร้อมเพรียงกัน ห้องเรียนก็จะสะอาด หมู่คณะก็สบายใจ ทุกคนมีความสุขเกิดขึ้นเพราะห้องเรียนสะอาด ทุกคนก็มีความสุขสบายใจ
ความ พร้อมเพรียงกันของหมู่คณะ จะเกิดขึ้นได้จากการที่หมู่คณะมีความสมัครสมานสามัคคี เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน มีความอดทน ขยันหมั่นเพียร รู้จักเสียสละ ร่วมมือร่วมใจกัน ทำงานอะไรก็จะช่วยเหลือกันจนสำเร็จ
ในครอบครัว ทุกคนมีความพร้อมเพรียงกันทำงาน ช่วยกันประหยัด ร่วมมือร่วมใจกันทำกิจกรรม ทุกคนในครอบครัวก็จะมีความสุข
ในโรงเรียน ทุกคนพร้อมเพรียงกันยึดถือกฎระเบียบข้อบังคับของโรงเรียนนักเรียนทุกคนพร้อมใจกันศึกษาเล่าเรียน
ใน ชุมชน ทุกคนสมัครสมานสามัคคีกัน พร้อมเพรียงกันประกอบอาชีพที่สุจริต ร่วมมือกันทำนุบำรุงดูแลท้องถิ่นของตน เช่น แม่น้ำ ถนน คูคลอง ประปา ไฟฟ้า โทรศัพท์ เป็นต้น
ในประเทศชาติ ถ้า ทุกหมู่คณะมีความพร้อมเพรียงกันถือปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด พร้อมเพรียงกันเสียภาษี พร้อมเพรียงกันป้องกันประเทศชาติ พร้อมเพรียงกันปฏิบัติตนตามหลักคำสอนของศาสนา ก็จะเกิดความสุขทั้งในครอบครัว โรงเรียน ชุมชน และประเทศชาติ
โลโกปตฺถมฺภิกา เมตฺตา
เมตตาธรรมค้ำจุนโลก
เมตตา คือ ความปรารถนาให้ผู้อื่นมีความสุขทั้งทางกายและจิตใจ ผู้ที่มีความเมตตาจะเป็นคนโอบอ้อมอารี ช่วยเหลือบุคคลอื่นให้มีความสุขเท่าที่สามารถทำได้โดยไม่เบียดเบียนใคร ความเมตตานั้นสามารถแสดงออกได้ทั้งทางกาย วาจา และใจ ดังนี้
การแสดงออกทางกาย ได้แก่
- ให้ทาน โดยการบริจาคทรัพย์และสิ่งของแก่บุคคลที่ต้องการความช่วยเหลือ
- ไม่รังแกทำร้ายผู้อื่นและพร้อมที่จะปกป้องผู้ที่อ่อนแอกว่า
- ให้ความรักและความเอ็นดูต่อสัตว์ต่าง ๆ ไม่ควรทำร้ายหรือรังแกสัตว์ให้ได้รับความเจ็บปวดทุกข์ทรมาน
การแสดงออกทางวาจา ได้แก่ การให้คำแนะนำและให้คำปรึกษาแก่ผู้มีความทุกข์ทางใจ ท้อแท้ใจไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ เราควรใช้คำพูดที่ไพเราะ ไม่ควรใช้คำพูดที่เยาะเย้ยถากถาง จนทำให้ผู้ที่มาขอคำปรึกษาท้อแท้ใจลงไปอีก
การแสดงออกทางใจ ได้แก่ การมอบความปรารถนาดีความหวังดีให้ทุกคนมีความสุข รวมทั้งการไม่คิดร้าย ผูกพยาบาทอาฆาต โดยพร้อมที่จะให้อภัยแก่ทุกคน และมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
คนเราจะอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขได้ ถ้าเรามีความเมตตาต่อกันโดยแสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีอะไรก็แบ่งปันกัน มองเห็นความทุกข์ยากของผู้อื่น เห็นผู้อื่นเดือนร้อนก็ให้ความช่วยเหลือโดยไม่นิ่งดูดาย และเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน
ดัง นั้น นักเรียนจึงควรฝึกฝนตนเองให้เป็นผู้มีเมตตาต่อคนและสัตว์เพื่อให้เป็นนิสัย เมื่อเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่จะได้มีความเมตตาต่อกัน และจะได้อยู่ร่วมอย่างสงบสุข
_/!\_................_/!\_
คำสำคัญ (Tags): #พระปิยธรรม#พุทธบริษัท
หมายเลขบันทึก: 214034เขียนเมื่อ 4 ตุลาคม 2008 17:26 น. ()ความเห็น (15)
นมัสการพระคุณเจ้าค่ะ
พอลล่าขอนำวิธีแก้ง่วงไปใช้ค่ะ กราบนมัสการเจ้าค่ะ
- ธรรมสวัสดีโยมพอลล่า
- ดีมากๆใช้ได้ผลจริงๆ
- อนุโมทนาสาธุ
นมัสการเจ้าค่ะหลวงพี่
อุเบกขา คือ การวางใจเป็นกลาง ได้แก่ การมีจิตเรียบตรงไม่เอนเอียงด้วยชอบหรือชัง วางเฉยและไม่ยินดียินร้าย พิจารณาเห็นกรรมที่สัตว์ทั้งหลายกระทำ
ควรมีใจเป็นกลางเจ้าค่ะ...อิอิ
นมัสการเจ้าค่ะ
หลายเรื่อง เป็นการสอนคุณธรรมพื้นฐานให้กับเด็กไก้อย่างดี
แต่ต้องนำความรู้ตรงนี้ไปแปลเป็นภาษาที่เหมาะสมกับวัยของเด็กก่อน
ขอขอบพระคุณอย่างสูงเจ้าค่ะ
- ธรรมสวัสดีนะโยม น้องกล้วยแขก
- ใช่แล้วควรมีใจเป็นกลาง มิใช่ใจเป็นกลัว
- และที่สำคัญต้องอยู่ข้างความดี ความถูกต้องด้วย
- อนุโมทนาสาธุ..บุญรักษา
กราบนมัสการพะรคุณเจ้า
- ครูอ้อย ตั้งใจมาเรียน ธรรมะ ค่ะ หลังจากเสร็จภารกิจอื่นๆ จิตใจแน่วแน่ ก็เลยมาอ่าน อ่านแล้ว ก็สบายใจ เพราะ อ่านง่าย เข้าใจง่าย ปฏิบัติง่าย และนำไปใช้ได้ง่ายๆ
- เรื่องความเมตตา นักเรียนสมัยนี้ ขาดคุณลักษณะนี้มากเลยนะเจ้าคะ ได้อ่านบันทึกของคุณหมอ กล่าวว่า เด็กไปเที่ยวสวนสัตว์ จับสัตว์เล็กมาฆ่า แล้ว โยนให้จระเข้กิน
- ข่าวที่ออกหน้าหนังสือพิมพ์ เรื่องที่เด็กไทย ฆ่า แท็กซี่ เพราะขาดความเมตตาธรรม นี่ล่ะเจ้าค่ะ
- บ้าน วัด โรงเรียน ชุมชน และสื่อ ฯ ต้องช่วยกันมากๆ จะได้เข้าถึงจิตใจเด็กเหล่านี้มากๆนะเจ้าค่ะ
กราบนมัสการพระคุณเจ้า เจ้าค่ะ
ธรรมสวัสดีกับโยมคุณครูคิม
อนุโมทนาสาธุ..บุญรักษา
ธรรมสวัสดีกับโยมคุณครูอ้อย
อนุโมทนาสาธุ ..บุญรักษา
กราบนมัสการพะรคุณเจ้า
***ต้องรีบเร่งศึกษาธรรม
***การใกล้ชิคพระธรรมเป็นบุญวาสนา...ดิฉันคิดเช่นนั้นค่ะ..
กราบนมัสการพระคุณเจ้า เจ้าค่ะ
- ธรรมสวัสดีโยมกิติยา
- โยมเข้าใจได้ถูกต้องแล้ว
- อนุโมทนาสาธุด้วย
- บุญรักษา
นมัสการค่ะ
แวะมาอ่านและน้อมรับธรรมะด้วยจิตใจที่แช่มชื่นค่ะ
เพิ่งได้เห็นคำว่า อัญญานุเบกขา เป็นครั้งแรกค่ะ...จะได้ระวังไม่เป็นเช่น อัญญานุเบกขา = เฉยแบบโง่ ไม่รู้เรื่อง
สาธุค่ะ
- ธรรมสวัสดีนะโยม คนไม่มีราก
- โยมเลือกประเด็นได้ชัด
- อนุโมทนาสาธุ..บุญรักษา
นมัสการค่ะ
หากทุกคนได้เรียนรู้พระไตรปิฎกอย่างลึกซึ้ง ทำสอนของพระพุทธเจ้าจะช่วยให้ทุกๆคนมีสติในการระลึก แก้ไข ในชีวิตได้อย่างดีเลยนะค่ะ
สาธุค่ะ :)
นมัสการค่ะ พระอาจารย์
สำหรับคนที่อยากจะศึกษาธรรมะ แต่ยังไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นอย่างไร พระอาจารย์มีข้อคิดดีๆแนะนำ สำหรับผู้อยากเริ่มต้นปฏิบัติธรรมไหมคะ คือว่าไม่รู้จะเริ่มอย่างไรค่ะ
- ธรรมสวัสดีโยม Dhamma
- ใช่จริงๆเลย อนุโมทนาสาธุ
- ธรรมรักษา
- ธรรมสวัสดีโยม miss wilairat chainonthee
- ติดตามอ่านแนวทางการปฏิบัติธรรมของพุทธ
- ได้ที่ บันทึกนี้แนวทางการปฏิบัติธรรม
- อนุโมทนาสาธุ..ธรรมรักษา