(ขยายความคิด ติดความรู้-สู่การปฏิบัติ)
เรื่องความคิดความรู้นี่พูดกันปากเปียกปากแฉะ
ขึ้นอยู่กับวิธีอธิบาย
ช่วงที่จัดค่ายSCG.เปเปอร์ ของชาวปูนซีเมนต์ไทย
จะชวนคิดชาวคุยในเรื่องที่ทำได้ง่าย ได้ประโยชน์และดูดี
แต่ก็ยังติดปัญหา..วัฒนธรรมความเชื่อ ความเคยชิน
ประเด็นอยู่ที่ว่าจะออกแบบให้ฉุกคิด..ได้อย่างไร
จะนำร่อง นำทางอย่างไร ถึงจะถูกจุดโดนใจ
จึงขออนุญาตชูเรื่องมะกรูดเป็นพระเอกตัวอย่าง เพราะ..
- เรามีวัตถุดิบอยู่แล้ว
- เรามีกระบวนการพัฒนา/ต่อยอดชุดความรู้ไว้บ้างแล้ว
- เราสามารถสื่อความหมายไปถึงสินค้าที่ปรากฎอยู่ในตลาด
- เราโยงไปถึงลักษณะการใช้แบบต่างๆในห้องครัว ห้องน้ำ ห้องสุขา
- รวมทั้งการอธิบายถอยหลังไปถึงว่าวิถีไทยใช้มะกรูดทำอะไร
- มีการเพิ่มมูลค่าใหม่ๆในปัจจุบันนี้อย่างไร
เอาเรื่องง่ายๆที่คนรู้จักกันดีอยู่แล้วมาเป็นโจทย์
ทำเรื่องธรรมดาให้เป็นเรื่องพิเศษ
โดยปกติแล้วการปลูกมะกรูดถ้าไม่ใส่ใจจริงๆก็ยากที่จะเติบโต
บางคนต้องปลูกแล้วปลูกอีก การเติบโตช่วงแรกจะช้ามาก
จัดอยู่ในกลุ่มไม้โตช้าได้เลยละ เว้นแต่จะปลูกอย่างเอาใจใส่พิเศษ
หรือใช้วิธีต่อยอดกับต้นกระสังจะได้ผลผลิตเร็ว (ร่นระยะออกผลจาก4-5ปีมารับผลใน1ปี)
ในช่วงที่มาปักหลักปลูกสร้างสวนป่า
พืชที่สำคัญในลำดับต้นๆคือ มะนาว มะกรูด
เพราะเป็นปัจจัยสำคัญในการตำน้ำพริก ใส่แกง ปรุงรสอาหาร
บังเอิญเจ้ามะ..ที่ว่านี้มักจะขาดแคลนในช่วงแล้งมีราคาแพง
ประเด็นพื้นฐานที่ว่านี้ละครับ ที่ทำให้เราตั้งใจปลูกมะกรูดมะนาวเป็นพิเศษ
และก็ทำได้สำเร็จในระยะต่อๆมา
ผลพวงที่ทำไว้ ทำให้เรามีมะกรูดมะนาวหล่นเกลื่อนพื้น
ใครไปใครมาต่างเก็บใส่ตะกร้ากะตู้วู้
จัดอบรมการเสียบยอดพืชตระกูลส้มกับยอดกระสัง
ปีนี้ฝนดี มะกรูดมะหนาวออกลูกเป็นพวงห้อยระย้า
บางคนเก็บแล้ว..ไม่รู้ว่าจะเอามาใช้อย่างไร?
จุดที่ว่านี้ละครับคือ..
- โจทย์ของนักวิจัย
- โจทย์ของนักพัฒนา
- โจทย์ของนักส่งเสริมเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง
- โจทย์ของนักปรับปรุงพันธุ์พืช
- โจทย์ของนักวิสาหกิจชุมชน
- โจทย์ของภูมิปัญญาท้องถิ่น
- โจทย์ของครูที่สอนเรื่องหลักสูตรท้องถิ่น
- โจทย์ของนักออกแบบกล่องเพื่อการขนส่งและจำหน่าย
- โจทย์ของบริษัทผลิตภัณฑ์สินค้าสุขภาพ
- โจทย์ของผลิตภัณฑ์สปา
- โจทย์ของยาพื้นบ้านและสมุนไพร
- โจทย์ของแม่ครัวหัวป่าส์
สรุปว่าโจทย์ของคนไหนก็ของคนนั้นตามอัธยาศัย ขึ้นอยู่กับว่าจะโดนใจตามสภาพแวดล้อมอย่างไร ..ช่วงที่จัดค่ายSCG.เปเปอร์ ชาวค่ายทำอาหารเมนูยำแซบหลายรายการ มีเปลือกมะนาวเยอะ นำมาลอยไว้ในกาละมังล้างจาน ช่วยชำระคราบสกปรก มือ/ภาชนะมีกลิ่นสะอาด เป็นการใช้ประโยชน์แบบง่ายๆตรงๆ
ส่วนมะกรูด เรายังไม่ใช้ประโยชน์เท่าที่ควร
ผมใช้วิธีง่ายๆ ผ่าซีกแล้วเอามาสระผม เอามาถูตัว ใช้ไปใช้มาติดใจ
ผมสลวย เบาสบาย ไม่ต้องเสียเงินซื้อแชมพู
กลิ่นตัวก็คงจะจางไป จางไป ถึงไม่หอมเหมือนทาโคโลจญ์ แต่กลิ่นสะอาดขึ้น
ไปไหนมาไหนผมจะเก็บผลมะกรูดติดตัวไปด้วย
มาเที่ยวนี้ก็ขนมาเยอะ เจอใครแจกดะ
หลายคนชอบและใช้ประจำ อ้าวเป็นงั้นไป
ยังงี้ดีเลย มะกรูดจะเป็นของฝากทุกครั้งที่เข้ากทม.
มะกรูดมีคุณสมบัติพิเศษ ไม่เหี่ยวง่าย เก็บไว้ได้นาน
เนื่องจากเราปลูกเองใช้เองจึงเก็บสดๆจากต้นได้เรื่อยๆ
ผมใช้มะกรูดวันละ2ลูก สระผม ถูตัวดังที่เล่าไว้
ปีนี้ก็จะเพาะมะกรูดให้ได้10,000ต้น
ท่านใดจะร่วมด้วยช่วยปลูกก็ดีนะครับ
หรือจะช่วยต่อยอดการใช้ประโยชน์ก็ดีอีกนั่นแหละขอรับ
ถ้าเราช่วยกันปลูกอย่างจริงจัง ชี้ชวนกันใช้อย่างกว้างขวาง
รายได้โดยตรงอาจจะไม่ดูมากมาย แต่ถ้าคิดถึงการประหยัด
การเสริมสภาพแวดล้อม การเรียนเรื่องสุขภาวะชุมชนคนพึ่งตนเอง
ทั้งมูลค่าและคุณค่าไม่ธรรมดาหรอกนะตัวเอง
บางทีมะกรูดนี่แหละจะช่วยตีความให้เข้าถึงเข้าใจเศรษฐกิจพอเพียงได้อีกทางหนึ่ง
ท่านใดมีความรู้เรื่องมะกรูด กรุณาแนะนำด้วยนะครับ
ท่านที่ไว้ผมเปีย/ผมยาวๆ ถ้าสระผมจากน้ำมะกรูดโดยตรง น่าจะดีนะขอรับ
ท่านจะได้สร้างตำนานนางพญาผมหอมยุคใหม่
ท่านใดต้องการทดลองใช้มีมะกรูดสดๆจากต้นอย่างจุใจ
เชิญไปเก็บที่สวนป่ามหาชีวาลัยอีสาน อิอิ..
วิจัยสไตล์คนแซ่เฮ
อาบน้ำเช้านี้ ผมเอามะกรูดสระผมและถูร่างกาย ถูไปถูมาก็เกิดประกายความคิด..ทำไมเราไม่ลองผ่ามะกรูดแล้วบีบน้ำกลั่วคอ คิดแล้วลองเลย น้ำมะกรูดมีรสเปรี๊ยวแต่ไม่ถึงกับจี๊เท่ามะนาว หลังจากบ้วนน้ำออกจะรู้ถึงรสฝาดในช่องปาก จะดีหรือไม่ดียังไงคงต้องลองใช้ประจำสักระยะหนึ่ง ช่วงนี้เว้นวรรคListerine ถ้ามะกรูดดีกว่าก็จะบอกเลิกศาลากันไป หันมาใช้ของไทยของแท้ ชวนใครๆมานิยมไทยกันดีกว่า ไม่อย่างนั้นก็จะเป็นทาสสารเคมี และเป็นผู้ที่อาศัยความรู้ชนชาติอื่นไปจนตาย ที่เล่านี้..เป็นเพียงประเด็นหรือโจทย์เล็กๆผิวๆเท่านั้น ยังมีเรื่องใบมะกรูด น้ำมันมะกรูด เนื้อมะกรูด ราก เปลือกต้นมะกรูด..รอให้เราค้นหาอีกมากมาย
มาช่วยกันทำเรื่องมะกรูดเพื่อชาติดีไหมครับ!
หมายเหตุ:
เอกสารประกอบการนำเสนอเรื่อง”เศรษฐกิจพอเพียง”
วันครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
วันที่15 กันยายน 2551
