พระพุทธเจ้าของไพร่

เงียบหายไปนาน  วันนี้เพิ่งมี "แรงใจ" ในการเขียนเพราะอ่านเรื่อง "วันวิสาขบูชา และพระพุทธเจ้าของไพร่" ของ "ชวนปัญโญ" ในเนชั่นสุดสัปดาห์

เราเองนั้นเคยตั้งคำถามมานานว่า  เพียงเพราะพระพุทธเจ้าเห็นคนเกิดแก่เจ็บตายในช่วงเวลาสั้นๆนั้น เป็น "แรงบันดาลใจ" มากพอถึงขนาดที่ทำให้ท่านต้องออกนอกเมืองเพื่อค้นหาทางหลุดพ้นจริงหรือ

ในงานเขียนของ "ชวนปัญโญ" นั้น ตอบคำถามข้อนี้ของเราพอดี  จะถูกต้องจริงเท็จอย่างไรไม่ทราบ แต่ก็ฟังดูน่าสนใจ

งานเขียนชิ้นนี้อ้างถึงงานของ อัมเภทการ์ ซึ่งเป็นนักปราชญ์และผู้นำวรรณะจัณฑาลชาวอินเดียที่เคลื่อนไหวให้คนในวรรณะดังกล่าวออกจากศาสนาฮินดูมานับถือศาสนาพุทธและเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการยกเลิกระบบวรรณะในอินเดีย ภายใต้กรอบรัฐธรรมนูญ  (แปลโดยท่าน เสฐียร พันธรังษี  โดยอ้างอิงหลักฐานทางมหายาน)

นอกจากความงดงามในจิตใจของเจ้าชายสิทธัตถะแล้ว พระองค์ยังไม่ชอบการกดขี่ขูดรีดมนุษย์ในต่างวรรณะ   พระองค์ทรงถามพระสหายเมื่อเห็นทาสกรรมกรในไร่นาของพระบิดาว่า  การขูดรีดเช่นนี้ถูกต้องแล้วหรือ

เหตุผลทางการเมืองมีความสำคัญที่ทำให้ท่านเสด็จออกบวช  เพราะในสภาศากยะ ซึ่งเป็นสภาเชื้อพระวงศ์  ผู้จะเข้าไปอยู่ในสภาต้องได้รับการรับรองจากสมาชิกและต้องปฏิญาณว่า จะรักษาผลประโยชน์ของวรรณะกษัตริย์   เจ้าชายสิทธัตถะเข้ามาอยู่ในสภาศากยะแปดปี แต่มีความขัดแย้งเรื่องการแย่งชิงน้ำในแม่น้ำโรหิตา  เจ้าชายสิทธัตถะปฏิเสธ "วิถีแห่งกษัตริย์" ที่จะแก้ปัญหาความขัดแย้งแย่งชิงโดยการรบหรือการทำสงคราม  ถือเป็นการผิดต่อระเบียบสภาศากยะ มีโทษรุนแรงต่อท่านและอาจจะมีผลต่อพระราชบิดาได้

ทางออกของพระองค์คือ การเนรเทศตัวเองออกจากเมืองในคราบนักบวช ซึ่งถือว่าเป็นโทษรุนแรงเพราะต้องสละความสุขของวรรณะกษัตริย์  โกนศีรษะ  แสวงบุญ ขออาหารจากผู้คนและเดินทางไปต่างเมืองโดยลำพัง

การออกบวชของเจ้าชายสิทธัตถะตามหลักฐานของอัมเภทการ์จึงมิได้เริ่มจากการเบื่อหน่ายละทิ้งความสุข (ทุกข์) ทางโลก  แต่เพื่อผดุงไว้ซึ่งสันติภาพ

แต่การออกบวชของพระองค์ทำให้เกิดเหตุการประท้วงในกรุงกบิลพัสดุ์  ผู้นำข่าวสารมาบอกเจ้าชายสิทธัตถะคือ ปัญจวัคคีย์

เจ้าชายสิทธัตถะให้เหตุผลของการบวชต่อไปเพื่อค้นพบสัจธรรม  แม้ว่าการออกบวชจะเริ่มมจากเรื่องของสงคราม  แต่สิ่งที่พระองค์แสวงหานั้นยิ่งใหญ่กว่า  ความขัดแย้งทางชนชั้นเกิดขึ้นตลอดเวลาและเป็นรากเหง้าของความทุกข์ในโลก  แนวคิดใดๆที่มีอยู่ในโลกก่อนพระองค์จะตรัสรู้นั้นไม่สามารถแก้ปัญหาดังกล่าวได้

**********

"ความสุขสงบที่แท้ คือ ความสงบ สะอาด สว่าง ทางใจ"

 

[ครูโย่ง]

สวัสดีครับ

• แวะมาทักทายและมาอ่านยบันทึกครับ
• เห็นด้วยกับ ที่ว่า

"ความสุขสงบที่แท้ คือ ความสงบ สะอาด สว่าง ทางใจ"

• จริง ๆ ครับ

[บางทราย]

มาเยี่ยมครับ  หายหน้าไปคิดถึงอาจารย์ครับ

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

สวัสดีค่ะครูโย่ง..ขอบคุณที่มาเยือนค่ะ

[ขจิต ฝอยทอง]

กำลังคิดว่าทำไมอาจารย์หายไปนาน ฮ่าๆๆ ไปเพิ่มพลังนี่เอง ขอให้อาจารย์มีความสุขกับการทำงานครับ ธรรมรักษา

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

คุณบางทรายคะ

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมค่ะ

ไม่ได้หายไปไหน ยังแวะเวียนอ่านงานของชาว G2K อยู่เสมอ และยังแอบชมว่าคุณบางทรายขยันสม่ำเสมอดีจัง

มีคนถามว่า "ยุ่งหรือ"

"เวลา" เป็นเรื่องที่จัดการได้ค่ะ ที่สำคัญคือ "ไฟ" และ "ความสงบ" มากกว่าค่ะ

ตอนที่งานยุ่งๆ แต่มี "ไฟ" ยังเขียนงานไปด้วย เขียนบล็อกไปด้วยในเวลาเดียวกัน (เปิด 2 หน้าจอ) ตอนนั้นกลับมีคนเอ่ยปากว่า "สงสัยอาจารย์จะมีเวลาว่าง (ไม่มีอะไรทำ)"

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

ฮัลโหลอาจารย์ขจิต

ยังคิดถึงความร่าเริงของอาจารย์อยู่เสมอค่ะ

ธรรมรักษา..ชอบคำนี้จัง.. ขอบคุณค่ะ

[ธร]

สวัสดีครับ อ.ปัท

พอดีเคยอ่านเรื่องนี้มาบ้างครับ เลยขอเพิ่มเติมนะครับ

จริงๆปูมหลังของการสนับสนุนพุทธโดยดร.อัมเภทการ์นั้นเกิดจากความขัดแย้งกับคานธีครับ

ดร.อัมเภทการ์ไม่เห็นด้วยกับการที่คานธียึดอยู่กับความเป็นฮินดูในการจัดการสังคม ซึ่งหมายถึงการยอมรับโครงสร้างสังคมที่ไม่เท่าเทียมกัน(ระบบวรรณะ)โดยปริยาย เลยประท้วงโดยการพาพวกที่สนับสนุนตนเองไปเปลี่ยนเป็นพุทธหมด

แต่คานธีในช่วงหลังอินเดียได้รับอิสรภาพแล้วก็โดนลอยแพ เพราะคนส่วนใหญ่ในพรรค Congress โดยเฉพาะเนห์รูก็ไม่เอาด้วยกับแนวคิดแบบคานธีอยู่แล้ว ดร.อัมเภทการ์ เลยมีบทบาทสำคัญในการร่างรัฐธรรมนูญอินเดียครับ

เรืองรัฐธรรมนูญอินเดีย ผมเข้าใจว่าไม่ได้ยกเลิกระบบวรรณะนะครับ เพราะมันฝังอยู่ในวัฒนธรรมของอินเดียไปแล้ว รัฐธรมนูญอินเดียแค่ให้สิทธิทางการเมืองแก่ทุกคนอย่างเท่ากัน (เลือกตั้งคนละเสียง)

ผมเข้าใจว่าสิ่งที่ดร.อัมเภทการ์ต้องการมากไปกว่าสิทธิทางการเมืองที่เท่ากันคือการ การที่รัฐเข้ามาช่วยสนับสนุนคนวรรณะต่ำ(ซึ่งในอินเดียเกือบทั้งหมดเป็นพวกเดียวกับคนจน)

ให้เิกิดความเท่าเทียมกันทั้งทางสังคมและเศรษฐกิจด้วย

่ตัว ดร.อัมเภทการ์ เอง เคยกล่าวไว้ในเชิงตัดพ้อว่า

“In politics we will have equality and in social and economic life we will have inequality”

ถึงทุกวันนี้ฝันของ ดร.อัมเภทการ์ ก็ยังไม่เป็นจริงครับ

ซ้ำร้าย ปัจจุบันการเมืองอินเดีบกลับย้อนไปต่อต้านการให้สิทธิทางการเมืองอย่างเท่าเทียมกัน (แบบที่ ดร.อัมเภทการ์ต้องการ) เสียอีก

กระแสต้านนี้มีบทบาทสำคัญมากในการเมืองอินเดียช่วงตั้งแต่ปี 1980 เป็นต้นมา กระแสนี้เรียกรวมๆว่า ชบวนการชาตินิยมฮินดูครับ โดยเน้นการนำศีลธรรมแบบฮินดูเข้ามาจัดการการเมือง ที่โดนมองว่าถูกทำให้สกปรกโดยคนวรรณะต่ำ

ขบวนการชาตินิยมฮินดูเน้นให้ใช้ ความเป็นฮินดู เข้ามาจัดการสังคม โดยให้นำเอาลำดับชั้นวรรณะมามีบทบาทสำคัญอีกครั้ง ให้คนวรรณะสูงกว่า (ที่มีศีลธรรมในแบบฮินดู)มีอำนาจเหนือคนวรรณะต่ำกว่า

สภาพแบบนี้ ดร.อัมเภทการ์ คงฝันร้าย

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

อาจารย์ธร..สวัสดีค่ะ

ดีใจมากและขอบคุณมากที่อาจารย์เข้ามาช่วยอรรถาธิบาย ทำให้ได้เรียนรู้และเข้าใจสถานการณ์และตัวบุคคลชัดขึ้นมาก น่าสนใจมาก ๆ ค่ะ กำลังคิดว่า สังคมไทยยังไม่มีปราชญ์ ที่เป็นทั้งนักคิดมีอุดมการณ์ นักปฏิบัติ และนักเขียนในคนๆเดียวกัน หรือสถานการณ์ยังบ่มเพาะไม่พอ..

วันนี้ธรรมศาสตร์หลายคนยกทีมกันไปนำเสนอเรื่องเศรษฐกิจทางเลือกที่จุฬาฯ ..อีกปีสองปีอาจารย์คงได้กลับมาร่วมทีมด้วย..คงจะดีมากเลย

รักษาสุขภาพนะคะ

[ธร]

ขอบคุณครับอาจารย์

ีผมยังต้องเรียนรู้อีกเยอะน่ะครับ

ส่วนปราชญ์แบบที่อาจารย์กล่าวถึง ผมคิดว่ามันเป็นไปได้ยากน่ะครับ เพราะว่ามันมี trade-off ระหว่างบทบาทที่ต่างกัน