เรียนรู้จากนักวิจัยชาวบ้าน

        สรุปบทเรียนหรือสิ่งที่ได้เรียนรู้ จากการนำเสนอผลการวิจัย โดยนักวิจัยชุมชนของจังหวัดน่าน ในการเข้าร่วมสัมมนาเชิงปฏิบัติการพัฒนาเครือข่ายการเรียนรู้ ภายใต้โครงการเกษตรแบบยั่งยืนเพื่อสิ่งแวดล้อม ณ ห้องประชุมองค์การบริหารส่วนตำบลน้ำเกี๋ยน เมื่อวันที่ 27 กพ.-1 มีค 49 ที่ผ่านมา จากการนำเสนอของนักวิจัยชุมชนทั้ง 5 ชุมชนในวันที่ 2 ของการสัมมนาฯ  ทำให้ได้ข้อสรุปในเบื้อง ดังนี้

          ข้อสรุปการเรียนรู้

• ชุมชนสามารถเรียนรู้และนำกระบวนการวิจัยมาสร้างองค์ความรู้ได้ด้วยชุมชนเอง
• แต่ละกิจกรรมที่ได้ปฏิบัติในชุมชน ล้วนผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน และกระบวนการเกิดจากคนในชุมชนอย่างแท้จริง
• เมื่อได้เรียนรู้กระบวนการและดำเนินการวิจัยได้เองแล้ว  ชุมชนสามารถนำกระบวนการวิจัย ไปปรับใช้ในการแก้ปัญหาอื่นๆ ในชุมชนได้
• มีความเชื่อมั่นว่ากระบวนการวิจัยชุมชน/การวิจัยเพื่อท้องถิ่น/PAR สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในงานส่งเสริมการเกษตรได้
• เป็นการพัฒนาที่ไม่แยกส่วน ไม่แยกงานวิจัยออกจากวิถีชีวิต และจะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนได้
• ฯลฯ

          ทีมงานได้เรียนรู้ว่าหากจะนำกระบวนการวิจัยชุมชนไปปรับใช้ นักส่งเสริมฯ / นักพัฒนา เราจะดำเนินการอย่างไร......

• หาทีมงานนักส่งเสริมฯ ที่สนใจและยินดีที่จะนำกระบวนการวิจัยไปใช้ในงานประจำ
• ต้องทำให้เกิดความคิดเห็นที่ถูกต้อง และสร้างศรัทธาให้แก่นักส่งเสริมฯ ว่ากระบวนการวิจัยชุมชน/วิจัยเพื่อท้องถิ่น/PAR สามารถนำมาปรับใช้และพัฒนากระบวนการส่งเสริมการเกษตร/การพัฒนาได้จริง
• พัฒนาและฝึกทักษะให้นักส่งเสริมการเกษตร มีความรู้ความสามารถในกระบวนการวิจัยฯ
• หาภาคี/สร้างเครือข่าย กับองค์กร หน่วยงาน สถาบัน ฯลฯ เพื่อร่วมกันทำงาน เพราะต้องพัฒนาในหลายๆ ด้านไปพร้อมๆ กัน และบางปัญหามีความเชื่อมโยงถึงกัน
• ต้องกระตุ้นให้ชุมชนรู้ เข้าใจและตระหนักในปัญหา เข้ามาเป็นแกนนำในการวิจัย
• ไม่แยกงานวิจัยออกจากวิถีชีวิต ปรับบทบาทโดยเข้าไปร่วมทำงาน/เรียนรู้กับชุมชน
• เริ่มต้นจากงานที่ต้องทำตามปกติอยู่แล้ว เช่น โครงการอาหารปลอดภัย  วิสาหกิจชุมชน เป็นต้น
• ฯลฯ

          การสร้างนักส่งเสริมการเกษตร ให้เป็นวิทยากรกระบวนการ หรือคุณอำนวยนั้น เป็นเป้าหมายหลักในการทำงานพัฒนาของทีมงาน และขั้นต่อไปก็คือการยกระดับให้มีการนำกระบวนการวิจัยเข้ามาสู่ในงานประจำ  นี่ก็เป็นอีกบันทึกหนึ่งของทีมงาน ที่ได้เรียนรู้จากเครือข่าย/ชุมชนแนวปฏิบัติที่จังหวัดน่านครับ

บันทึกมาเพื่อการ ลปรร.ครับ

วีรยุทธ  สมป่าสัก