การดำรงชีวิตของคนนั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง
ฉันไม่อยากเรียกการไปเข้าร่วมวงเสวนาเรื่อง"ชีวิตในอุดมคติ" ของเสมสิกขาลัยว่า เป้นการอบรม
เพราะท่านพระอาจารย์ไพศาล วิสาโล ท่านก้ใช้กระบวนการกลุ่ม และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ท่านบอกว่าท่านก้ได้มาเรียนรู้จากกลุ่ม
สิ่งที่เราได้เรียนรู้ร่วมกันคือ ทุกๆ ชีวิต มีความทุกข์ แต่เราอยู่กับทุกข์นั้นได้อย่างไร
ย้อนเวลากลับไป ๑๐ ปี ทดลอง plot กราฟระดับชีวิตของเราว่าในแต่ละปี มีสุขหรือทุกข์อยู่ในระดับใด สิ่งหนึ่งที่หลายๆ คนคิดตรงกัน คือ เหตุการณ์ของความทุกข์นั้นมักจะฝังใจ ไม่อาจลืม แม้ความสุขจะผ่านเข้ามาบ้าง แต่ก็ไม่มากนัก แต่สิ่งหนึ่งที่น่าสนใจคือ เมื่อเราได้เห็นทุกข์ของเพื่อนๆ ในกลุ่ม ผลคือทุกข์ของเรานั้น น้อยกว่าของเพื่อนมากมายนัก
เกิดการเห็นใจซึ่งกันและกัน และได้แบ่งปันกันมาก อย่างคาดไม่ถึง นี่เองคือความสำคัญของกระบวนการกลุ่ม