ลานหมู่เฮาแข่วดี ที่ขอนแก่น (43) ชั่วโมงดูแลสุขภาพ ตอนที่ 14 ... ให้แม่นๆ กับ 5 อ.
อ.อรพิชญา บอกว่า เรื่องที่ดีต่อสุขภาพ นั้น คือ 5 อ. แต่ตอนนี้ ผู้สูงวัยของเรา ขอให้แม่นที่ 5 อ. กันก่อนนะคะ
จริงๆ แล้ว สุขภาพฟันดีแล้ว สุขภาพกายก็จะดี และสุขภาพใจก็จะดีด้วย มันส่งผลกันอย่างไร สุขภาพกายเราถึงจะดีด้วย และสุขภาพใจเราก็จะดีด้วย ... สุขภาพกายจะดีได้ ทางกรมอนามัยเคยเขียนเอาไว้ในเรื่อง ของ 10 อ. แต่อาจารย์พบว่า อ.ที่สำคัญ ก็คือ เรื่องของออกกำลัง อาหาร อารมณ์ อากาศ และอาทิตย์
อ. ออกกำลังกาย ... อาจารย์เชื่อว่าทุกคนที่มาอยู่ตรงนี้ต้องมีสุขภาพแข็งแรงระดับหนึ่ง ใช่ไหมคะ เพราะว่าเห็นทุกคนเดินเข้ามา มีความสุขมากเลย ... จริงๆ ออกกำลังทำได้อย่างไร อาจารย์พบว่า ในชุมชนที่เป็นชุมชนชนบท ที่ไม่ใช่ชุมชนเมือง ทุกคนมีกิจกรรมที่ทำอยู่ เพื่อให้สุขภาพร่างกายดีอยู่แล้ว หลายๆ ท่านยังทำงานอยู่
อาจารย์มีคนไข้คนหนึ่งอายุประมาณ 75 ปี ก็มีอยุ่วันหนึ่ง อาจารย์ก็นัดคุณตาบอกว่า พ่อ พ่อมาหาอาจารย์อีกทีนะ อีก 3 เดือน เดือนมิถุนานะ คุณตาก็อึกอึก อักอัก อยู่พักหนึ่งนะคะ แล้วบอกว่า อาจารย์ ขอ 6 เดือน ได้มั๊ยงวดนี้ อาจารย์ก็งง ปกติคนไข้อยากมาก่อน เวลาเรานัด 3 เดือน คนไข้ต่อว่าตลอด บอกว่า นัดช้ามาก ขอมาเจอก่อนได้มั๊ย อาจารย์ก็มองหน้า ทำไมล่ะ พ่อ พ่อบอกว่า เพราะว่ามิถุนา หน้านาพอดีเลย ขอไปลงนาก่อน หน้าหนาวเกี่ยวข้าวแล้วค่อยมาใหม่นะ อาจารย์ เพราะว่า จริงๆ แล้ว กิจกรรมเหล่านี้ เป็นการออกกำลังกายอย่างหนึ่ง
สำหรับท่านที่อยู่ต่างจังหวัดก็จริง แต่ว่ายังอยู่ในชุมชนเมือง อาจารย์ไม่ขออะไรมาก เดินวันละ 30 นาที เดินเร็ว วิ่ง กับกระโดดเชือก ไม่เอานะคะ บอกว่า ไม่เหมาะกับ สว. เพราะว่า เข่าจะสึกหมดเลย ขอเป็นการเดินเร็วๆ ออกกำลังกายอีกอย่างหนึ่งที่ค่อนข้างจะฮิต ... ฝึกทรงตัว ฝึกการยืดเส้นยืดสาย โยคะ รำมวยจีน พวกนี้เป็นการออกกำลังกายที่ดี แต่ทั้งหมดนี้ต้องทำควบคู่กันไป เพื่อให้ได้การออกกำลังกายชนิดที่เราเรียกว่า แอโรบิค โดยการเดิน ร่วมกับการฝึกการทรงตัว และการฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
อ. อาหาร ... หลังจากฟังในวันนี้แล้ว หลายๆ ท่าน รวมทั้ง อ.อรพิชญา ด้วย ก็หวังว่า จะงด ข้อไก่ทอด กระดูกหมูอ่อนทอดกระเทียมพริกไทย เพราะว่าทำให้ฟันไม่ดี แต่จริงๆ แล้ว อาหารหลายๆ อย่างที่เราต้องเลี่ยง หลายๆ ท่านที่เรารู้สึกว่า
อาจารย์มีลูกๆ ของคนไข้ ที่มักจะมาบ่นให้ฟังว่า "อาจารย์ คุณแม่กินหวานมากเลย ทั้งๆ ที่น้ำตาลก็สูงมาก ทำยังไงล่ะอาจารย์" อาจารย์ก็ไปถามคนไข้ว่า "แม่ ทำไมแม่กินหวานล่ะ บอกว่า เปล่า มันหวานเหมือนเดิมนะ" ลูกบอก "อาจารย์ กินกาแฟใส่น้ำตาลตั้ง 2 ช้อน แต่เดิมใส่ช้อนเดียว" ... เพราะว่า จะพบว่าการรับรส เวลาที่ความเสื่อมมันเกิดขึ้นในร่างกายนี่ มันไม่ได้บอกว่า มันไม่เสื่อมที่หูตึงอย่างเดียวนะคะ มันเสื่อมหมด เราพบว่า การรับรสก็จะน้อยลง เราต้องใช้เกลือที่มากขึ้น เพื่อให้ได้รสเค็มที่เท่าเดิม น้ำตาลที่มากขึ้น เพื่อให้ได้รสหวานที่เท่าเดิม เพราะฉะนั้น สิ่งเหล่านี้ เป็นสิ่งที่เราต้องระวัง ของบางอย่าง ถ้าคนอื่นบอกว่าหวานแล้ว ทั้งๆ ที่เรารู้สึกว่า ไม่หวานมาก เราก็จะต้องคอยระมัดระวัง โดยเฉพาะคนที่มีโรคประจำตัว
ยกตัวอย่างคุณแม่ของอาจารย์เอง ตอนนี้อายุ 65 เราก็จะมีการรบกันบนโต๊ะอาหารทุกวัน เพราะว่าคุณแม่เป็นคนจีน จะชอบทานรสจืด เค็ม เป็นหลัก ปรากฎว่า หลังๆ คุณแม่ความดันสูง เราก็พยายามจำกัดเกลือ ลดความเค็มในอาหาร เพราะว่าไม่อยากให้คุณแม่ทานยาลดความดัน โดยไม่จำเป็น ใหม่ๆ คุณแม่ทรมานมาก แม่จะบอกว่า "แม็กกี้ไม่เท่ากับน้ำปลานะ เป็นรสปรุงรส น้ำปลาสิมีเกลือ" ก็ต้องอธิบายกันอย่างใหญ่หลวง ว่า ทำยังไงมันถึงกลายเป็นแม็กกี้ หรือซีอิ้วนะคะ ในที่สุด คุณแม่ก็บอกว่า "ไม่กินก็ได้" ตอนหลังคุณแม่จะหยิบขวดน้ำปลาก็ต้องหันมามองก่อน ว่า อ.พิช หันไปมองทางอื่นไหม พอกันไปมองทางอื่นปุ๊บ คุณแม่เทเลยค่ะ อาจารย์บอก "คุณแม่" ... หลังๆ คุณแม่ฟังอาจารย์บ่นทุกวัน มีอยู่วันหนึ่ง คุณแม่ก็ถือขวดซอสแม็กกี้ของโปรดเลย มาวางบนโต๊ะทานข้าว อาจารย์ก็บอกว่า "แน๊ะ คุณแม่" ... แม่บอกว่า "ไม่ได้กิน เอามาตั้งไว้เฉยๆ ขอดูก็ยังดี จะได้กินข้าวได้" ... อาจารย์ก็รู้สึก โถ ตายแล้ว เราก็โหดร้านกับคุณแม่ซะเหลือเกิน ... แต่ว่าของบางอย่างเราก็ต้องระวังนะคะ
อาหารอีกอย่างที่ต้องระวัง และเป็นต้นเหตุของการเกิดโรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ได้แก่ พวกของทอด ของมัน อาหารที่ทำขายตามร้าน ... อาจารย์เชื่อว่า พ่อแม่หลายๆ ท่านที่อยู่ในชุมชนเมือง ที่ไม่ได้ทำกับข้าวแล้ว อาจจะไปซื้อทานเอา ก็จะต้องระวังอาหารที่จะทำขายเหล่านี้ ซึ่งมักจะมีน้ำมันเยอะ และน้ำมันที่ใช้ก็มักจะเป็นน้ำมันที่มีไขมันอิ่มตัวสูง ไขมันพวกนี้ไม่ได้ เพราะว่าทานไปปึ้บ ไปเกาะหลอดเลือดเลยค่ะ คนบอกว่า "แล้วมันทำให้เกิดอะไรล่ะ" อาจารย์บอก "ให้นึกถึงสายยางรดน้ำต้นไม้น่ะค่ะ ที่มันเก่า และมันแข็งขึ้นปึ้บ มันมีตะกรันเข้าไปอีก ไปเกาะข้างในท่อเข้าไปอีก มันก็ยิ่งแข็ง เลือดก็ยิ่งเดินไม่สะดวก น้ำมันก็ไหลไม่ดี ... สิ่งเหล่านี้เราป้องกันได้ ง่ายๆ แค่ออกกำลังกาย กับทานอาหารเท่านั้นเอง"
และคนก็บอกว่า "แล้ว อ. อาทิตย์ กับอากาศนี่มันดียังไง" อาจารย์บอกว่า "อาทิตย์นี้ดี แต่ไม่ใช่เที่ยงวันไปยืนตากแดด ยังงั้นก็ไม่ดี ผิวแห้งหมด อาจตกกระ เป็นฝ้าได้" อาจารย์เชื่อว่า พ่อจ๋าแม่จ๋า ของอาจารย์ตื่นเช้าอยู่แล้ว อาจไปตากแดดอ่อนๆ ตอนเช้า กับแดดอ่อนๆ ตอนเย็น จะดีมากเลย ทำให้มีวิตามันเกิดขึ้นในร่างกาย วิตามินดีทำให้กระดูกแข็งแรง เบ้าฟันก็ไม่สึก ฟันก็ไม่หลุดออกมา กระดูกก็ไม่พรุน อาทิตย์ก็สำคัญ
อ. อากาศ ทำไมถึงสำคัญ ... การได้รับอากาศ ออกซิเจน อากาศที่บริสุทธิ์เพียงพอก็จะช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดี สมัยตอนที่อาจารย์เป็นนักเรียนแพทย์ เราต้องเรียนผ่าศพ เราเรียกศพเพื่อการเรียนกายวิภาคฯ ว่า อาจารย์ใหญ่ ... เราจะเห็นเลยว่า อาจารย์ใหญ่ที่เป็นคนกรุงเทพฯ ที่อยู่กรุงเทพฯ มาตั้งแต่หนุ่มๆ สาวๆ กับอาจารย์ใหญ่ที่เป็นคนต่างจังหวัด ลักษณะปอดจะแตกต่างกันเลย เพราะว่าคนกรุงเทพฯ นี่ปอดดำเลยค่ะ โดยที่ไม่ได้สูบบุหรี่เลยนะคะ แค่ทำให้ปอดมีคุณภาพดี ออกซิเจนก็เข้าสู่ร่างกาย ไปเลี้ยงสมอง ไปเลี้ยงหัวใจ ไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ได้ดี
นอกจากนี้แล้ว อันสุดท้ายที่สำคัญมาก พอๆ กับการดูแลสุขภาพกายเลย คือ อ. อารมณ์ อารมณ์ต้องดี จิตต้องดี อย่าไปทะเลาะกับลูกสะใภ้ ลูกเขยที่บ้านนะคะ เขาทำอะไรไม่ถูกใจก็อย่าไปมองบ้างน๊อ หันไปมองคนอื่นบ้างนะคะ อย่าไปเครียด เราบอกว่า ความเครียด ทำให้สุขภาพกายไม่ดี และสุขภาพฟันก็ไม่ดีด้วย
เมื่อเร็วๆ นี้ อาจารย์ไปขูดหินปูน (เห็นมะ คุณหมอก็ยังต้องไปขูดหินปูนเลย) ก็คุยกันเรื่อง ของความเครียดกับคนปัจจุบัน อาจารย์ทันตแพทย์ที่ขูดหินปูนให้ก็บอกว่า "นี่หมอรู้มั๊ย คนที่เครียดนี่ก็จะมีกลิ่นปากนะ เชื้อแบคทีเรียมันก็จะสะสมมากขึ้น ทำให้ฟันไม่ดีนะคะ" ฟันไม่ดีมันก็จะเกิดผลกับร่างกาย นอกจากนี้ จะเกิดผลอะไรอีก ความเครียดทำให้น้ำตาลขึ้น ความดันขึ้นด้วยนะคะ บางคนก่อนหน้านี้สบายดีไม่เป็นอะไรเลย วันหนึ่ง ทำไมน้ำตาลขึ้น คราวนี้ เพราะเครียด เวลาเครียดมันก็ยิ่งกินนะคะ ยิ่งเครียดยิ่งเซ็ง ยิ่งไม่ออกกำลัง น้ำตาลก็ยิ่งขึ้น และอารมณ์เป็นเรื่องสำคัญ ยิ่งต้องดูจิตใจ อารมณ์ของตัวเองด้วย และอาจารย์ก็เชื่อว่า ส่วนหนึ่งที่ทำให้อารมณ์ของเราดี ก็คือ การมีสังคมของตัวเอง การมีเพื่อนฝูง การได้ทำสิ่งต่างๆ เพื่อสังคม
อาจารย์ทราบว่าวันนี้มีจิตอาสามาด้วย คนที่เป็นจิตอาสานี่นะคะ ท่านเป็นผู้มีความสุขกับการเป็นผู้ให้ เพราะฉะนั้น การที่เราเป็นผู้ให้ การที่เรามีสังคมของเรา การที่ยังทำคุณประโยชน์ได้ ก็ถือว่าเป็นเรื่องที่ดี เพราะฉะนั้น ทุกคนในที่นี้เป็นผู้นำชุมชน กลับไปถึงหมู่บ้านของตัวเอง ไปเสาะหาได้เลยค่ะ ว่ามีใครเฉาๆ อยู่ในบ้านบ้าง ไปชวนเขาออกมา มาออกกำลังกายร่วมกัน ทำแต่นี้ 4 อย่างเท่านี้ ก็จะทำให้สุขภาพกาย สุขภาพใจดี และสุขภาพฟันก็จะดีไปด้วย
อีกอันหนึ่งที่อยากจะบอก ก็คือ คนไหนที่ทานหมาก ... คนไหนใส่ฟันปลอมก็ต้องคอยดูนะ ว่าปากมีรอยผิดปกติ ลักษณะผิดปกติหรือเปล่า แต่อาจารย์ว่า เราคงมองไม่เห็น ถ้าเผื่อว่า ตาของคุณพ่อคุณแม่เป็นต้อกระจก หรือต้อหิน หรือสายตายาว เพราะฉะนั้น นอกจากตรวจฟัน ตรวจร่างกาย อย่าลืมตรวจตาด้วยนะคะ ตรวจตาสำคัญมาก เพราะว่า เมื่ออายุเยอะขึ้น เราทุกคนก็จะมีสายตายาว แต่ต้อกระจก กับต้อหินนี้เป็นโรค คุณหมอตาจะช่วยให้มองเห็นได้ เพราะว่าถ้าเราตาดี เราก็จะเห็นลักษณะที่ผิดปกติไปของตัวเรา ในช่องปาก ในร่องฟันต่างๆ ได้ดีขึ้น เพราะฉะนั้น อย่าลืมตรวจตา ตรวจสุขภาพ วัดความดัน ตรวจน้ำตาล ตรวจไขมัน ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ จะได้ทำให้อารมณ์ดีอยู่เสมอ และก็ตรวจฟันเป็นประจำ แค่นี้ก็จะทำให้มีสุขภาพที่ดีได้แล้วละค่ะ
เพิ่มเติมรอบ 2 จาก อ.อรพิชญา ค่ะ
รวมเรื่อง "ลานหมู่เฮาแข่วดี" ที่ขอนแก่น
ความเห็น (2)
สวัสดีค่ะ คุณหมอ เพื่อนร่วมทาง
- มิมต้องเปลี่ยนตัวเองแล้วละคะหลังจากอ่านบันทึกนี้ จะพยายามทำให้ตัวเองอารมณ์ดีอยู่ตลอดเวลา จะได้มีสุขภาพปากที่ดีค่ะ
- แวะมาเยี่ยมคุณหมอค่ะ เอากำลังใจมาฝากด้วย
- ขอบคุณค่ะ
(ปล.กำลังใจไม่ได้ซื้อขาย อย่ารอให้คนอื่นมาขอ เพราะเราจะแจกให้เองฟรีๆๆ อิอิ)
- สวัสดีค่ะ คุณมะขามอ่อน/ครูมิม
- ดีค่ะ อาจารย์พิช บอกไว้ด้วยค่ะว่า อยากสูงวัยให้สง่า ก็ต้องดูแลตั้งแต่วันเรานี่ละค่ะ ไปดูแลตอนสูงวัยแล้ว จะไม่ทัน ... ทำได้แค่ซ่อมแซมไป
- ได้กำลังเยอะเลย ขอบคุณค่ะ จะเอากำลังไปทำกิจกรรมเช่นนี้ต่อที่ลำปางละค่ะ งานนั้นจะได้เจอพ่ออุ๊ยแม่อุ๊ยทางภาคเหนือละค่ะ