เมื่อวานพี่สาวโทรมาชวนให้ไปทำบุญที่วัดเนื่องจากว่าเป็นวันทำบุญประเพณีบุญห่อข้าวประดับดิน(เรียกกันสั้นๆว่า บุญห่อข้าว) ป้าแดงบอกว่าจะไปใส่บาตรเฉยๆเพราะกับข้าวอาหารคงจะเยอะมาก พี่สาวบอกว่าไม่ได้ เพราะวันนี้เป็นวันปล่อยผีเราต้องให้ทานแก่ผีรวมถึงแม่และพี่สาวที่จากไปด้วย
วันนี้หลังจากไปทำบุญก็รอว่าจะมีใครเขียนถึงเรื่องราวของบุญห่อข้าวประดับดินหรือเปล่า เนื่องจากว่าอยากรู้เพราะรู้สึกว่าตัวเองไม่รู้เรื่องหรือรายละเอียดของวันนี้เลย แต่ก็ไม่เจอใน g2k จึงเข้าไปค้นข้อมูล ไปเจอใน www.manager.co.th แต่เป็นการเล่าเรื่องของเมืองหลวงพระบาง
ประเทศลาวและภาคอิสานของประเทศไทยมักมีประเพณีที่คล้ายคลึง เขาบอกว่า วันนี้ถือเป็นวันสำคัญทางศาสนาพุทธอีกวันหนึ่ง เป็นวันทำบุญแผ่กุศลให้ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีที่สืบทอดกันมานาน
ที่ประเทศลาวนั้นในวันนี้ ซึ่งเป็นวันแรม 14 ค่ำ เดือน9 เวลาประมาณ 02.00 - 04.00 น. บรรดาพุทธศาสนิกชนก็จะไปที่วัดพร้อมด้วยอาหารคาว และขนมหวานที่เตรียมไว้ไปทำบุญและถวายแด่พระสงฆ์ที่วัดประจำท้องถิ่น และเชื้อเชิญให้ดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้วได้รับผลบุญในครั้งนี้และะดวงวิญญาน ที่ถูกทอดทิ้งให้ต้องทนทุกข์ทรมานชดใช้กรรมอยู่ในขุมนรก ที่พอถึงวันนี้จะได้รับการปลดปล่อยจากขุมนรกให้ขึ้นมารับส่วนบุญจากอาหารที่จัดถวายอยู่ตามวัดและบ้านเรือน
พิธีกรรมเหล่านี้มีปรากฏให้เห็นที่ทุกวัดในท้องถิ่นของประเทศลาว โดยกำหนดให้ผู้ที่เลื่อมใส ศรัทธาต้องตื่นนอนตั้งแต่เช้าตรู่เพื่อนำข้าวปลาอาหารที่เตรียมพร้อมไว้แล้วตั้งแต่วันก่อน ซึ่งก็คือ "ห่อข้าว" ที่ใส่สิ่งของ 9 อย่างประกอบด้วย ผลไม้ ขนมหวาน ไก่ต้ม ดอกไม้ และอื่น ๆ ที่หาได้ในท้องถิ่น แล้วห่อด้วยข้าว จากนั้นก็ห่อหุ้มชั้นนอกสุดด้วยใบตอง
ชาวบ้านจะพากันออกจากบ้านเพื่อไปที่วัดตั้งแต่ราวๆ ตีสอง เมื่อถึงบริเวณวัดก็จะแยกย้ายกันนำห่อข้าวที่เตรียมไว้ไปถวายให้แก่ดวงวิญญาณ โดยนำไปวางไว้ตามกำแพงวัด สถูปเจดีย์ ธาตุบรรจุอัฐิ ใต้ต้นไม้ใหญ่ หรือตามพื้นดิน จากนั้นก็ไปสักการะจากพระสงฆ์ และเชื้อเชิญดวงวิญญาณให้รับประทานอาหาร รับส่วนบุญเพื่อส่งเสริมให้ไปเกิดในภพใหม่หลุดพ้นจากความทุกข์ทรมาน
ผู้ที่ไม่สามารถเดินทางไปวัดได้ ก็จะนำห่อข้าวไปวางถวายไว้ตามรั้วบ้าน ต้นไม้ หรือจัดวางไว้ตามมุมบ้านทั้ง 4 ทิศ ชาวบ้านบางกลุ่มก็อาจเดินทางไปที่วัดสายหน่อยคือราวๆ 07.00 - 08.00 น. เพื่อนำสิ่งของไปถวายแด่พระสงฆ์โดยตรง ตามความเชื่อที่ต้องการให้ของถวายนั้นได้ไปถึงดวงวิญญาณของบุคคลนั้นๆ อย่างเจาะจง
สำหรับแถวบ้านป้าแดง ดูเหมือนว่าไม่ได้เคร่งครัดมากมายอย่างที่ประเทศลาว แต่ก็เห็นมีข้าวเหนียววางไว้ใต้ต้นไม้ไม่แน่ใจว่ามาวางไว้ตั้งแต่ตีสองหรือไม่ และก็ไม่แน่ใจอีกว่า เมื่อก่อนจะเคร่งครัดอย่างนั้นหรือเปล่า
ที่หลวงพระบางจะมีงานแข่งเรือม่วนซื่นกันด้วย แถวบ้านป้าแดงก็มีเช่นกันแต่เป็นเรือเล็กหรือที่เรียกว่าเรือกาบ จัดกันที่ชุมชนเล็กๆไม่ใช่ระดับอำเภอหรือจังหวัด ตามบ้านผู้คนก็เตรียมข้าวปลาอาหารไว้ตอนรับแขกที่จะมาเยือน ซึ่งก็คล้ายกันกับที่เมืองหลวงพระบาง
ประเพณีอิสาน หากไม่สืบสานกันไว้ดูเหมือนจะค่อยๆหายไป แต่วันนี้ก็รู้สึกปลื้มใจที่เห็นชาวบ้าน เด็ก ผู้ใหญ่ คนแก่ แต่งตัวสวยงามไปวัดกันอย่างมากมาย แต่จะมีสักกี่คนที่รู้ถึงรายละเอียดของวันนี้ แม้จะมีการประกาศออกไมค์เรื่องความสำคัญของวันนี้แต่ก็ไม่ได้มีรายละเอียดเท่าใดนัก ใครกันเล่าจะช่วยสานต่อ
ต้อมเพิ่งจะเคยได้อ่าน/ได้ยินเกี่ยวกับเรื่อง "บุญห่อข้าวประดับดิน" ขอบคุณค่ะ ^^
จุ๊ ..จุ๊ ...อยากไปดูจังเลย...
ยังไม่เคนไป
รอให้ถูกหวยสองตัวงวดหน้าไปแน่ ๆ
แวะมาอ่านค่ะ
ได้ยินชื่อบ่อยๆค่ะ
อยากไปดูจังค่ะ
ขอบคุณค่ะ สุขภาพแข็งแรงนะคะ
พี่เพิ่งได้ทราบรายละเอียดจากคุณแดงเล่านี่ล่ะค่ะ เคยได้ยินแต่คำว่าข้าวประดับดินมานาน
เป็นประเพณีที่น่าส่งเสริมนะคะ เพราะนอกจากจะได้สืบสานประเพณี คนรุ่นหลังยังจะได้เห็นความคิดเรื่องการมีเมตตา การให้ด้วย
แวะมาอ่านด้วยคนครับ สวัสดีครับ
สวัสดีค่ะ ทุกๆท่าน
สวัสดีค่ะป้าแดง
ป้าแดงที่คิดฮอด
มาร่วมเฮ็ดบุญด้วยครับ